Ay keşifleri tarihi

Dünya’ya en yakın kozmik isim olan Ay, insanın uzay macerasının ilklerinde hep önemli bir yere sahip oldu. 1950’lerde SSCB ve ABD’nin ürettiği ilk uzay araçları 20 yılı aşkın bir süre boyunca Ay keşiflerinde ciddi başarılar kazandı. İnsanın uzaya dair kavrayışının gelişmesinde kritik rol oynayan bu süreç, ’70’lerin ikinci yarısıyla birlikte gözünü Ay’ın ötesine çevirdi. Günümüzde Japonya, Hindistan, Çin gibi ülkeler Ay keşif programlarını sürdürüyor ve geçtiğimiz hafta Çin’in Ay’ın keşfedilmemiş, uzak bölümüne gönderdiği uzay aracı, Ay keşifleri tarihinde önemli bir sayfanın açılmasına vesile oldu. ABD Başkanı Donald Trump, 2017’de NASA’nın Ay’a yeniden insanlı görevler gerçekleştireceğini açıklamıştı. NASA’nın hedefinin Mars görevleri için Ay’ı bir üsse dönüştürmek olduğu belirtilmişti.

İnsanın Ay keşiflerinin tarihçesini ve kilometre taşlarını derledik.

AĞUSTOS 1958 - İLK DENEME

Ay’a ulaşma mücadelesinde ilk deneme 17 Ağustos’ta ABD-NASA’nın Pioneer aracı tarafından yapıldı ve başarısız oldu. Sovyetlerin 23 Eylül’deki Luna denemesi de onların ilk başarısız denemesiydi.

OCAK 1959 - LUNA 1'DEN ÖNEMLİ BİLGİLER

2 Ocak’ta Baykonur Üssü’nden fırlatılan Sovyetlerin Luna 1 uzay aracı, Ay’ın yakınlarına ulaşan ilk uzay aracı oldu. 4 Ocak’ta Ay’a 5 bin 995 km yaklaşan Luna 1, uydumuzun yüzeyine inemese de Ay’ın manyetik alanının olmadığı ve Güneş’ten yayılan güçlü bir plazma dalgasının varlığı gibi önemli bilgileri öğrenmemizi sağladı.

EYLÜL 1959 - AY’LA İLK TEMAS

Luna 2, 12 Eylül’de Baykonur Üssü’nden fırlatıldı ve Ay’ın yüzeyinde “Sessizlik Denizi”nin batısındaki Aristides, Arşimet ve Autolycus kraterlerine çarparak Ay’ın yüzeyine inen ilk uzay aracı oldu.

EKİM 1959 - “AY’IN KARANLIK YÜZÜ”NDEN İLK FOTOĞRAFLAR

4 Ekim’de Baykonur Üssü’nden yola çıkan Luna 3, 6 Ekim’de Ay’ın güney kutbunun 6 bin 200 km yakınından geçti ve Ay’ın bizim görmediğimiz bölümünün ilk fotoğraflarını Dünya’ya ulaştırdı. Bu fotoğraflarda dağlık arazi ve Moskova Denizi ile Arzu Denizi adı verilen iki alçak rakımlı bölge görülüyordu.

NİSAN 1962 - RANGER’IN “KAMİKAZE” GÖREVLERİ

NASA’nın 1961’de başlattığı Ranger programının dördüncüsü, 23 Nisan’da yola çıktı ve merkeze herhangi bir bilgi aktaramadan “Ay’ın karanlık yüzü”ne çarptı. Ranger görevlerinin amacı, Ay yüzeyine çarpıp parçalanmadan gönderebildiği kadar fotoğrafı Dünya’ya ulaştırmaktı.

TEMMUZ 1964 - İLK BAŞARILI RANGER GÖREVİ

Bunu yapabilen ilk Ranger, Mare Cognitum’a çarpan Ranger 7’ydi. Ranger 7, Ay’ın yüzeyine çarpıp  parçalanana kadar 17 dakikada 4 bin fotoğraf çekti.

ŞUBAT, MART 1965 - RANGER’DAN ÖNEMLİ FOTOĞRAFLAR

Ranger 8 ve Ranger 9, Ay’ın yüzeyinin sert ve engebeli olduğunu ortaya koyan ve Ay’da yumuşak iniş yapılabilecek bir bölge bulmanın zor olduğunu gösteren çok sayıda fotoğraf ulaştırdı.

OCAK-ŞUBAT 1966 - AY’A İLK YUMUŞAK İNİŞ

31 Ocak’ta Baykonur Üssü’nden havalanan Sovyet Luna 9 aracı, 3 Şubat’ta Ay’a yumuşak iniş yapan ilk uzay aracı oldu.

MART-NİSAN 1966 - AY’IN ÇEVRESİNDE İLK TUR

31 Mart’ta yola çıkan ve 3 Nisan’da Ay’a ulaşan Luna 10, Ay’ın yörüngesine giren ve çevresinde tur atan ilk uzay aracı oldu.

HAZİRAN 1966- OCAK 1968 - İNSANLI GÖREV ÖNCESİ FİZİBİLİTE

NASA’nın Surveyor programı, ABD’nin Ay yüzeyine kontrollü iniş yapan ilk uzay araçları oldu. Bu süreçte Ay’a yedi uzay aracı gönderildi. Surveyor programının ana amacı Ay’a yumuşak iniş yapılabilecek noktaları belirlemek ve bundan sonraki olası insanlı görevler için fizibilite çalışması yapmaktı. Surveyor araçları yanlarında Ay’ın zeminine dair bilgi toplayacak kameralar bulunduruyordu.

TEMMUZ 1969-1972 - İNSAN, AY’DA

20 Temmuz’da Neil Armstrong ve Edwin Aldrin, Apollo 11 aracıyla Sessizlik Denizi’ne iniş yaptı ve Ay’a ayak basan ilk insanlar oldu. Apollo projesi 1972’de sona erene kadar Ay’a 5 insanlı görev daha gerçekleştirildi. Armstrong ve Aldrin dışında Ay’a çıkan isimler şöyle: Charles Conrad, Alan Bean, Alan Shepard, Edgar D. Mitchell, David Scott, James B. Irwin, John Young, Charles M. Duke Jr., Eugene A. Cernan, Harrison Schmitt.

AĞUSTOS 1976 - SON LUNA GÖREVİ

Sovyetlerin Luna programının son uzay aracı 9 Ağustos’ta yola çıktı ve 11 Ağustos’ta Ay’a ulaştı.

OCAK 1990 - JAPONYA AY’DA

Japonya’nın ilk ay araştırma aracı Hilten, 24 Ocak’ta Ay’ın yörüngesine doğru yola çıktı. Hilten, ABD ve SSCB dışında Ay görevi yapan ilk uzay aracı oldu.

OCAK 1994 - CLEMENTINE GÖREVİ

25 Ocak’ta yola çıkan ABD’nin uzay sondası Clementine, Ay yüzeyinin gözle görülür ışığın dışında ultraviyole ve kızılötesi dalga boyunu haritalandırma görevini başarıyla yerine getirdi.

1999 - AY’DA BUZ ARAMA

Lunar Prospector, Ay’ın kutup bölgelerinde buz arama göreviyle yola çıktı.

OCAK 2019 - “KARANLIK YÜZ” AYDINLANDI

Çin’in Çang-ı 4 uzay aracı, Ay’ın keşfedilmemiş uzak bölümüne ulaştı. (HABER MERKEZİ)

Çin’in uzay aracı, Ay’ın keşfedilmemiş bölümüne indi

Güneş Sistemi'ndeki en uzak keşif girişimi başarılı oldu

Sovyetler uzay yolunda

Sovyet Kozmonot Leonov'un ilk uzay yürüyüşü 54 yaşında

Stephen Curry, ABD’nin Ay’a çıktığına inanmıyor