Kayyımla yönetilen Batman'da halk işsizlikle boğuşuyor

Şerif KARATAŞ
Fırat TOPAL
Batman

31 Mart’taki yerel seçimleri konuşmak üzere geldiğimiz Batman’da çay ocaklarına ve kahvelere bakarak işsizliği görmek mümkün. Kürt sorununun eşitlik temelinde çözüme kavuşmasını isteyen Batmanlılar, iş talep ediyor. Kayyımla yönetilen belediyelerini geri alacaklarını anlatan Batmanlılar, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın tekrar kayyım tehdidine karşı, “Yüz kayyım gelse de bizim tercihimiz aynıdır” ifadeleriyle tepkilerini gösteriyor.

Batman’da özelleştirmeler sonucu tütünün işletildiği işletmeler AKP tarafından kapatılırken, petrolün işletildiği Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) özelleştirme kapsamında küçültülmek isteniyor. Kamuya ait kurumların özelleştirmesi de kentteki işsizlik oranını artırmış. Yağmurlu bir günde gittiğimiz Batman’ın merkez caddesi konumundaki Diyarbakır Caddesi üzerinde bulunan çay ocaklarını gezdik. Sanat Sokağı’nın girişinde çay ocağında oturan 3 kişinin yanına gidiyoruz. Çay ikram etmek istiyorlar. Seçimi konuşmak istediğimizi söylediğimizde, “Seçim dışında ne istersen onu konuşalım. Ama seçimi konuşmayalım” yanıtıyla karşılaşıyoruz. Neden konuşmak istemediklerine dair sorumuza oturanlar arasında esnaf olanı, “Ne konuşacağız. Şimdi konuşursan, sonra başına ne geleceği belli değil ki” yanıtını veriyor. Bu durum da memlekette iktidar eliyle yaratılan korku ikliminin bir yansıması olsa gerek. 

Tek başına oturan 70 yaşını geçmiş Sabri Seyi ile konuşuyoruz. Altı ay önce İstanbul’dan Batman’a gelmiş. Yıllar sonra çocuklarının kararıyla tekrar Batman’a dönmüş. 

Ona göre memleket yavaş da olsa iyiye gidiyor. “İnsan iyi yolda giderse memleket iyi olur” diyen Seyi, seçime dair çok konuşmak istemiyor ama tercihi AKP’den yana. Seyi, “İnsanlar huzur istiyor” diyor. 

‘İŞSİZLİK HAD SAFHADA’

Cadde üzerinde başka bir çay ocağındaki 5 arkadaşın yanına oturuyoruz. İçilen çaylarla birlikte sohbet ediyoruz. Siyasetçilerin menfaat peşinde olduğunu anlatan Ali Hasan, artık politikacılara güvenmediğini söylüyor. Seçilmiş belediye başkanının yerine kayyım atanmasına tepkili olan Hasan, “Sen buradaki seçilmişleri cezaevine atıyorsun. Seçilmişlerin yerine kayyım atıyorsun. Bu olmaz”  diyor. Hasan, giderek ırkçı bir söylem kullandığını belirttiği Erdoğan’ın sürekli HDP’yi hedef alan söylemlerde bulunmasını da doğru bulmuyor ve tepki gösteriyor. Hasan, ekonomik durumla ilgili “Eskiden coğrafya dersinde Türkiye haritasını gösterirken, hangi ilde hangi ürün yetiştiriliyorsa o gösterilirdi. Bugün bir harita yapmışlar hepsi ithal...”  diyor. Batman’da işsizlikten dolayı göç yaşandığını söyleyen Hasan, “Batman’da TEKEL bitti, TÜPRAŞ gitti. TEDAŞ gitti, Petrol Ofisi gitti. Kaldı TPAO. TPAO’nun da sondajını özelleştirdi. Kuyu tamamlamayı da özelleştirdi. Kaldı iskele. O iskele de yarın öbür gün gider. İşsizlik had safhada. Bu hükümetin de bunu çözeceğine inanmıyorum” ifadelerini kullanıyor. Hasan, seçimle ilgili net konuşuyor: “Tartışmasız HDP alır.”

Belediyeye kayyım atanmasına tepki gösteren Aslan Gürbüz, “Bir şehrin iradesiyle oynanıyor. Kayyım olur mu?​” diye soruyor. Masaya sonradan gelen Hamdullah Gök, basının manipülasyon yaptığına işaret ediyor: “Bazı televizyon kanallarını izliyorsun sanki bolluk var. Kimse eziyet çekmiyor. Kimse mağdur olmuyor. Herkes zengin, rahat geçiniyor. Ama olana bakarsan, millet perişandır, açtır. Her türlü pislik var.” Ekonominin de iyi olmadığını anlatan Gök, “Suriye on yıldır savaştadır. Suriye’den bize soğan geliyor” diyor. İthalata karşı ihracın da olması gerektiğini söyleyen Gök, farklı ülkelerin yaptığı ithalat ve ihracattan örnekler vererek, “Türkiye ne satacak? Dışarıya satacağı bir şeyi yok” diyor. 

20 yılı aşkın bir süredir ayakkabı boyacılığı yapan biriyle konuşuyoruz. “Garibanlar var onlarla ilgilensinler, işsizlik var. Fakirleri işlere koysunlar iyidir” diyor. Boyacının yanındaki seyyar satıcı sözleri onaylıyor. Ardından seçimleri HDP’nin alacağını ima ediyor. 

‘BARIŞ İSTİYORUZ, İŞ İSTİYORUZ’

Caddede biraz yürüyoruz. Çay ocağının yanındaki dükkanın önünde oturan Ahmet Tarhan, Halit Çelik ve Sedat Yıldız’la konuşuyoruz. Seçimle ilgili düşüncelerini sorduğumuz Ahmet Tarhan, “Oyumuzu kendimize vereceğiz. Biz partimizden şaşmayacağız. Geri alacağız belediyeyi. Kayyım atarlarsa atasınlar. Yüz kayyım gelse de bizim tercihimiz aynıdır” ifadesiyle tercihinin HDP olduğunu söylüyor.  “Adalet istiyoruz, barış istiyoruz, iş istiyoruz” diyen Tarhan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun HDP’yi hedef alan söylemlerine tepkili. Erdoğan’ın “Yallah Kürdistan’a” sözlerini HDP’ye oy verenlere söylediğini belirten Tarhan şunları anlatıyor: “Ne kadar Türk deseler de dilimiz Kürtçedir. Biz Türkiye’yi seviyoruz. Türkiye’de yaşıyoruz. Türkiye Cumhuriyeti’nin vatandaşıyız. İkide bir beka sorunu var, siz teröristsiniz diyorlar. Bunlar hoşumuza gitmiyor. Bunları seçim için kullanıyor.” Barış ve eşitlik istediğini anlatan Tarhan, “Sekiz çocuğum var. Sekizi de okuyor. Ben ülkemi sevmesem bunları okutur muyum? Asıl ayrımcılığı kendileri yapıyor.” Çözüm süreci dönemini hatırlatan Tarhan, barış adına olumlu gelişmelerden dolayı Erdoğan’a oy verdiğini de belirterek, “Evimde, fotoğrafları vardı. Sonra ne oldu değişti. Şimdi artık zor. Bundan sonra hayatta oy vermem. Bizleri kandırdı” ifadelerini kullanıyor. 

‘NE BEKASI, BİZ BURADA AÇLIKLA BOĞUŞUYORUZ’

Halit Çelik, kayyımın haksızlık olduğunu söylüyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın beka söylemine tepki gösteren Çelik, “Ne bekası, biz burada açlıkla boğuşuyoruz. O bekadan bahsediyor. Önce bizleri doyursun. İş imkanları versin. Bekadan bahsetmesin” diyor. 

Etrafı gösteren Çelik, “Bak çay ocaklarına kahvelere bak boş. İnsanlar evlerine ekmek götüremiyor, hâlâ beka diyor” ifadeleriyle tepkisini dile getiriyor. İlerideki çay ocaklarını da gösteren Çelik, “Gidin gezin, hepsinden para isteyin. Bin lirayı bulursanız. Gelin benim kolumu kesin” ifadeleriyle kentteki işsizlikle birlikte artan yoksulluğa işaret ediyor. 

Halit Çelik, Erdoğan’ın kullandığı üslubun yakışıp yakışmadığını bize sorduktan sonra cebinden nüfus cüzdanını çıkartıp, “Biz de bunu taşıyoruz, Cumhurbaşkanı da taşıyor. Hepimiz Türkiye vatandaşıyız. O kelimeler ona yakışıyor mu? Yakışmıyor” sözlerini kullanıyor.

Arkadaşlarının görüşlerine katılan Sedat Yıldız da, “Biz barış istiyoruz, iş istiyoruz. Artık huzur istiyoruz” diyor. 

AKP HALKIN İHTİYAÇLARINA KARŞILIK VERMİYOR 

Caddenin başında sayılabilecek bir çay ocağında üç arkadaş var. 30 yaşındaki Kadir Dicle iki arkadaşıyla oturuyor. Kadir İnce’nin işi var. İki arkadaşı işsiz. İnce, belediyelere atanan kayyımla birlikte AKP’nin seçimi kazanmasının zor olduğunu söylüyor. Erdoğan’ın HDP’lileri hedef göstermesine tepki gösteriyor: “Ben bir seçmenim. Benim seçtiğim insana karşı tavrını bu şekilde ortaya koyarsan beni kazanamazsın. Bu da bir gerçektir.” AKP’nin yaptığı hizmetlere bir itirazlarının olmadığını anlatan İnce,”Ama bana karşı tutumu önemli” ifadelerini kullanıyor. İnce, AKP’nin halkın ihtiyaçlarına karşılık vermediğini anlatıyor. 

HDP: ÇALIŞMALARIMIZ KEYFİ OLARAK ENGELLENİYOR 

HDP Batman İl Yönetici Sedat Yıldız, seçim çalışmalarına yönelik yapılan keyfi engellemelerden söz ediyor: “Bırakmıyorlar doğru dürüst seçim lokalimizi açalım. Seçim çalışmalarımızı rahat yapmamamızı engelliyorlar. Adım adım polis bizi takip ediyor. Engeller çıkartıyorlar. Bir ay önce merkezde seçim için çadır kiraladık İstanbul’dan getirdik. Kurmak istedik bırakmadılar. Yağmur yağıyordu o zaman. Bırakmadılar biz çadırı kuralım.” Partilerine yönelik son bir ay içinde yapılan operasyonlarda 30’a yakın üyenin yakalanıp tutuklandığını anlatıyor. Barış ve huzur istediklerini anlatan Yıldız, HDP’ye yönelik baskılara işaret ederek, buna son verilmesini talep ediyor. Yıldız, basında HDP’ye yer verilmemesine de tepki gösteriyor. 

ÜÇ SEÇİM SONUCU

Batman'da 2014 yerel seçimlerinde BDP yüzde 55.89, AKP 30.93, HÜDAPAR 8.08 Saadet Partisi yüzde 1.69 oranında oy aldı. 
16 Nisan 2017 referandumunda evet oranı yüzde 41.79, hayır oranı yüzde 58.21. 24 Haziran’da milletvekilliği seçimlerinde HDP yüzde 62.1, AKP yüzde 24.9, Saadet Partisi yüzde 3.1, CHP yüzde 1.9, MHP yüzde 1.2, İYİ Parti yüzde 1.2; Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde  Selahattin Demirtaş yüzde 62.6, Recep Tayyip Erdoğan yüzde 31.4, Muharrem İnce yüzde 4.1 Temel Karamollaoğlu yüzde 1, Meral Akşener yüzde 0.7, Doğu Perinçek yüzde 0.1 oy topladı.

Batman | 31 Mart 2019 yerel seçimleri sonuçları