Mültecilerin Akdeniz'deki gözü: Vassilis Mathioudakis

 Anıl YURDAKUL
İstanbul

Avrupa Birliği’nin mülteci kotası koymasıyla birlikte, Yunanistan’da 6 bin kişilik mülteci ağırlama kapasitesi 20 bine ulaştı. Türkiye’den bir şekilde kaçarak Yunanistan’a ulaşan mülteciler, oradaki kamplarda mahsur kalıyor. İzin belgeleri için başvuran mültecilerse aylarca beklemek zorunda. Bununla beraber yaşanan ekonomik kriz, yüzlerce Yunanlıyı evsiz bırakıp, sokaklarda yaşamaya mahkum etti.  

Kendisini sosyal belgeselci, aktivist olarak tanımlayan Foto Muhabiri Vassilis Mathioudakis, Yunanistan’daki mültecileri ve evsizleri takip ederek, hatta onlarla beraber yaşayarak fotoğraflarını çekiyor. Modern bir Sebastian Salgado olarak tanımlanabilecek Mathioudakis, toplumsal sorunları dünyaya göstermeye devam ediyor.

Ben de Türkiye’deki mülteci ve evsizleri takip eden biri olarak, bu konulara duyarlı meslektaşlarımı takip ediyorum. İki yıl kadar önce sosyal medya aracılığıyla tanışmış olduğum Vassilis Mathioudakis’in fotoğraflarını gördüğümde çok heyecanlanmıştım. Çünkü politik bir silah olarak kullandığım fotoğraf makinem ile mücadele yolumda ilerleyen bir meslektaşımla tanışmıştım. Üstelik komşumuz Yunanistan’da! Fotoğraflarında pornografik bir dil olarak adlandırdığımız ajitasyona veya aşırı dozda estetiğe yer vermeyerek çoğu fotoğrafçının tercih ettiği kolay yollara başvurmuyordu. Vassilis’in fotoğraflarına baktığınızda fotoğrafı çekilen kişinin gözlerine odaklanıyor, o gözlerde anlatılan hikayeleri dinletiyor!

1972 yılında Girit’te doğan Vassilis Mathioudakis, Girit Üniversitesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi bölümü mezunu. İlk olarak Olympus manuel kamerasını kurcalamaya başladığı dönem karanlık odada ilk deneyimlerini gerçekleştirmiş. 1997 yılından itibarense Yunanistan’da NEA, Passport, Difono, Kathimerini, Atinamüzik salonu, Atinafestivali, Vice gibi çeşitli dergilerde ve gazetelerde serbest profesyonel fotoğrafçı ve foto muhabiri olarak çalışmış. Dünya çapında çeşitli sergilere katılmış.  

"MEDYANIN İLGİLENMEDİKLERİNİ FOTOĞRAFLIYORUM"

Mathioudakis ile sosyal medya aracılığıyla bir görüşme gerçekleştirdim. Neler yaptığını sorduğumda “Son yıllarda mültecilere odaklanıyorum. Hayalim, Akdeniz’in her yerindeki mültecileri, özellikle de medyanın ilgilenmediklerini fotoğraflamak.

Mülteciler hâlâ hassas bir konu. 2016 yılında sınır kapandığından bu yana, binlerce kişi Yunanistan’da kaldı. Çoğunluk kamplarda yaşıyor. Bazıları iyi durumda, bazıları ise iyi değil. Mesele şu ki bu insanlar Yunanistan’da mahsur kaldılar, aileleri ile ayrıldılar ve Avrupa’ya yolculuklarına devam etmek istiyorlar. Bazıları geçiş izni almayı başardı ama uzun süre beklemek zorundalar.”

Geçtiğimiz ocak ayında Evrensel’de yayımlanan “Para az sıkıntı çook” başlıklı haberimde anlattığım Afgan mültecilerden biri olan Masoon Khan da Türkiye’den ayrılarak Yunanistan’a geçmişti. Kendisi ile son olarak geçen ay facebook üzerinden konuştuğumda mülteci kampında mahsur kaldığını, hiçbir şekilde gidecek yerinin olmadığını söyleyerek Mathioudakis’i doğrulamıştı.

‘KRİZ YÜZLERCE KİŞİYİ EVSİZ BIRAKTI’

Dünyanın en büyük sorunu olan evsizler, Yunanistan’da büyük bir sorun teşkil ediyor. Mathioudakis’e evsizleri sorduğumda “Krizle birlikte yüzlerce insan vergi dairesine ve bankalara olan borçları nedeniyle evlerini kaybetti. Durum özellikle Atina’da hâlâ zor. Yüksek işsizlik oranı ve düşük ücretler nedeniyle birçok insan çözüm bulamaz durumda. Bu yüzden aileleriyle veya tek dışarıda yaşamak zorunda kalıyorlar” dedi.

"FOTO MUHABİRLİĞİNİN KIYMETİ BİLİNMİYOR"

Vassilis’in evsiz fotoğrafları, belgesel fotoğrafın öncülerinden Kadın Fotoğrafçı Dorothea Lange’ın 1936 yılında Amerikan Buhranı döneminde çekerek ikon haline gelen Florence Thompson’ın fotoğrafını anımsatıyor. Geçmişten günümüze belge taşıyan foto muhabirlerinin değeri anlaşılıyor mu? Vassilis, mesleği konusunda ümitsiz.

Dünyada gazete ve dergilerin tirajlarının düştüğünü belirten Mathioudakis, foto muhabirliğinin geleceği olmadığını düşünüyor. Gazete ve dergilerin fotoğrafçıları istedikleri zaman kullandıkları nesneler gibi gördüklerini söyleyen Mathioudakis, “Fotoğrafçıları işe alıyorlar, iş yaptırıyorlar, satışları düşünce ve fotoğrafçıları tutmuyorlar” dedi.

Vassilis Mathioudakis, Yunanistan’da mitingleri, protestoları, evsizleri, mültecileri ve çeşitli toplumsal sorunları bir araç, bir silah olarak kullandığı fotoğraf makinesi ile mücadelesine devam ediyor. Sosyal ve toplumsal sorunları insanların gözleri önüne seren, foto muhabirleri ekonomik güçleri var olduğu sürece mücadelelerine devam edecek...