İsveç’te emekçi karşıtı bütçe protesto edildi

Murat KUSEYRİ
Stockholm

İsveç’te seçimlerin üzerinden 3 aydan fazla süre geçmesine rağmen hükümet hâlâ kurulamazken, sağ partilerin önerdikleri emekçi karşıtı bütçenin parlamentodan geçmesi protestolara yol açtı.

Başkent Stockholm’un yanı sıra Lund ve Visby kentlerinde sokaklara çıkan binlerce kişi bütçeyi protesto etti. Çarşamba günü de Göteborg, Umeo ve Orebro illerinde protesto gösterileri düzenlenecek.

BURJUVA SİYASET KİLİTLENDİ

Irkçı ve yabancı düşmanı İsveç Demokratlarının seçimlerde yüzde 17,5 oranında oy alarak parlamentoda 62 sandalye kazanmaları, siyaseti neredeyse kilitledi. Sağ ve sol olarak adlandırılan blokların tek başlarına hükümeti kuracak çoğunluğa ulaşamamaları, her iki bloku da yeni arayışlara itti.

Sosyal Demokrat Parti içinde sağcı politikalar izlemekle tanınan Sosyal Demokrat İşçi Partisinin Lideri ve Başbakan Stefan Löfven, seçimlerden hemen sonra blok politikasına son verilmesi gerektiğini belirterek sağ partilerle birlikte koalisyon hükümeti kurmaya istekli olduğunun mesajını verdi.

Ancak Löfven’in birlikte hükümet kurmayı düşündüğü Liberal Parti ve Merkez Partisi, kendi talepleri kabul edilmeden Löfven’in başbakanlık yapacağı bir hükümet içinde yer almayacaklarını veya dışarıdan destek vermeyeceklerini açıkça beyan etti.

HÜKÜMET YOK BÜTÇE TASLAĞI VAR

Parlamento başkanı ikişer kez Sosyal Demokrat İşçi Partisi ve Muhafazakar Parti, bir kez de Merkez Partisi başkanlarını hükümeti kurmaları için görevlendirmesine rağmen, hükümet kurulamayınca 2019 yılı bütçesi gündeme geldi.

Yeni hükümet kurulana kadar ülkeyi yöneten Sosyal Demokrat İşçi Partisinin hazırladığı “geçiş dönemi bütçesi”ne karşı muhalefetteki Muhafazakar Parti ve Hıristiyan Demokratlar, kendi bütçelerini parlamentoya sundu.

Irkçı ve yabancı düşmanı İsveç Demokratlarının desteklemesi sonucu Muhafazakar Parti ve Hıristiyan Demokratların bütçesi parlamento tarafından kabul edildi.

PATRONLARA VERGİ KIYAĞI, HALKA KESİNTİ

141 “hayır” oyuna karşı 151 “evet” oyu ile kabul edilen ve 1 Ocak’tan itibaren yürürlüğe girecek bütçe, vergilerde 28 milyar kron indirim yapılmasını öngörüyor. Çevre ve sağlık kurumlarına ayrılan kaynak azaltılıyor. Geçtiğimiz yıl kurulan Eşitlik Kurumu kapatılıyor.

Emekçilerin sendika aidatı ödedikleri için daha önce var olan vergiden indirim yapma hakları ortadan kaldırılıyor. Müzeleri ücretsiz ziyaret uygulamasına son veriliyor. Akaryakıt fiyatlarına zam yapılması öngörülüyor.

İLK KEZ IRKÇI PARTİ DESTEĞİYLE GÜNDEMDE

Sol Parti Lideri Jonas Sjöstedt, Stockholm’de binlerce kişinin katıldığı gösteride parlamentonun kabul ettiği bütçeyi felaket bütçesi olarak adlandırdı. İsveç tarihinde bir bütçenin ilk kez ırkçı bir partinin desteğiyle parlamentodan geçtiğini söyleyen Sjöstedt, “Sağcı partiler bu bütçeyle zenginlerin vergilerinde indirim yapıyor, onlara ev hizmetleri için 3 kat daha ekonomik destek veriyor” dedi.

BİNLERCE KİŞİ SOKAKLARA ÇIKTI

Çalışanların ödedikleri sendika aidatlarından vergide indirim yapma haklarının kaldırılmasının sendikalıların sayısını azaltıcı uyarısında bulunan Sjöstedt, “Eğer sendikaların üyeleri azalırsa ücretlerdeki artış az olur. Sendikalar güçsüzleşir. Zaten bunların amaçları bu” şeklinde konuştu.

Kültür kurumlarına yapılan yardımların azaltıldığına ve müzelerin bedava ziyaret edilmesi uygulamasına son verildiğine dikkat çeken Sjöstedt, “Düşük gelirli insanların müzelerdeki sergi ve etkinlikleri izlemelerinin engellenmesi kültür düşmanı bir sınıf politikasıdır” ifadelerini kullandı.

Çevre Partisi Yeşiller Üyesi Demokrasi Bakanı Alice Bah Kunnke, yeni bütçenin iklim için bir felaket olduğunu belirterek “İklim inkarcılığı, ırkçılık ve popülizm el ele. Hâlâ buna karşı durma ve direnme şansımız var” dedi.

EKONOMİK-SOSYAL TALEPLİ TEPKİLER YAYILIYOR

Yılın sonuna yaklaşılırken dünyanın birçok ülkesinde, ekonomik ve sosyal sorunlar nedeniyle gündeme kitlesel emekçi eylemlerinin sayısı artıyor. Fransa’da ‘Sarı Yelekliler,’ neoliberal politikalara karşı kitlesellikleri ve öfkeleriyle öne çıkar ve talepleri çeşitli sendikaların grevleri ve öğrencilerin eğitime yönelik talepleriyle birleşirken, Macaristan’dan Ürdün’e, Güney Afrika’dan Kolombiya’ya kadar aralık boyunca kitlesel eylemler. Almanya’da ırkçılık karşıtı hareket dikkat çekerken, yine Kolombiya ve Arnavutluk’ta kitlesel öğrenci gençlik hareketleri ortaya çıktı. Ayrıca ABD ve Avrupa ülkelerinde görüldüğü üzere ‘iklim değişikliği’ protestoları da özellikle kapitalizmin ve emperyalist politikaların giderek daha fazla teşhir edildiği ve kitleselleşen eylemler olmaya devam ediyor.

İŞÇİ EYLEMLERİ

İşçi eylemleri açısından son haftalarda İspanya ve Almanya’da Amazon işçilerinin şirketin ağır sömürü koşullarına karşı grevleri, Macaristan’da fazla mesai süresinin yükseltilmesine karşı binlerce işçinin günlerce sokağa dökülmesi, Ukrayna’da maden işçilerinin ödenmeyen ücretleri için yaptıkları protestolar, İran’da şeker ve çelik işçilerinin hak talepli grevleri, Güney Afrika’da sendikalı metal işçilerinin saatlik ücrete yüzde 15 zam talebiyle gerçekleştirdiği grevler, Nijerya’da akademisyenlerin ücret ve üniversitelere ayrılan fonların artırılması için haftalarca grev yapması, Belçika’da emeklilik şartlarının düzeltilmesi için gerçekleştirilen 24 saatlik grev, Libya’da çalışma koşullarının iyileştirilmesi talepli petrol grevi, Hindistan’da havaalanı işçilerinin açlık grevi gibi onlarca eylem ve grev gündeme geldi.

IRKÇI MANİPÜLASYON

Öte yandan gerici yönetimlerin “göçmen sorunu” merkezli politikaları ise bir yandan ırkçı gerici kesimleri provoke ederken, diğer yandan ekonomik ve sosyal sorunların boğduğu emekçi kitlelerin tepkisini maniple etmeyi de sürdürdü. Geçtiğimiz hafta Kanada ve Belçika’da kimi eylemlerdeki “göçmen düşmanlığı” bu açıdan dikkat çekti. Ancak ırkçı eylemler ırkçılık karşıtlığını da harekete geçirmiş durumda. ABD, Avusturya ve Almanya gibi çeşitli ülkelerde “ırkçılar”dan daha kitlesel olarak “ırkçılık karşıtı” gösteriler düzenlendiği görülüyor.

TBMM Genel Kurulu’nda bütçe görüşmeleri sürüyor

Adana’da krize karşı miting: İşçilerin borcu değil, alacağı var