Arap rejimlerini Sarı Yelekliler korkusu sardı

Yusuf ERTAŞ

Fransa’dan diğer Avrupa ülkelerine sıçrayan  ‘Sarı Yelekliler’ hareketi Arap ülkelerinde de etkisini hissettirmeye başladı. Birçok Arap ülkesi, 2011’de Mısır’da Hüsnü Mübarek, Tunus’da Zeynel Abidin bin Ali yönetiminin devrilmesine yol açan olayların yıl dönümü olan Ocak ayının gelmesi ile ‘Sarı Yelek’ kıvılcımının hızla kendilerine sıçrayacağı korkusu yaşıyor. Tunus’da bir grup genç “Kırmızı Yelekliler” kampanyası başlattı. Ürdün, Başbakan Ömer Razzaz hükümetini istifaya çağıran ve parlamentonun feshini isteyen Sarı Yelekli halk protestolarına sahne oldu. Mısır, sarı yelek satışını yasakladı. Yaşam koşulları kötüleşen İsrail vatandaşları da sarı yelekler giyerek sokağa çıktı.

Ekonomik durumdan etkilenen yeni nesil gençlerin tutumunu belirlerken ana kaynak haline gelen Fransa’daki protesto dalgasının sosyal paylaşım sitelerinde geniş yankı bulduğu bir dönemde Mısır, Tunus ve Ürdün halkı, kemer sıkma planlarının sonuçlarını vatandaşların omuzlarına yükleyen haksız ekonomik reformlara karşı bir protesto dalgasına hazırlanıyor.

MISIR’DA ‘ÖNLEMLER’

Kahire merkezindeki birçok ticaret erbabı, Mısırlı yetkililerin, Fransa’daki gösterilerin Mısır’a yayılmasından duyulan korku nedeni ile bir haftadan beri sarı yelek satışı konusunda gayri resmi olarak kısıtlamalar getirdiğini belirtiyor.

Mısır hükümeti, Fransa’daki gösterilerin “bahane” edilmesini ve ekonomik kararlara karşı vatandaşların harekete geçmesini önlemek için yoğun çaba harcıyor. Hükümet pazartesi yaptığı açıklamada, başbakanın benzin fiyatları ile ilgili bir karar yayınladığına ilişkin bazı gazeteler ve web sitelerinde dolaşan haberlerin tamamen yanlış olduğunu ve herhangi bir kararın yayınlanmadığını duyurdu.

Mısır’daki sosyal paylaşım sitelerinde ise, 25 Ocak 2011 Devriminin yaklaşan sekizinci yıl dönümü anısına, protestoculara sarı yelek giyerek gösterilere katılmalarına yönelik çağrılar yer alıyor.

YELEK GİYEN TUTUKLANIYOR

Bu arada Mısırlı bir avukat, Mısır’da yasaklanan “sarı yelek” giydiği için gözaltına alındı. Mısırlı Aktivist Mahinur Mısri, İskenderiye’de bir savcının, Avukat Muhammed Ramazan’ı, hükümet karşıtı protestolarda, Fransa’daki protestocularla dayanışma amacı ile sarı bir yelek giydiği için 15 gün hapis cezasına çaptırdığını söyledi. Masri, Ramazan’ın,  “sahte haber yaymak” ve “terörist grubun ideolojisini yaymak” nedeni ile hapis cezasına çarptırıldığını belirtti.

TUNUS’TA ‘KIRMIZI’ ÇAĞRI

Geçtiğimiz hafta Tunus’ta bir grup genç, değişim talep etmek için barışçıl bir protesto hareketi olarak “Kırmızı Yelekler” kampanyasının başlatıldığını duyurdu. Eylemcilere göre bu hamle, “başarısızlık, yolsuzluk, hayat pahalılığı, işsizlik, kötü yönetim, devlet kurumları üzerindeki hâkimiyet ve devam eden yoksullaşma politikalarına” yanıt anlamı taşıyor.

Tunus’un 2011 Devriminden bu yana elde ettiği demokratik geçiş başarısına rağmen buna ekonomik ve sosyal kalkınma eşlik etmedi. Gençlerin saflarında işsizlik yaygınlaştı, yaşam koşulları ağırlaştı. Açıklamada, “Kırmızı Yelekliler” hareketinin Tunus halkının mücadelesinin bir devamı olduğu ve Tunusluların onurunu ve hakkını geri getirme yönünde bir adım olduğu belirtildi.

ÜRDÜN’DE SARI GÖSTERİ

Yüksek işsizlik ve kötü yaşam koşulları üzerine gösterilerin başkentin dışına yayılmasıyla Ürdün’deki protestocular sarı yelekler giymeye başladılar. Hükümet ise ülke dışındaki muhalefet güçlerini, ülkedeki huzursuzluğu kışkırtmakla suçladı.

Geçtiğimiz çarşamba gecesi düzinelerce genç erkek, Amman’ın yaklaşık 320 kilometre güneyindeki Akabe liman kentinde düzenlenen protesto sırasında sarı yelekler giydi. İki haftalık gençlik hareketinin ilk kez Amman’ın dışına yayılmasına dikkat çekti. Sendikalar ve siyasi partiler, lideri olmayan protesto hareketinden uzak durdular.

Ürdün’deki işsizlik oranı genel olarak yüzde 18.6 seviyesindeyken, 15 ile 35 yaş arasındaki Ürdünlüler arasında yüzde 30’dan daha yüksek olduğu tahmin ediliyor.

2019 için öngörülen 911 milyon dolarlık bütçe açığı ve GSYİH’nın yüzde 95’inden fazla bir borç seviyesi ile karşı karşıya olan hükümet Uluslararası Para Fonu’ndan (IMF) sürekli mali destek koşullarını karşılamak için gelir vergisi kanununun şart olduğunu söylüyor.

İSRAİL: FRANSIZLARDAN ÖĞRENME ZAMANI

Hayat pahalılığının yükselmesi ve temel hizmetlerdeki fiyat artışları ile yaşam koşulları kötüleşen İsrail vatandaşları da hükümetten yaşam koşullarının iyileştirilmesini talep etmek için sarı yelekler giyerek sokağa çıktılar.

Hükümeti halkı “soymakla” suçlayan 600 İsrailli eylemciAzrieli kavşağını ve şehir merkezindeki bitişik yolları kapattı. Yükselen elektrik, su ve gıda fiyatlarından yakınan göstericiler, “Fransızlardan öğrenme zamanının geldiğini” vurguladılar.

Gösteriye polis saldırdı. Huzuru bozdukları gerekçesi ile 10 kişi polis tarafından gözaltına alındı. Polis tarafından sürüklenerek uzaklaştırılan gösterinin organizatörlerden biri olan David Mizrahi, polislere “Gelecek hafta 10 bin kişi olacak” uyarısında bulundu.

İsrail Ulusal Öğrencileri Birliği’nin, 22 Aralık’ta Tel Aviv’de kitlesel seferberlik çağrısında bulunmasının ardından, siyasal bir hareket olmadığını iddia eden sosyal protesto hareketinin önümüzdeki haftalarda artması bekleniyor.

6 soruda 'Sarı Yelekliler' hareketi