Mahkeme ÇED’i iptal etti, alelacele yeni ÇED yayımlandı!

Metehan UD
İzmir

İzmir Aliağa’da dört yıldır faaliyette olan İZDEMİR Kömürlü Termik Santralinin çevresel etki değerlendirme (ÇED) raporu ile ilgili açılan davada mahkeme kararını verdi. Menemen ve Foça belediyeleri, Kıyı Ege Belediyeler Birliği, Menemen’de faaliyet gösteren 7 meslek odası, EGEÇEP, İzmir Tabip Odası, TMMOB, İzmir Barosu ve çok sayıda vatandaş tarafından açılan davada yürütmeyi iptal kararı çıktı.

Davacı tarafların gerekçelerini ve bilirkişi raporunu inceleyen İzmir 5. İdare Mahkemesi kararını açıkladı. Mahkeme, ÇED dosyasını Zeytin Kanunu’na aykırı buldu. Mahkemenin kararında “Atık depolama alanının merkezine üç kilometreden daha az mesafede alanın güney doğusunda 25 dekardan büyük (2 bin 240 dekar) zeytinlik alanın bulunduğu, doğusunda da 25 dekardan büyük zeytinlik alanların devam ettiği bu nedenle söz konusu tesise ait atık depolama alanının konumunun 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı, Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun’un 20. maddesine aykırılık gösterdiği sonucuna varıldığından İZDEMİR Enerji Santrali-II (Endüstriyel ve Tehlikeli Atık Düzenli Depolama Alanı dahil) projesi için verilen dava konusu 22.03.2017 tarihli “çevresel etki değerlendirmesi olumlu” kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır” denildi.

İZMİR BAROSU VE VATANDAŞLAR TARAF OLAMAZMIŞ

Mahkeme aynı zamanda davacılar arasında bulunan İzmir Barosu ve çok sayıda davacı açısından davayı açma ehliyetlerinin bulunmadığı sonucuna da vardı. Kararda İzmir Barosu için “Dava konusu işlemle meşru, kişisel ve güncel bir menfaat ilişkisinin bulunmadığı anlaşıldığından”, vatandaşlar için de “Dava konusu proje alanı veya proje etki alanında (Aliağa ve Foça İlçeleri) ikamet etmedikleri gibi, bu alanlarda taşınmazlarının da bulunmadığı anlaşıldığından” ifadeleri yer aldı.

MAHKEME KARARI ÇIKTIĞI GÜN YENİ KARAR YAYIMLANDI

Öte yandan mahkeme kararının taraflara ulaştığı günlerde, Çevre ve Şehircilik İzmir İl Müdürlüğü İZDEMİR ile ilgili yeni bir duyuru yayımladı. Duyuruya göre İZDEMİR Enerji Santrali projesiyle ilgili 7 Aralık günü yeni bir inceleme değerlendirme komisyonu toplantısı yapılacağının bilgisi verildi. Mevcut mahkeme kararının uygulanması için tanınan bir aylık yasal süre içinde 2009/7 sayılı genelge ile yeni ÇED kararının yayınlanması ve santralin faaliyette tutulması bekleniyor.

‘NASIL YENİ ÇED KARARI VERECEKLER?​’

Mahkemenin ÇED dosyasının sadece zeytin kanunu üzerinden iptal etmesi ve İzmir Barosu ile vatandaşların dava açma ehliyeti olmadığı yönünde karar vermesi yaşam savunucularını tam anlamıyla sevindirmedi.

Kararı gazetemize değerlendiren EGEÇEP Dönem Sözcüsü Fırat Korkmaz “Bilirkişi raporunda kümülatif kirlilikten, arkeolojik bölge olması ve bir çok konuda bahsedildi ama bunlar dikkate alınmadı, sadece cüruf alanının olmaması ve Zeytin Kanunu dikkate alınmış. İzmir’de yaşayan vatandaşların taraf kabul edilmemesi de doğru değil çünkü buradaki termik santral sadece bulunduğu bölgeyi değil, bütün kenti etkileyecek. Davayı kazansak bile hemen yeni bir ÇED yayımlanıyor, davanın da bir anlamı kalmıyor. Yeni açacağımız davayı da kazanacağız belki ama yine yeni ÇED yayımlayacaklar. Hukuka güven artık kalmadı. Çevre İl Müdürlüğü, mahkeme kararındaki zeytinliklere nasıl bir çözüm getirecekler ki yeniden nasıl ÇED kararı verecekler. Var olan zeytinlikleri ne yapacaklar, bu da ayrı bir soru işareti. Yeni ÇED sürecinin de elle tutulur bir yanı yok” dedi.

EN BÜYÜK SANTRALLERDEN BİRİ, ANTİK KENTLERLE ÇEVRİLİ

350 MW’lık İZDEMİR Santrali, Türkiye’nin 6. büyük ithal kömüre dayalı termik santrali ve enerji santrali büyüklüğü bakımından İzmir’de 2. sırada. İZDEMİR, demir çelik, petrokimya tesisleri, gemi söküm, gübre sanayi gibi birçok ağır ve kirli sanayi kuruluşunun bulunduğu Aliağa-Foça arasındaki bölgede 500 bin metrekare alan üzerinde kurulu ve faaliyetlerini sürdürüyor. Santral alanının Kyme antik kentinin teritoryası içerisindeyken Foça, Menemen ve Çandarlı gibi arkeolojik sitler açısından son derece önemli bir bölge içinde kalıyor. Santral, Myrina, Aigai, Gryneion, Larissa, Panaztepe, Phokaia, Pitane gibi önemli antik kentlerin de tesis alanının yakın çevresinde bulunuyor.  Bölgede taşınmaz kültür varlıklarının yanı sıra Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi ve doğal sit alanları, UNESCO Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunması kapsamında 2013 yılında Dünya Mirası Geçici Listesi’ne alınan “Ceneviz Ticaret Yolunda Akdeniz’den Karadeniz’e Kale ve Surlu Yerleşimleri” temasının önemli aktörleri arasında yer alan Foça ve Çandarlı Kaleleri var.