2018’de ücretler eridi, işsizlik fonu yağmalandı, işçi ölümleri arttı

CHP Emek Büroları’nın 2018 yılı çalışma hayatına ilişkin hazırladığı rapora göre, 2018 yılı işçilere ve emekçilere adeta sömürünün, şiddetin, güvencesizliğin, yoksulluğun, ölümlerin ve işsizliğin reva görüldüğü bir sene oldu. Bu yıl işçilerin alımgücü neredeyse yüzde 50 oranında azalırken, işsizlik fonu yağmalandı, işçilere verilen kadro sözü ise hayal kırıklığı ile sonuçlandı. İş cinayetlerinde ise 2 bine yakın işçi yaşamını yitirdi.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba koordinatörlüğündeki CHP Emek Büroları, 2018 yılında emek ve çalışma hayatında yaşanan gelişmelere ilişkin rapor hazırladı. Ekonomik kriz ile birlikte işten çıkarmalar, ödenmeyen ücretler ve sendikalı olma hakkına yönelik saldırılara dikkat çekilen raporda, 16 iş yerinde yaklaşık 1000 işçinin  sendikalaşma, işlerine geri dönme ve ücretlerini alabilme mücadelesinin sürdüğü ifade edildi. İflas ertelemesi adı altında binlerce işçinin kazanılmış haklarının gasp edildiği belirtilen raporda, işsizlik fonunun yağmaya açıldığı, kıdem hakkı gasbının tekrar gündeme geldiği belirtildi.

EYLÜL VE EKİM’DE 10 BİN İŞÇİ İŞTEN ÇIKARTILDI

2018 yılında işsizlik oranının zirveye oturduğu, işten çıkarmalar devasa boyutlara ulaştığı belirtilen raporda yer alan bilgiler şöyle:

• Resmi işsiz sayısı bir önceki yıla göre 330 bin kişi artarak, 3 milyon 750 bine yükseldi.
• Geniş tanımlı işsiz sayısı 6.4 milyona ulaştı.
• Genç işsizlik oranı yüzde 21.6 olarak hesaplandı.
• Türkiye AB ülkeleri arasında genç işsizliğin en yüksek olduğu 7 ülke arasında yer aldı.
• 2018 yılı içerisinde 1.2 milyon kişi işsizlik sigortasına başvurdu.Sadece Kasım ayında 207 bin kişi işsizlik sigortasına başvuru gerçekleştirdi.
• Kadın işsizliği oranı 2018 yılı içerisinde yüzde 19’lardan aşağı düşmedi.
• 2018 yılının Eylül ve Ekim ayları içerisinde 10 bine yakın işçi işten çıkartıldı.
• Toplu işten çıkartmalar en çok metal, inşaat ve tekstil sektöründe gerçekleşti.
• 2018 yılı içerisinde ekonomik krize bağlı olarak 1000’e yakın basın ve yayın çalışanı işlerinden oldu.

2018’DE 2 BİN'E YAKIN İŞÇİ ÖLÜMÜ

Türkiye’nin işçi ölümlerinde kara tablosu bu yıl da değişmedi. Rapora göre 2018 yılında resmi olmayan rakamlara göre 2 bin’e yakın işçi, 70 çocuk işçi çalışırken yaşamını yitirdi.

İşçi ölümleri yine en çok inşaat, tarım, taşımacılık ve maden sektörlerinde yaşandı. Yaşamını yitirenlerin yüzde 95’i ise sendikasız işçiler oluştururken, emeklilik çağında olan 228 işçi de çalışırken hayatını kaybetti.

Bu yıl en az 65 maden işçisi denetimsiz ve kaçak madenlerde yaşamını yitirirken inşaatlarda ise 200’e yakın inşaat işçisi yaşamını yitirirdi.

Raporda iş cinayetleri ile adları anılan Cengiz-Limak-Kolin şirketler grubuna dikkat çekilerek, “ Bu şirketler işçilerin hayatına kast etmeye devam etti. Bu şirketler grubunun ihalesini aldığı 3. Havalimanında resmi rakamlara göre 52 işçi yaşamını yitirirken, Gebze’de yaşanan ve 3 işçinin ölümüne sebep olan Viyadük faciasında da bu şirketlere bağlı taşeron şirketlerin olduğu ortaya çıktı” ifadelerine yer verildi.

KRİZ ÜCRETLERİ ERİTTİ, ÇALIŞANLARIN MUTFAĞINDA YANGIN ARTTI

Raporda dikkat çekilen bir başka nokta da eriyen ücretler ve işçilerin alım gücünün neredeyse yüzde 50 oranında azalması oldu. Asgari ücretin AB ülkelerindeki asgari ücretin 5 kat gerisine düştüğüne dikkat çekilen raporda, temel besin maddelerinin emekçilerin sofralarında lüks haline geldiği belirtildi.

Raporda yer alan rakamlara göre, Ocak 2018’de bir asgari ücret ile 7 bin yumurta alınırken, yıl sonunda bu 4 bin adede geriledi, 447 kg kuru soğan alan asgari ücretli yıl sonunda 250 kg kuru soğan alabildi. Asgari ücretliler bu yıl eti sofralarında göremedi. Ocak 2018’de bir asgari ücret ile 29 kg et alabilen bir işçi, yıl sonunda  20 kg et alabildi. 2018 yılında elektrik, su ve doğalgaza yapılan zamlar neticesinde asgari ücretin 5’te biri sadece faturalara gitti.

TAŞERONA KADRO HAYAL OLDU, KİT’LER İŞÇİLERİ UNUTULDU

Taşeron işçilere kadro düzenlemesinin de işçileri hayal kırıklığına uğrattığına dikkat çekilen raporda, 80 bin KİT işçisine kadro vaadinin yerine getirilmediği hatırlatıldı. Rapora göre; Hükümetin ilan ettiği 1 milyon 20 bin işçiye kadro hakkı yerine, şirketlere geçiş ön görüldü. 275 bine yakın işçi herhangi bir sebep gösterilmeden kadro düzenlemesinin dışında bırakıldı. Kadroya geçiş sürecinde işçilere 2020 yılına kadar yüzde 4 oranında toplu iş sözleşmesi verilerek, işçilerin 2020 yılına kadar toplu iş sözleşme yapabilme hakkı elinden alındı. KİT’lere verilen kadro sözü yerine getirilmedi, 80 bine civarındaki KİT çalışanına kadro hakkı tanınmadı. Özel bütçeli kuruluşlar, sosyal tesisler, çağrı merkezi ve hastane bilgi yönetim sisteminde çalışanlara 2018 yılında kadro hakkı tanınmadı.

İŞSİZLİK FONU YAĞMAYA AÇILIRKEN KAMUDA ESNEK İSTİHDAM KAPIDA

2018 yılında emekçilerin kazanılmış haklarına ve güvencelerine dönük saldırı programlarına dikkat çekilen raporda, Yeni Ekonomik Program ve Cumhurbaşkanlığı 2019 yılı çalışma programında bu saldırılara yer verildiği belirtildi. Buna kapsamda YEP’te 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda değişikliğe gidileceği, kamuda esnek ve güvencesiz çalışmanın hayat geçirileceği yer aldı.

2019 yılı Cumhurbaşkanlığı yıllık programına göre ise gelecek yıl kıdem tazminatının fona veya bireysel hesap sistemine devredilmesi gündeme gelirken, 2018 yılı içerisinde İşsizlik Sigortası Fonuna ait 11 milyar TL’nin üç kamu bankasının tahvillerinin alımında kullanılmasına izin verildi, fonda biriken para işçilere verilmesi gerekirken farklı kaynaklar için kullanıldı.

Diğer yandan Asgari Ücret Tespit Komisyonu Cumhurbaşkanlığı teşkilat yapısı içindeki idari kurul, konsey ve komisyonlar arasına alınarak, Asgari Ücret Tespit Komisyonu İş Kanunu’ndan çıkartıldı. 5 numaralı Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile Devlet Denetleme Kurumu Cumhurbaşkanına bağlanırken, tüm kamu kurum ve kuruluşları ile bunlara bağlı ve ilgili kuruluşları, meslek örgütlerini ve işçi ve işveren örgütlerini, dernekleri ve vakıfları denetleyebilmesine imkân sağlandı. (Ankara/EVRENSEL)