Almanak - 2018'de işçi hareketinde neler yaşandı?
Grevler, direnişler, sendikalaşma mücadelesi, kadro talebi, kıdem tazminatı tartışmaları, işten atmalar, yasaklar ve baskılarla 2018'de işçi hareketi
İşten atmalar, ücretsiz izin dayatması, “kriz var” gerekçesiyle iş yükünün ve çalışma yoğunluğunun artırılması, konkordato ilanları vb. saldırılar karşısında işçi ve emekçiler talepleri için mücadele yürüttü. İşçiler işten atmaların durdurulması, zorunlu ücretsiz mesailerin kaldırılması, çalışma sürelerinin aşağı çekilmesi, işsizlik fonunun sermayenin yağmasına izin veren uygulamalara son verilmesi gibi pek çok taleple direnişteydi. İşçi ve emekçilerin insana yakışır çalışma ve yaşam koşullarının işyerlerinde geçerli olması için verdiği mücadele hükümet, sermaye ve yargı eliyle tutuklama, gözaltı ve cezalarla bastırılmak istendi.
Peki, Türkiye'de 2018 yılında işçi hareketinde neler yaşandı?
İŞ CİNAYETLERİ: 1797 İŞÇİ HAYATINI KAYBETTİ
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisinin verilerine göre 2018’in ilk on bir ayında en az 1797 işçi çalışırken yaşamını yitirdi.
İktidar tarafından ‘Çocuk İşçilikle Mücadele Yılı’ ilan edilen 2018’in ilk on bir ayında bu rakam en az 66 çocuk işçi olarak kayıtlara geçti. Bu sayı bugüne kadar tespit edilebilen çocuk işçi cinayetlerinin en yüksek olduğu yıl olarak tarihe geçti.
İSİG Meclisinin Dünya Göçmenler Günü’nde açıkladığı verilere göre 2018 yılında en az 108 mülteci işçi yaşamını yitirdi.
İSİG Meclisinin son iş cinayetleri raporunda işçi intiharlarına özel vurgu yapıldı. 2017’de 89 işçinin, 2018’in ocak ayında ise 6 işçinin intihar ettiği belirtilen raporda, intiharların borç, mobbing ve işsizlik nedenleriyle meydana geldiğine dikkat çekildi. Raporda “İşe bağlı intiharlar da güvencesiz çalışmanın işçilerin sağlığına olan bir yansımasıdır” denildi.
VİYADÜK CİNAYETİNE YAYIN YASAĞI
Kocaeli'nin Gebze ilçesinde Kuzey Marmara Otoyolu kapsamında inşaatı devam eden viyadük inşaatında meydana gelen çökme sonucu üç işçi yaşamını yitirdi. İş cinayetinin haberinin yapılmasına Sulh Ceza Hakimliği tarafından “haber yasağı” getirildi.
TORUNLAR DAVASINDA TOKİ BERAAT ETTİRİLDİ
Torunlar Center inşaatında asansörün 32. kattan yere çakılması sonucu 10 kişinin yaşamını yitirmesiyle sonuçlanan iş cinayetine ilişkin TOKİ’ye açılan kamu davasında 6 sanık beraat etti.
25 sanığın yargılandığı ana davada ise bilirkişi raporuna göre kusurlu sayılan 9 sanığa önce 8 yıl 4’er ay hapis cezası verildi. Ceza, günlüğü 20 liradan olmak üzere 60 bin 800’er lira adli para cezasına çevrildi. 16 sanık ise beraat etti.
SOMA DAVASI KARARI
Soma’da 301 işçinin yaşamını yitirdiği maden faciasına ilişkin davanın mütalaası 1 yıl 2 ay sonra açıklandı. Savcının, iş cinayetini “Öngörülebilir ancak istenmeyen” olarak tanımlaması dikkat çekti. Mütalaasında birçok ihmale ve patronların sorumluluklara yer veren savcı buna rağmen, olayın olası kastla değil, cezaların düşürülmesi anlamına gelen “bilinçli taksirle” (15 ila 22 yıl arası) meydana geldiğini iddia etti.
52 İŞÇİ ÜÇÜNCÜ HAVALİMANI İNŞAATINDA ÖLDÜ
İstanbul 3.Havalimanı'nda 15 metre yükseklikten asansör merdiven boşluğuna düşen işçi Seyithan Kaya yaşamını yitirdi. CHP İstanbul milletvekili Ali Şeker bilgi edinme başvurusuna verilen yanıta göre, 2013-2018 yılları arasında 3. Havalimanı inşaatında 52 işçi yaşamını yitirdi.
ZEHİRLENMEYE ‘PSİKOLOJİKTİR’ AÇIKLAMASI
İzmir Aliağa’daki Star Rafineride 3 bin civarında işçi, Akyıldız firması tarafından verilen yemekten zehirlendi. Yemek firması Akyıldız, konuyla ilgili “Psikolojiktir” açıklaması yaptı.
SOMA DÜZENİ SÜRÜYOR
Soma’da 301 işçinin yaşamını yitirdiği Eynez Ocağının sahibi Soma Kömür İşletmeleri AŞ’ye ait Işıklar Maden Ocağında göçük meydana geldi. 10 işçi yaralanırken madende yasaklanmasına rağmen kara tumba sistemiyle çalışıldığı ortaya çıktı.
SENDİKA BAŞKANI ABDULLAH KARACAN SALDIRIYA UĞRADI
DİSK’e bağlı Lastik-İş Sendikasının Genel Başkanı Abdullah Karacan ve yanındaki 2 kişi, Sakarya’nın Arifiye ilçesinde bulunan lastik fabrikasına ziyarete gittiği sırada silahlı saldırıya uğradı.
İŞTEN ATMALAR, DİRENİŞLER VE GELEN YASAKLAR
Gebze’de kurulu Flormar Kozmetik firmasında, ağır çalışma koşullarına, düşük ücrete, patronun ve temsilcilerinin kötü muamelelerine karşı yasal haklarını kullanıp Petrol-İş Sendikasına üye oldukları için işten atılan 134 işçinin direnişi 200 güne dayandı. Direniş süresince Flormar işçisine yasak üzerine yasak dayatıldı. İşçilerin çadır kurması engellendi, soba yakması, ses aracından müzik çalması da yasaklandı.
PTT’nin Topkapı Merkezinde, emekli olduğu halde sözleşmeli olarak çalıştırılan işçilerin işten atılmak istenmesine karşı 1 saat iş bırakıldı.
Deriteks’in örgütlü olduğu İstanbul Tuzla’daki CPS fabrikasının ortaklarından biri, Volkswagen için yaptığı üretimi, İzmir’deki SF Trade fabrikasına taşımak için harekete geçti. İzmir’e gelen Tuzla CPS fabrikası işçileri bunun sendikasızlaştırma girişimi olduğunu belirterek duruma tepki gösterdi.
Bingöl’ün Genç ilçesine bağlı Aşağı Kale köyü barajında çalışan 1000’e yakın işçi uzun çalışma saatlerinden dolayı iş bıraktı.
Bartın’ın Amasra ilçesinde, Hattat Holdinge bağlı Hema Maden’de çalışırken işten atılan 148 taşeron işçi, hakları için şirketin Tarlaağazı’da bulunan binası önünde direnişe geçti.
Hatay’da MESS üyesi olan MMK Metalürji’de, metal sözleşmesinin hemen ardından patron farklı bölümlerden 25 işçiyi işten attı. Patron ekonomik sıkıntılar gerekçe gösterilerek işçilerin yarısından fazlasını izne gönderdi.
Çerkezköy OSB’de 2 bin içinin çalıştığı Hattat Holdinge ait Hema Endüstride daralma gerekçesiyle bir taraftan işçi kıyımı yaşanırken, kalan işçiler ise izine çıkarıldı.
Mersin’de Alman J.V.G Thoma ortaklığıyla kurulan ve güneş enerji santral panelleri üreten Desiba Enerji işçileri üç aydır ücretleri ödenmediği için fabrika önünde direnişe başladı.
İzmir Pınarbaşı’da bulunan ve AKP'li Ethem Sancak’ın sahibi olduğu devlet teşvikleri üzerinden işçi alımı yapan BMC otomotiv fabrikası, diğer yandan da işçi kıyımını sürdürdü, 50 işçiyi işten attı.
Sendikalaşma mücadelesi yürüten Hugo Boss işçilerinin mağaza önünde yapmak istediği oturma eylemi, İzmir Valiliği tarafından ‘OHAL’ gerekçe gösterilerek engellendi.
KESK, yurt genelinde yaptığı eylem ve basın açıklamalarıyla OHAL’in kaldırılmasını, hukuksuz olarak ihraç edilen emekçilerin görevlerine iade edilmesini istedi.
Sakarya'nın Ferizli ilçesinde hastane inşaatında çalışan 2 taşeron firma işçisi paralarını alamadıkları için vince çıktı ve intihar girişiminde bulundu.
İstanbul Beylikdüzü’de bulunan Arçelik’in Tekirdağ’ın Çerkezköy ilçesine taşınması sebebiyle, Çerkezköy’e gitmeyen 500 işçi işten çıktı.
İzmir'in tarım sektörü içerisinde önemli bir paya sahip olan Torbalı'daki binlerce tarım işçisi, aldıkları yevmiyelerin günlük asgari ücretin altında kalması sebebiyle harekete geçti. Türkiyeli ve Suriyeli tarım işçilerinin yevmiyelerin artırılması için kurdukları birlik ve iş bırakma, kısmi zam getirdi.
Adana’da Sabancı Holdinge bağlı TEMSA’da döviz kuru ve siparişleri bahane gösterilerek 165 işçi işten atıldı. İşçiler ayrıca 21 Aralık’tan itibaren ücretli izne gönderildi. 4 Şubat tarihine kadar süreceği belirtilen iznin 3 aya kadar uzatılabileceği söyleniyor.
Türk Traktör’de işçilerin çalışma günleri, ücretleri ve vardiyalarının düşürülmesinden sonra işten atmalar da beraberinde geldi. Önce Mayıs-Haziran’da ücretlerde kesinti ve bir günlük izin uygulamasıyla başlayan süreç 200’den fazla işçinin işten çıkarılmasıyla devam ediyor.
Türkiye’nin en büyük organize sanayi bölgelerinden biri olan Gaziantep OSB’de binlerle ifade edilen işten atmalar, Merinos, Sanko ve Şireci gibi kentin en büyük fabrikalarının da içinde olduğu pek çok işyerinde hız kesmeden sürdü.
İzmir Karabağlar’da kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında, Nuhoğlu İnşaat tarafından yapılan Yenitepe Projesi artan inşaat maliyetlerinden dolayı durdu. 1000 işçi birikmiş alacakları ve tazminatları ödenmeden işten çıkarıldı.
Manisa’da kurulu Zorlu Holdinge ait Vestel’de ekonomik nedenler sebep gösterilerek işten çıkarmalar yaşandı.
Çorlu’da kurulu, her yıl kâr rekorları kıran Termo Teknik’te 100’e yakın işçi işten atıldı. Fabrikada örgütlü Çelik-İş’ten bir ses çıkmadı.
Ford, Volkswagen, BMW başta olmak üzere 22 üreticiye jant tedarik eden jant devi CMS’nin Avrupalı bir fon kuruluşu tarafından satın alınmasının ardından yeni yönetiminin ilk adımları yeni açılacak fabrikanın tarihini ileri almak ve işten atmalar oldu. Gerekçe olarak ülke ekonomisinin içinde bulunduğu durum gösterildi.
Hugo Boss’tan işten atılan TEKSİF üyesi işçiler fabrikanın bulunduğu ESBAŞ önünde direnişe başladı.
Çorlu’da bulunan Aygün Alüminyum fabrikasında sendikaya üye oldukları için işten atılan 12 işçinin fabrika önünde başlattığı direnişe Valilik engel oldu.
Kocaeli’de dünya çapında faaliyet sürdüren DP World’un Yarımca Limanı’nda işçi kıyımı yaşandı. QC operatörlüğü yapan işçilere iş sözleşmesinde bulunmamasına rağmen başka makineler kullandırılmak üzere belge imzalatılmak istendi. Belgeyi imzalamak istemeyen 5 operatör tazminatsız olarak işten atıldı.
Boya üretimi yapan Polisan yaptığı açıklamada otomasyon sistemine geçeceğini belirterek, toplu işten çıkarmaların olacağını açıkladı.
İzmir’de Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü’nde çalışan 80 taşeron işçiden 70’i ödenmeyen ücretlerini isteyince işten atıldı.
Bartın’da Hattat Holding’e bağlı Hema Maden’de ekonomik kriz gerekçesiyle 51 günlük ücretleri, tazminatları ve ikramiyeleri ödenmeden işten atılan işçiler kulevince çıkarak eyleme geçti. 205 işçinin günler süren eylemleri üzerine ücretler ödendi.
İstanbul Avcılar’da Petrol-İş’in örgütlü olduğu Gripin İlaç Fabrikası işçileri greve çıktı. Emniyet, İstanbul Valiliğinin emriyle grev yerinde çadır kurulmasını yasakladı. Grev kazanımla sonuçlandı.
KESK’in yurt genelinde yaptığı eylem ve açıklamalarda kriz nedeniyle emekçilerin yaşadığı kayıpların karşılanması istendi. İzmir, Samsun, Adana, Diyarbakır’da miting yapıldı.
İstanbul Kartal’da bulunan Elsel Armatür fabrikasında Türk Metal Sendikası’na üye olan 9 işçinin işten atılması üzerine başlayan eylemler devam ediyor.
Yoksulluk, işsizlik, iş cinayetleri, işten atma ve güvencesizliğe karşı binler İstanbul Bakırköy Özgürlük Meydanı’nda buluştu.
İstanbul’da Liman-İş Sendikası, BTA 360’da daralma gerekçesiyle işçilerin tazminatları ödenerek işten çıkmalarının teşvik edilmesine karşı depo önünde yaptığı eylemle tepki gösterdi. Eylemde işten atlamalara son verilmesi istendi.
Kütahya Gümüşköy’de Eti Gümüş maden işleme fabrikasındaki işçiler ücretlerini alamadıkları için iş bıraktı. 300’den fazla işçi, üç aydır maaşlarını alamıyor.
İstanbul Esenyurt’ta bulunan ve Hak-İş’e bağlı Öz İplik-İş’in örgütlü olduğu Örma Tekstil fabrikasında 150 işçi kriz gerekçesiyle işten atıldı. İşçilere kıdem tazminatlarının ocak ayı itibariyle yatırılacağı söylendi. Konuyla ilgili gazetemizde çıkan haberin ardından kıdem tazminatları, işçilerin hesaplarına yatırıldı.
Toplu İş Sözleşmesi (TİS) görüşmelerinin önümüzdeki günlerde başlayacağı Şişecam’da işçiler, hem sendikaları Kristal-İş’e, hem de her geçen gün büyüyen Şişecam patronuna tepkili.
TUTUKLAMA, GÖZALTI VE CEZALAR
“Koğuşlarımızı tahtakuruları bastı. Yemeklerimiz yetmiyor. Ücretlerimiz doğru dürüst ödenmiyor. Çalışma koşullarımız çok ağır. Servislerimiz yetersiz…” gibi taleplerle eyleme geçen bini aşkın 3. Havalimanı işçisi kölelik koşullarına isyan ettiği gözaltına alındı. Gözaltına alınan işçi ve sendikacılardan 37’si tutuklandı.
İzmir’de bulunan TARİŞ Zeytin ve Zeytinyağ Fabrikası’ndan DİSK/Gıda-İş Sendikasına üye oldukları için işten atılan İşçiler fabrika önünde eylem yapınca sendikacılar ve işçiler gözaltına alındı. İşten atılan 7 işçi direnişe başladı.
Oyak Renault Otomobil Fabrikası’nda şirket yönetiminin 2015 yılında çoğunluğu sağlayan Birleşik Metal İş Sendikası'na üye 140 işçiyi işten çıkarmasının ardından fabrikada yapılan eyleme katılanlara açtığı dava sonuçlandı. İşçilere 5 ay hapis cezası verildi. İşçilere “Kanuna aykırı toplantı ve gösteri yürüyüşüne katıldıkları” gerekçesiyle 5 ay hapis cezası verildi.
TEKSİF sendikasının örgütlenme çalışması yürüttüğü Hugo Boss'ta işten atmalar devam ediyor. Fabrikadaki 'Sendikadan istifa et' baskısı ise karakola taşınırken ekip liderleri ifade vermek zorunda kaldı.
İŞÇİLERİN SENDİKALAŞMA MÜCADELESİ
İstanbul Hadımköy'de Petrol-İş’e üye oldukları için işten atılan Akkim işçilerinin, Petrol-iş’e üye oldukları için işten atılan Çerkezköy’deki Poliya Polyester işçilerinin, İstanbul Güneşli’de bulunan ve TÜMTİS’e üye oldukları için işten atılan DHL Express işçilerinin, Sosyal-İş Sendikasına üye oldukları için işten atılan Kod-A işçilerinin direnişleri 2018 yılında da devam etti.
Sakarya’nın Pamukova ilçesinde, demir yolları için beton travers üreten Betra Prefabrike AŞ’de DİSK/Cam Keramik-İş’e üye olan 3 işçinin Şubat ayında işten atılması üzerine üretimi durduran işçiler arkadaşlarını geri aldırdı ve işçilere zam sözü verildi. Verilen sözlerin tutulmaması üzerine Betra işçileri Nisan ayında eylemlere tekrar başladı. İşçiler üretimi durdurdu. tekrar başlayan iş bırakma eylemi sonrası Patron 31 işçiyi işten attı.
Karabük Organize Sanayi Bölgesinde kurulu UMER Haddecilik’te DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş Sendikasına üye olan 38 işçi işten atıldı.
Antep’te TÜMTİS’e üye oldukları için işten atılan Babacanlar Kargo işçileri, Karabük’te bulunan Uyar Çelik’te DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş Sendikasında örgütlenen işçiler direnişe geçti.
Teksif’in örgütlenme çalışması yürüttüğü Hugo Boss, Digel ve Roy Robson’da sendikal hak ihlalleri yaşandı. İşçiler direniş ve kampanya yürüttü.
Giresun Bulancak ilçesinde bulunan Progıda fabrikasında sendikalaşma gerekçesiyle 7 işçi işten atıldı.
Ankara’da MAPP’te çalışırken Tez-Koop-İş Sendikasına üye oldukları için işten atılan işçiler, MAPP (Merchandising Group Şirketi) Ankara Ofisi önünde eylem yaptı. MAPP Coca Cola, Efes Pilsen, Doğadan, Samsung, Shell gibi dünya çapında markalara hizmet veriyor.
Aydın’ın Söke ilçesine bağlı Akçakonak Mahallesi’nde faaliyet gösteren Sibaş Gıda işçileri, Tek Gıda-İş’e üye olunca işçi atıldı. Atılan işçiler fabrika önünde direnişe geçti.
CP Piliç işçileri DİSK/Gıda-İş’te örgütlendi. Patronlar Öz Gıda-İş’i devreye soktu ve işçi kıyımına gitti.
Zorlu Holding/Z Gurme’ye bağlı Eataly İstanbul’da, çalışma koşullarının düzeltilmesi için DİSK/Dev Turizm-İş’e üye olan restoran çalışanlarına sendikadan istifa etmeleri için baskı yapıldı. İstifa etmeyenler işten atıldı.
Çanakkale’nin Çan ilçesinde kurulu bulunan Kale Grubu bünyesindeki Çanakkale Seramik fabrikası işçi kıyımıyla gündeme geldi. Çimse-İş Sendikasına üye olan 220 işçi işten atılırken, işten atılıp da işe geri dönmek isteyenlerden ise skandal bir talepte bulunuldu. Çimse-İş Şube Başkanı Ali Rıza Atıcı, işe geri dönmek isteyenlerin sendikadan istifa etmesinin ve firmanın kurucusu İbrahim Bodur’un mezarı başına gidip özür dilenmesinin istendiğini söyledi.
DİSK/Gıda-İş Sendikası, Gebze’de bulunan Tayaş Gıda fabrikasında sendikalaşmayı engellemek için baskıyı artıran ve işçi kıyımına girişen patronu protesto etti.
İnsana saygı sertifikası bulunan Manisa Termokar fabrikasında Birleşik Metal-İş Sendikasına üye olduğu için işten çıkarılan işçiler, patronları sendikal örgütlenmeyi tanıyana kadar fabrika önünde direnişte olacaklarını belirtti.
İzmir Gaziemir Ege Serbest Bölge'de kurulu ve Türk İş'e bağlı TEKSİF Sendikasının örgütlenme çalışması yürüttüğü Hugo Boss'ta sendikalı işçilerin işten çıkarılmaya ve sendika üyelerine mobbing uygulanma devam edilmesi eylemle protesto edildi.
Aydın’ın Nazilli ilçesinde 64 yıldır kurulu bulunan ve 15 Temmuz darbe girişimi sonrası 'FETÖ’ye ekonomik destek sağladığı iddiasıyla sahipleri Ali, Mehmet ve Ünal Takmaklı kardeşlerin tutuklandığı Uğur Derin Dondurucu fabrikasında sendikalaşan işçiler işten atılıyor. 2 bin işçinin çalıştığı Uğur Derin Dondurucu’da kölece çalışma düzenini devam ettiren kayyım, şu ana kadar Türk Metal’e üye olan 75 işçiyi işten attı
Aygün Alüminyum işçileri ücretlerine zam yapılmaması, iş güvenliği malzemelerinin dağıtılmaması gibi sorunlara karşı Türk Metal’de örgütlenmeye karar verdi. Bunu duyan patron 6 işçiyi işten attı.
Aydın Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı İmar Anonim Şirketi’ndeki halk otobüslerinde şoförlük yapan 9 işçi, DİSK’e bağlı Sosyal-İş Sendikasına üye oldukları gerekçesiyle 8 Temmuz’da işten çıkarıldı.
İstanbul Silivri’de bulunan 2M Kablo’da 25 işçi sendikalaştıkları için işten atıldı. Türk Metal Sendikasının örgütlenme çalışması yürüttüğü fabrikada yaklaşık 150 işçi çalışıyor.
Kocaeli Gebze Sultan Orhan Mahallesi, Terminal Caddesi’nde bulunan BBS Metal fabrikasında Birleşik Metal-İş’e üye olan işçilerden 11’i kapının önüne konuldu. Yaşananlara tepki gösteren işçiler fabrika önünde direnişe başladı.
Muğla’da bulunan TÜVTÜRK Araç Muayene İstasyonunda çalışan ve DİSK’e bağlı Nakliyat-İş Sendikasına üye oldukları için işten atılan işçilerin işe iade mücadelesi devam ediyor.
PTT- Avrupa Yakası Posta İşletme Merkezi’nde 3 ay önce yaşanmış bir olay gerekçe gösterilerek DİSK/İletişim-İş’e üye olan 14 işçi hakkında soruşturma açıldı. Ancak soruşturma daha sonuçlandırılmadan 14 taşeron işçisinin işine son verildi.
Çorlu’da bulunan Aygün Alüminyum fabrikasında Türk Metal’e üye oldukları için işten atılan 12 işçi fabrika önünde direnişe geçti.
Ankara Sincan ve Başkent Organize Sanayi bölgelerinde kurulu bulunan Ulusoy Elektrik fabrikasında Birleşik Metal-İş’te örgütlenme mücadelesi yürüten işçilerin ücretlerine, patron tarafından 250 lira zam yapıldı. Verdikleri mücadelenin bir kazanımı olduğunu belirten işçiler, tüm fabrikaları birlikte mücadele etmeye çağırdı.
TÜMTİS ile UPS Hızlı Kargo Taşımacılığı AŞ arasında sürdürülen 4. dönem toplu iş sözleşmesi (TİS) görüşmeleri anlaşmayla sonuçlandı. TİS’e göre ücretlere birinci yıl enflasyon artı 2 puan, ikinci yıl enflasyon oranında zam yapılacak.
ÖZELLEŞTİRMELER SÜRDÜ
14 şeker fabrikasının özelleştirileceği Resmi Gazete’de ilan edildi. Şeker-İş üyesi işçiler karara tepki göstererek imza topladı. Bütün illerde üreticilerin de katımıyla eylemler yapıldı. Özelleştirmeyi ABD’li tekel Cargill’in istediği ortaya çıkarken, hükümet tepkilere rağmen özelleştirme kararından vazgeçmedi.
Turhal Şeker Fabrikası işçileri Tarım Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba’nın konvoyunun önünü kesti. Özelleştirileceği açıklanan 14 şeker fabrikasından biri olan Alpullu Şeker Fabrikası önünde bir araya gelen binlerce üretici, “Özelleştirme ülkenin geleceğinin satışıdır” dedi.
Çorum’da şeker fabrikalarının özelleştirilmesine karşı “Büyük Şeker Mitingi” düzenlendi.
İstanbul’daki yöre dernekleri yaptıkları yürüyüşle 14 şeker fabrikasının özelleştirmesine tepki gösterdi.
Özelleştirme sonrası 7 şeker fabrikasından 775 işçinin işten atıldı, 811 işçi zorla emekliliğe sevk edildi.
Özelleştirildikten sonra ismi Muş Şeker Üretim Sanayi A.Ş. olan Muş Şeker Fabrikası’na şeker pancarı teslim etmeye gelen çiftçiler, çalışmaların ağır ilerlediğini belirterek eylem yaptı.
TAŞERON İŞÇİLERİN ‘KADRO’ SORUNU
Taşeron işçilerin kadroya alınma meselesi 2017’den devralınan bir gündem oldu. Güvenlik soruşturması vb gerekçelerle yüz binlerce işçi kadro dışı bırakıldı. İşçiler direniş eylem ve etkinliklerle ayrımsız kadro istedi.
Genel-İş İzmir Şubeleri, taşeron işçilerin kadroya, kamu ve belediye şirketlerine geçiş sürecinde yaşanacak işten atmalara karşı günü yarım gün iş bıraktı.
Feragatname dayatmasını kabul etmeyen İzmir Büyükşehir Belediyesi işçileri Büyükşehir geri adım atmak zorunda kaldı.
İzmir’den İstanbul’a Antalya’ya kadar hemen her ilde taşeron belediye işçileri gerçek kadro talebiyle yürüyüşler yaptı.
Kadro talebinin gündeme gelmesinden verdikleri mücadeleyle büyük katkı sunan Karayolları işçileri de, yaptıkları iş sürekli olsa da ihaleleri anahtar teslim gösterildiği için kadro kapsamı dışında bırakıldı. İşçiler yaptıkları eylemlerle kadro istedi.
İstanbul Ataşehir Belediyesinde kadroya alınmayan işçiler işe geri dönme talebiyle Belediye önünde oturma eylemine geçti. Kadıköy Belediyesi önünde toplanan DİSK’e bağlı Genel-İş Sendikasının İstanbul şubesine üye yüzlerce işçi eylem yaptı.
Kadroya geçmeyi beklerken ‘Güvenlik arşivi soruşturması’ bahane edilerek 1 Nisan’da işlerine son verilen 400 Ege Üniversitesi işçisi, işlerine geri dönene kadar mücadele etmekte kararlı.
İzmir’de Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesinde çalışan 10 işçi güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması ileri sürülerek tazminatsız işten çıkarıldı.
Şırnak İl Sağlık Müdürlüğüne bağlı sağlık kuruluşlarında taşeron yasasıyla kadroya geçirilen sürekli işçi kadrosunda çalıştırılan 5 temizlik işçisi “Güvenlik Soruşturması” gerekçesiyle işlerine son verildi.
ALACAKLARI İÇİN DİRENEN İŞÇİLER
Makro Market’in konkordato ilan etmesi sonrası işten atılan, kıdem ve ihbar tazminatlarını alamayan işçiler direnişlerini sürdürdü.
Prekons İnşaat’tan iki yıldır tazminatlarını alamayan işçiler, patronlarının bulunduğu otelin kapısına dayandı. İşçiler, görüşmek istedikleri patron Cengiz Köksal’ın yanlarına gelmemesine tepki gösterdi.
İstanbul’da İş GYO ve NEF ortaklığıyla yapımı sürmekte olan İnistanbul Topkapı projesinde çalışan 100’e yakın işçi 4 aydır ücretlerini alamadı. Bu sebeple iş bırakan işçiler “Paramızı alana kadar buradayız. Her inşaatta başımıza geliyor” dedi.
İzmir Torbalı’da Bahçeşehir Royal isimli şirketin inşaat işinde çalışan işçiler iki aydır maaşlarını alamadıkları için iş bıraktı. İşçiler, maaşları yatmadan iş başı yapmayacaklarını dile getirdi.
Gaziantep Başpınar Organize Sanayi Bölgesinde faaliyette olan Şireci Tekstil Fabrikası işçileri bugün vardiya değişiminde iş bıraktı. 07.00-15.00 vardiyası işçilerinin dışarı çıkmasının ardından 15.00-23.00 vardiyasına gelen işçiler de içeri girmeyerek iki vardiya fabrika önünde eyleme geçti.
İstanbul Tuzla’da bulunan ve iflas ettiği iddia edilen CSUN fabrikasında 6 aya yakın süredir üretim yapılmıyordu. 7 Haziran’da almaları gereken ücretleri yapılan görüşmelere rağmen alamadıklarını söyleyen yaklaşık 300 işçi ve işçilerin üyesi olduğu Birleşik Metal-İş Gebze Şube yöneticileri fabrika önünde eylem yaptı.
Migros’a devrettiği için işsiz kalan Makro Market (Uyum Marketleri) işçileri, Beylükdüzü’de bulunan Migros önünde eylem yaparak haklarını ödenmesini istedi. İstanbul ve Antalya’da 1500 civarı işçinin işsiz kalmasına sebep olan Makro Market (Uyum Marketleri) patronuna tepkiler sürüyor.
İzmir ve Manisa sınırları içerisinde çalışan taşeron kara yolu işçileri ücretlerinin ödenmemesi üzerine işe çıkmadı.
Bartın’da Hattat Holding’e bağlı Hema madeninde Denfa adlı taşeron şirket tarafından ücretleri ödenmediği için 2 Temmuz’da direnişe başlayan madenciler, kıdem tazminatlarının üç taksitte ödenmesi sözü üzerine temmuz sonunda direnişlerini bitirdi.
Çerkezköy’de Altın İplik işçilerinin ödenmeyen ücretleri için fabrika içinde yaptıkları yürüyüş sonuç verdi. Patron yürüyüşün yapıldığı gün ödemeyi yaptı.
Ankara’nın Keçiören ilçesinde yapımı devam eden Etlik Şehir Hastanesi inşaatında, sağlıksız ve kötü yemeklere uzun süredir tepkili olan işçiler isyan etti. Aylardır talep etmelerine rağmen yemeklerin düzeltilmemesi üzerine yemek yemeyen yüzlerce işçi baret ve yeleklerini yaktı. Ardından firma yetkililerinin olduğu yere yürüyen işçiler, eylemlerini burada sonlandırdı.
Manisa’nın Akhisar ilçesindeki beyaz et ve et ürünleri işleyen ve geçtiğimiz aylarda borçlarını ödeyemediği için alacacaklılarıyla konkordato (mali açıdan zor durumda olan bir kurumla yapılan iflas anlaşması) imzalayan Keskinoğlu, “küçülme süreci” dediği bu süreçte işçilerin haklarını vermeden işten attı.
Soma Kolin Termik Santrali inşaatında taşeron şirkete bağlı işçiler işten atıldı. Mayıs-Ağustos arası işten atılanların sayının 1500’ü buldu. Çıkarılan işçilerin yerine Çinli işçiler getirildi. İşçiler eylem yaptı.
Bursa Şehir Hastanesi inşaatında çalışan işçiler çalışma koşullarının düzeltilmesi ve yemekhane sorununun çözülmesi için iş bıraktı.
Adana Organize Sanayi’de faaliyet gösteren Şimşek Tekstil’e iflas nedeniyle atanan kayyım işçileri ortada bıraktı. İşçilerin 6-8 aylık ücret ve tazminat alacakları ödenmeden fabrika kapatılırken, kayyım işçi ücretleriyle ilgili bir yetkisinin olmadığını ileri sürdü.
İstanbul’da her yıl Türkiye’nin en büyük 500 şirketi arasında yerini alan elektrik malzemeleri üreticisi Makel, kriz bahanesiyle çalışanlarından her gün 50 dakika daha fazla çalışmasını isteyince işçilerin tepkisiyle karşılaştı. İşçilerin topluca fazla çalışmayacaklarını ilan etmeleri üzerine fabrika yönetimi geri adım attı.
Krizi bahane ederek küçülmeye gideceğini söyleyen Mercedes patronu, işçilere yılda iki kez verilen erzak yardımı ve yılda bir kez verilen yarım altına göz dikti. Bu yıl ve önümüzdeki yıl her yılbaşında verilen yarım altının verilmeyeceğini, senede iki kere verilen gıda yardımının ise 1’e düşürüleceği açıklandı. Yemekhanelerde çatal kaşık eylemleri ile giriş çıkışlarda alkışlı, sloganlı protesto yapan işçiler durumu protesto etti.
Avcılar Belediye Başkanı Dr. Handan Toprak Benli tarafından açılan ve 22 katlı 768 kişilik kapasitesiyle Türkiye’nin en büyük kız öğrenci yurtlarından biri olan Dr. Canan Dağdeviren Kız Öğrenci Yurdunun inşaatında çalışan işçiler, ücretlerini alamadıklarını belirterek yurt önünde eyleme başladı.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun 2019’da geçerli olacak yeni ücreti 2 bin 20 lira olarak belirledi. 10 milyon çalışanı doğrudan ilgilendiren asgari ücret Asgari ücret açlık sınırında kalırken sendika ve siyasi partilerden ücrete tepki geldi.
GREVE ÇIKILAN İŞYERLERİ VE GREV YASAKLARI
Metal sektöründe 130 bin metal işçisini ilgilendiren MESS grup sözleşmesinde ara bulucu süreci sona ererken sendikalar grev kararı aldı. İşyerlerinde yürüyüşler, işe geç başlama gibi eylemler yapıldı. Ocak ayı sonunda 130 bin işçiyi kapsayan grev kararı (2 Şubat), işçiler daha greve çıkmadan milli güvenlik gerekçesiyle yasaklandı. Bakanlar Kurulunun aldığı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın onayladığı karar, patron sendikası MESS’in sendikaları görüşmeye çağırdığı günün sabahı açıklandı. Kimi işyerlerinde bu karar tepki birkaç saatlik iş bırakmalarla ve yürüyüşlerle gösterildi. İşçiler fiili grev çağrısı yaptı. Sözleşme ortalama yüzde 26 zamla sona erdi. Ancak aldıkları zam düşük olan yeni işçiler sözleşmeye tepki gösterdi.
Cengiz Holding’e bağlı Eti Bakır AŞ’nin Artvin Cerattepe ve Murgul Damar’daki işletmelerinde çalışan işçiler Ocak ayında zam ve ikramiye talebiyle fiili grev yaptı. İşçilerin sendikaları da yoktu.
Eskişehir’in Mihalıççık ilçesi Koyunağılı Mahallesi’nde bulunan Adularya Enerji Üretimi ve Madencilik AŞ Yunus Emre Termik Santralinde çalışan 1200 işçi, 3.5 aydır ücretlerini alamadıkları için fiili grev yaptı.
Avcılar Belediyesi’nde çalışan Belediye-İş üyesi taşeron işçiler aylarca verilmeyen ücretleri için uzun süreli işbırakmalar yaptı.
İstanbul’da Dönence Nakış Fabrikası işçileri, zam taleplerini fiili olarak iş durdurarak kazandı.
Çimento fabrikalarındaki grup toplu iş sözleşmesi yüzde 13.8 ile biterken İzmir’de bulunan BATIÇİM patronu sözleşmeden huzursuz işçiler sendika değiştirmesin diye seyyanen zam yapmak zorunda kaldı.
Bursa Gemlik’te kurulu Yazaki fabrikasında patronun düşük zam teklifine karşı perşembe günü iş yavaşlatan işçiler cuma günü de 4-12 vardiyasında üretimi durdurdu. İşçilerin kendi arasından seçtiği işçi temsilcileriyle görüşen yönetim, ücretlere artış yaptı. ikramiyeler geri verildi, bonuslarda iyileştirme yaptı. Ardından da 150 işçi işten atıldı.
Ankara’da Eryaman Stadyumu ve Spor Tesisleri’nde çalışan TIR şoförleri, ücretleri ödenmemesi nedeniyle geçtiğimiz Cuma günü başlattıkları kontak kapatma eylemini sürdürüyor
Düzce’de bulunan İTO Kilit (Allegion) patronu ile Türk Metal arasında süren toplusözleşme görüşmelerinin tıkanması nedeniyle 310 işçi greve çıktı.
CHP’li Avcılar Belediyesinde 2 yıldır ücretlerin düzensiz ödenmesi, 3-4 aylık ücretlerin verilmemesi nedeniyle aralıklarla iş bırakma eylemleri yapıldı.
Çorlu’da Aloha Tekstil fabrikası işçileri, yüzde 20’nin altında zam yapılması fazla mesaiye kalmama eylemi yaptı.
İstanbul Esenyurt'ta bulunan Saadet Gıda fabrikasında çalışan 500 işçinin 150’si ücretlerine zam yapılması için iş bıraktı.
Tekirdağ’ın Çerkezköy ilçesinde bulunan Prettl Endüstri Sistemleri fabrikasında, Türk Metal Sendikası tarafından sürdürülen toplusözleşme görüşmeleri anlaşmazlıkla sonuçlanınca, patron 19’u kadın 20 işçiyi kapı önüne koydu. Bunun üzerine büyük çoğunluğu kadın olan işçiler, üretimi durdurarak fabrikaya kapandı.
Mersin'de bulunan Soda Sanayi A.Ş. işçileri greve çıktı. Petrol-İş Sendikası ile işveren arasında toplu sözleşme görüşmelerinde uzlaşma sağlanmaması üzerine gece 00:00' da grev pankartı fabrikaya asıldı. 530 işçinin çalıştığı fabrikadaki grev Bakanlar Kurulu kararıyla yasaklandı.
İzmir Büyükşehire ait şirketler ile Belediye-İş İzmir şubeleri arasında devam eden toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde anlaşma sağlanamaması üzerine grev kararları asılmaya başlandı. Büyükşehirin yüzde 8'lik zam dayatmasını kabul etmeyen İZBETON'da örgütlü Belediye-İş İzmir 3 Nolu Şube, iş yerine grev kararını astı. ??
Suudi Arabistan’ın Cidde kentinde MNG bünyesindeki MAPA’nın yapımını sürdürdüğü konut projesinde çalışan işçilerin ücretlerinin ödenmesi talebiyle grev başlattı.
Zonguldak Ereğli'de kurulu Tat Çelik fabrikasında çalışan işçiler toplu sözleşme sürecinde anlaşma sağlanamaması üzerine greve çıktı.
Ambalaj üretimi yapan Süperpak’ın 3 fabrikasında çalışan Selülöz-İş üyesi işçileri greve başladı. Sıfır zam dayatmasına karşı işçilerin direnişi kazanımı ve onayıyla sona erdi. Şirketin Gaziantep'teki grev kırıcı hamlesi etkili olsa da İzmir ve Karaman'daki grev 186 gün sürdü
Bolu’da Tek Gıda-İş Sendikası üyesi Barilla işçileriyle patron arasında süren toplusözleşme görüşmelerinde anlaşma sağlanamayınca 160 işçi greve çıktı. 1 Ağustos’ta biten grev sonrası işçilerin ücretlerine yüzde 18 oranında zam yapılacağı duyuruldu. Patron yüzde 17 diyordu.
Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesinde bulunan İtalyan sermayeli Fil Man İplik fabrikasında ilk toplu sözleşme görüşmelerinde anlaşma olmayınca grev başladı.
Eskişehir’de beyaz eşya üretimi yapan Candy Hoover Doruk fabrikasında 16 sözleşmeli işçinin işten atılması üzerine günler süren iş bırakma eylemi yapıldı.
DİSK/Genel-İş İzmir şubelerine üye işçiler, 4 Ekim’de yarım gün iş bırakarak “Krizin faturasını emekçiler ödemeyecek” dedi.
İzmir Gaziemir’deki Ege Serbest Bölge’de (ESBAŞ) kurulu Alman piston üreticisi Mahle’de Birleşik Metal-İş ile patron arasında süren toplusözleşme görüşmelerinde anlaşma sağlanamayınca fabrikaya grev kararı alındı. 3 haftadır fazla mesaiye kalmayan ve yemek molalarında eylemler yapan işçiler, anlaşma sağlanamaması halinde 60 gün içinde greve çıkacak.
Adana’da ayakkabı üretiminde çalışan sayacılar parça başı ücretlerinde yüzde 40 oranındaki zam talepleri kabul edilmeyince iş bıraktı. Bazı ayakkabı firmalarının talepleri kabul etmesiyle eylem sona erdi. (İŞÇİ/SENDİKA SERVİSİ)
Gıda-İş Sendikası Genel Başkanı Seyit Aslan işçi ve emekçiler açısından 2018'in bilançosunu değerlendirdi.
KRİZ İŞÇİ VE EMEKÇİLERİN HAYATINI NASIL ETKİLİYOR?
“İktidarın krizi kabul etmemesi ve “bu dış güçlerin oyunu” demesi kriz olmadığı anlamına gelmiyor. İşçi ve emekçiler de fabrikalarda yoğun biçimde kriz tartışmasını sürdürüyor. Kayıt dışı ve tespit edilemeyen, ‘gizli işsizlik’ diye de tarif edebileceğimiz bir işsizlik var. Açıklanan resmi işsizlik rakamlarından daha fazlası olduğunu biliyoruz” diyen Seyit Aslan, “Kriz derinleştikçe işçiler güvencesiz çalışmaya açık hale geliyor. Çeşitli teşviklerle işçiler ‘gönüllü’ işten çıkmaya zorlanıyor. İşsizlik sigortası alabilmek için sigortasız çalışan işçiler de var” tespitinde bulundu.
‘GEÇİM SIKINTISI HER YIL GİDEREK KATLANIYOR’
Seyit Aslan asgari ücret tartışmaları için “Asgari ücret önceki yıllarda altı aylık dilimlerle belirleniyordu. Son birkaç yılda yıllık olarak belirleniyor. 2019 yılı içinse işçilerin beklentisi asgari ücretin en az 2500 lira olması. Bunun dışında bir artış işçi ve emekçilere çare olmayacak. Geçim sıkıntısı her yıl giderek katlanıyor” dedi.
‘YARGI BÜTÜNÜYLE PATRONLARIN VE İKTİDARIN İKİ DUDAĞI ARASINDA’
2018 yılının ilk on bir ayında 1797 işçi iş cinayetinde hayatını kaybetti. Gıda-İş Başkanı Aslan, “İş cinayetleri işçi sınıfı açısından temel bir sorun olmaya devam ediyor. Ne iktidarlar, ne patronlar iş cinayetlerini önlemek üzere ya da işçilerin çalışma koşullarını düzenlemek üzere hiçbir tedbir almıyor. İş cinayetlerinin ardından açılan yüzlerce dava var. Birçoğunun üstü kapatılıyor. Kamuoyu oluşturulabilen davalar ise yıllarca sürüyor. İş cinayeti davalarında da, yargı bütünüyle patronların ve iktidarın iki dudağı arasında” ifadelerini kullandı.
‘2018 YILI, İŞÇİLERİN TEMEL TALEPLERİ İÇİN MÜCADELE ETTİKLERİ BİR YIL OLDU’
“Mevcut iktidar ve patronlar tarafından sendikal hak ve özgürlüklerin ayaklar altına alındığı, sendikalaşmanın hak olarak görülmediği bir dönem yaşıyoruz. Ama bunun karşısında bir mücadele de sürüyor.
2018 işçilerin sendikal hak ve özgürlükleri için, temel talepleri için mücadele ettikleri bir yıl oldu.”
‘ÖZELLEŞTİRME PROPAGANDASININ YALAN OLDUĞU KISA SÜREDE ORTAYA ÇIKTI’
“Şeker fabrikaları için özelleştirme sürecine girildiğinde hükümet tarafından yoğun bir propaganda da yürütüldü. ‘İşçiler işsiz kalmayacak, istihdam sağlanacak’ denildi. Çok kısa süre içerisinde bu propagandanın bir yalan olduğu ortaya çıktı.”
‘DÜNÜN TAŞERONLARI ŞİMDİ GÜVENCESİZ İŞÇİ HALİNE GELECEK’
“Hükümet büyük bir kampanyayla taşeron işçilerin kadroya alınacağını duyurdu. 15 yıllık bir tartışmanın sonucunda taşeron işçilere kadro meselesi gündeme alındı. Seçim öncesi taşeron işçilere kadro sözü verildi. Ancak kadroya geçen taşeron işçilerin statülerinde bir değişiklik olmadı. Dünün taşeronları şimdi güvencesiz işçi haline gelecek.”
‘KAMU EMEKÇİLERİNİN İŞ GÜVENCESİ FİİLEN ORTADAN KALKTI’
“Kamu emekçilerinin iş güvencesi fiilen ortadan kalktı. İhraç edilmiş kamu emekçilerinin davaları ilerlemiyor.
Soruşturmalar, baskılar, mobbing, parçalı çalıştırma gibi uygulamalarla kamu emekçilerinin örgütlülüğü de engellenmiş oluyor.”
‘KIDEM TAZMİNATI KAZANILMIŞ BİR HAK’
“Hükümet kıdem tazminatını tümden ortadan kaldırmaya çalışıyor. Kıdem tazminatı kazanılmış bir hak. Kaldırmak, hükümet açısından kolay değil. 2018’de gündeme getirdiler, tartıştırdılar, tepkileri ölçtüler.”
EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR 2018’DE NELER YAŞADI?
“Bir hareket gelişiyor, siyasi partileri sıkıştırıyor” diyen Seyit Aslan, “Bu hareket örgütlenebildiği oranda, 2019’da da ülkenin gündemini belirleyebilir. Hükümet pansuman tedbirler almaya çalışabilir ama bu sorunu çözmez” ifadelerini kullandı.
‘İŞÇİ HAREKETİNİN 2019’DA DAHA KİTLESEL DAHA ÖRGÜTLÜ OLMASININ KOŞULLARI OLUŞTU’
“2019’a onlarca yerde direnişle girilecek. 2019 aynı zamanda, her sektörde toplu iş sözleşmeleri yılı. 2018 kriz ve kayıplarla geçti. 2019’da işçi hareketinin daha kitlesel daha örgütlü olmasının koşulları ortaya çıktı, 2018’de. Pek çok ilde yerel düzeyde mücadele platformları kuruluyor.” (EVRENSEL WEB TV)
