Saya atölyeleri kapandı binlerce kişi işsiz kaldı

Metehan UD
İzmir

İzmir Işıkkent Ayakkabıcılar Sitesi’nde krizden kaynaklı durgunluk yaşanıyor. Çok sayıda atölye üretime ara verirken işsiz kalanların sayısı binlerle tarif ediliyor. Beklentiler, ocak ayında başlaması beklenilen yazlık ayakkabı dikimlerinde. Konuştuğumuz sayacılar, parça başı ücretlerinin düşük belirlenmesi durumunda üretmeme eyleminin yeniden gündeme geleceğini dile getirdi.

Adana’da sayacıların düşük ücretlere karşı başlatmış olduğu iş bırakma eylemi bir kez daha sayacıları gündeme getirdi. İzmir'in Bornova ilçesinde kurulu bulunan Işıkkent Ayakkabıcılar Sitesi’nin yolunu tuttuk. Yüzlerce atölyenin bulunduğu sitedeki her zamanki hareketlilik bu sefer yerini sessizliğe bırakmış gibiydi. Dolar kuruna bağlı olarak malzeme fiyatlarının artmasından kaynaklı sitede kayıtlı bine yakın atölyenin 35'i yakın zamanda tamamen üretimi sonlandırıp kepenk indirdi. Atölyelerin büyük bir kısmı da geçtiğimiz haftalarda üretime ara verdi ve işçilerini evlerine gönderdi. Sayacılar ise iş gelmediği için siteye uğramıyor, dükkanlarını açmıyor. Bazı sayacılar ise sadece model çıkarmaya çalışıyor.

BEKLENTİ YAZLIK AYAKKABI DİKİMLERİNDE

Başta yapıştırıcı ve silme suları gibi sık kullanılan malzemeler mayıs ayından bu yana iki kat artmış  durumda. Mayıs ayında 140 lira olan yapıştırıcı temmuzda 200 lira, ekimde de 275 lira olmuş. Aynı şekilde nisanda 120 lira olan silme suyu ekimde 230 lira olmuş. 20 liraya üretilen bir ayakkabının maliyeti 26 liraya 38 liraya üretilen bir botun fiyatı ise 51 liraya çıkarken sayacıların, kalfaların parça başı ücretlerinde değişiklik yok. Bot dikimi ise beklenenden erken bitmiş durumda. Sitedekilerin beklentisi ocak ayının ortasında başlaması beklenilen yazlık ve spor ayakkabı üretiminde. Sitedeki durgunluğu yakından hisseden kesimlerden biri de site esnafı. Öğle arası olmasın rağmen lokantaların çoğu boş. Konuştuğumuz bir bakkal ise satışlarının büyük oranda düştüğünü söylüyor.

‘NEYİ BEKLEDİĞİMİZİ BİLMİYORUZ’

36 yıllık sayacı Tevfik Saraç, normal şartlarda ayakkabıcıların yılda 8 ay çalıştığını belirterek “Ama bu sene toplamda 4 ay çalıştık. Yıl başını bekliyoruz ama o zaman de ne olur bilmiyoruz. Neyi beklediğimizi de bilmiyoruz. Hükümetin ekonomi politikaları bu şekilde ilerlerse çok da umudumuz yok. Diğer illerde de durum böyle. Tamamen dolara endeksliyiz ve mal aldığımız tacirler artık sadece nakit çalışıyor. Sitede şu anda vadeli hesap, çek, senet dönemi bitmiş durumda. Atölye sahipleri zararına üretim yapmamak için ara verince bize de gelen işler kesildi” dedi. 

‘DÜZGÜN ARTIŞ OLMAZSA İŞ BIRAKMA YENİDEN BAŞLAR’

10 liraya dikilmesi gereken sayayı 2 liraya diktiklerini dile getiren Saraç şunları söyledi: “Ayakkabıyı üretenler aç. Atölyenin hiçbir şey yapmadan haftalık masrafı 250 lira. Aylardır da çalışamıyoruz. Kâra geçen büyük patronlar hem parça başı ücretleri düşük tutuyor hem de stokçuluk yapıyorlar. Türkiye’de kadın ayakkabısının yüzde 65'i İzmir'de üretiliyor. Buradan ülkeye yayılır. Ocakta sezon açıldığında fiyatlar gerektiği gibi güncellenmezse eylemler yeniden başlar. Birçok arkadaşım benimle beraber, yoksa hepimiz dükkanı kapatır gideriz. Bu sorunları ancak örgütlü sayacılar düzeltir.”

‘SURİYELİLER YİNE İŞ BIRAKMAYA KATILIR’

Suriyeli sayacı Halil ise bot üretiminin beklentinin altında kaldığını ifade ederek, “Geçen sene bu sıralar iş yoğunluğundan başımızı kaşıyacak vakit yoktu ama şimdi bot dikimleri iki haftada bitti. Kış çok sıkıntılı geçiyor. Birikimi olmayanı kötü günler bekliyor. Dükkana hiç gitmediğimiz günler oluyor ya da gitsek bile arkadaşlarla vakit geçiriyoruz. Saat 12 ve ben yeni geliyorum. Arada sırada iş çıkıyor. Geçen sene 3 liraya dikmediğimiz işi şimdi sırf iş olsun diye 2.5 liraya ve 2 liraya diktik. Yapıştırıcı fiyatları artınca tacirler ellerindeki malları çekti ardından da sadece nakit satmaya çalıştı. Kimse malzemeye para yetiştiremiyor. Şu anda iş yapanlar da yurt dışına yapıyor. Herkes elindekini nakite çevirmeye çalışıyor. Büyük firmalara üretimi bir kenara bıraktı ve toptancı oldu. El altından Suriyelileri çalıştırıyor. İşler yüzde 30’lara kadar düştü. Geçtiğimiz seferki gibi yine eylemler olursa Suriyeliler de destek verir diye düşünüyorum. Türkler bir şey yapmazsa Suriyeliler kendiliğinden eylem yapamaz” dedi.