Mardin, iradesini kayyımdan alacak

Şerif KARATAŞ
Fırat TOPAL
Mardin

Taşların ve masalların diyarı Mardin, tarihi mirasıyla bir açık hava müzesini andırıyor. Farklı inanç ve halkların yaşadığı, kadim Mezopotamya Ovası’na bakan Mardin’de sorunların başında gelen işsizlik, ekonomik krizle birlikte kendini iyice hissettiriyor. Kentte, iktidarın baskıcı ve kutuplaştırıcı politikasına da tepki var. Belediyeye atanan kayyımla iradelerinin gasbedildiğini anlatan Mardinliler, iradelerini kayyımdan alacaklarını belirtiyor.

Pazar günü yapılacak seçimler için Mardin’deyiz. Mardin eski ve yeni diye ikiye ayrılmış durumda. Yeni Mardin yükselen yapılarıyla bir beton kenti andırırken, eski Mardin tarihi dokusuyla dikkat çekiyor. Tarihi doku içinde sonradan yapılan yapılar tarihi mimariyi bozsa da yine de yeni Mardin’e göre insanı cezbediyor.

Diyarbakır’dan bir saatlik minibüs yolculuğunun ardından indiğimiz Mardin’de, yeni binaların olduğu bölgeden tarihi yapıların olduğu yere doğru gidiyoruz. Yokuş yukarı çıkarken, sebze ve meyve halinin girişinde dört kişi sohbet ediyor. Dördü de burada çalışıyor.

Molada oldukları için kısa süreliğine de olsa sohbet ediyoruz. Yakındıkları konuların başında ekonomideki kötü gidişat var. Vatandaşın alım gücünün her geçen gün düştüğünü, kentte işsizliğin arttığını belirtip iş yapamamaktan yakınıyorlar. Belediyeye kayyım atanarak iradelerinin gasbedildiğini söylüyorlar. Seçimde HDP’nin büyükşehir belediyesini kazanacağından eminler. Sigaraları söndürdükten sonra vedalaşıp gidiyorlar.

"ALLAH’TAN EKMEK ALABİLİYORUZ"

Eski Mardin’deki Cumhuriyet Caddesi’nde yürüyoruz. Bir çay ocağına giriyoruz. İki müşteri var. Cemil ile Veysi Köle. Kardeşler, Veysi işsiz, Cemil de kuzeniyle günübirlik işler yapıyor. Çevre köylere gıda, et gibi temel ihtiyaç malzemeleri götürüp satıyor. İş olmadığı için çoğu zaman işsiz kalıyor. Veysi Köle seçime ilişkin, “Bugüne kadar oyumu AK Partiye verdim, bu defa vermeyeceğim. Bir kilo domates alamıyoruz artık. Allah’tan ekmek alabiliyoruz. Ne iş var ne güç. Asgari ücret 2 bin TL oldu da ne oldu? O parayla geçinmek için evinin olması lazım. Evi alacak para nerede?​” diye soruyor.

Cemil de işsizlikten yakınıyor. AKP’nin diğer partilere göre daha iyi olduğunu düşündüğü için tercihinin yine AKP olacağını söylüyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçimlere ilişkin ‘beka’ söylemiyle ilgili şunları söylüyor: “Burada sorun beka filan değil, tek sorun işsizlik. Suriyeliler geldi, gelmesinler demiyoruz ama bize de baksın devletimiz. Bu kadar işsiz ne yapıyor ne yiyor? Bir düşünsünler. Kıbrıs’ta asgari ücret 5 bin burada niye 2 bin? Turizmde çalışıyordum. Suriyelileri alıp bizi işten çıkardılar. Çünkü onları sigortasız çalıştırıyorlar. Hem onları ucuza  çalıştırarak onlara da haksızlık yapıyorlar. Böyle olunca biz de işimizden olduk. Şimdi işsizim.”

"HDP ALACAK AKP KAYYIM ATAYACAK"

Murat Özçelik, “Seçimden beklentimiz var ama bir şey değişmeyecek. Biliyoruz, HDP alacak AKP kayyım atayacak” diyor. Seçimlerin bekayla ilgili olmadığını da anlatan Özçelik, “İşler bayağı kötü, bir sene önce bile bu kadar kötü değildi. Siyasetten bir beklentim yok. Tekrar aynı şekilde devam edeceğini düşünüyorum. Umutsuzluk durumu var. Kayyımdan önce iyiydi, güzeldi, huzur vardı. Sonra bozuldu. Siyaset birbirine cephe alınca insanlar da birbirine cephe alıyor. Halbuki böyle olmamalı. Gençlerin durumu devlette torpile bağlı. Varsa iş bulur, yoksa kendi başının çaresine bakar” ifadelerini kullanıyor.

"İRADEMİZE KARIŞMASINLAR YETER"

Cadde üzerinde bir kahveye giriyoruz. İki masada oyun oynayanlar var. Küçük bir kahve. Emekli Ramazan Dayı ile seçim üzerine sohbet ediyoruz. Kendinden emin bir şekilde HDP’nin kazanacağını söylüyor ve Erdoğan’ın “Yallah Kürdistan’a” sözlerine tepki göstererek devam ediyor: “Beka söylemini dikkate almıyoruz. Kayyım atadı yetmiyor, bir de şimdi sürgün etmeye niyetli. Kendi bekası için söylüyor. Kayyımdan önce belediyenin kasasında para vardı, şimdi borç var. Kimse onlardan bir şey beklemiyor. İrademize karışmasınlar yeter.”

"BÖYLE GİDERSE TANEYLE DOMATES ALACAĞIZ"

Ramazan Dayı, ekonomik krizin Mardin’e yansımasına ilişkin şunları anlatıyor: “Mardin’de hangi kahveye gitsen ağzına kadar dolu, işsiz. Geçen çocuklarım beni pazara gönderdi. Bir kilo domates alamadan geri döndüm eve. Böyle giderse taneyle domates biber alacağız. Bazılarımızın evinde ekmek yok yemeye. Hak, hukuk hiçbir şey kalmadı. Olan hep garibana oluyor.”

Oyun oynayanlardan Hikmet adlı genç, kayyımların irade gasbı anlamına geldiğini ifade ediyor. Seçimlerde HDP’nin kazanacağını söyleyen Hikmet, “Halkın seçtiğini halk indirir. HDP’yi, AKP indirdi. Bu zulümdür başka da bir şey değil” diyor. Hikmet, ekonomiye dair de “Memlekete bakın, iş yok güç yok. Onlara göre ekonomi iyi, bize göre değil. Bir kilo biber 12 TL olmuşsa kimse bana çıkıp ekonomi iyi demesin” diye ekliyor.

Eski Mardin’de dolaşmaya devam ediyoruz. Üç arkadaş çay ocağının önünde oturuyor. Üçü de Arap. Seçime ilişkin çok konuşmak istemiyorlar. Üçü de emekli olduktan sonra memleketlerine dönmüş. Sorularımıza geçiştirerek yanıt veriyorlar. Ekonomideki kötü gidişattan rahatsız olduklarını ifade ediyorlar. Aralarından biri “Sonumuz ‘hayırlı’ olsun başka bir şey diyemeyiz. Biberin kilosu olmuş 12 lira alsana, oyum olsa dahi vermem cebime koyarım. Zaten sussan bir türlü konuşsan bir türlü” diyor. İkram edilen çayı içip ayrılıyoruz.

GENÇLER KAHVEDE

Cadde üzerindeki kahvenin önünde Bülent Kavak, iki oğlu ve arkadaşı Cemal Eraklı ile oturuyor. Kahve onun ve bir ortağı da var. İş yapamadığından oldukça dertli, çoğu zaman ancak dükkanın kirasını ödeyebiliyor. İki oğlu da işsiz. O nedenle şimdilik babalarına yardım ediyorlar kahvede. Bülent Kavak’ın oğlu Cemil Kavak, Mardin’de ciddi bir işsizlik sorunu olduğunu belirtiyor. Belediyeye kayyım atanan valinin yakınlarını işe aldığını iddia ediyor. Oy kullanmayarak tepkisini göstereceğini anlatıyor Kavak, “ Mardin’de gençlerin yüzde 80’i kahvede, belediyede çalışanların hepsi valinin akrabası. Mardin’de böyle torpilin olursa iş bulursun yoksa bulamazsın. Onlarca defa İŞKUR’a başvurdum. Bir kere bile iş çıkmadı. Ama soy isimden 30-40 kişi işe alındı bir defa da. Kayyım geldikten sonra burada işler kötüye gitti” diyor.

MARDİN’DE SEÇİM SONUÇLARI

MARDİN’de Ahmet Türk , 2014 yerel seçimlerinde siyaset yasağı olduğu için bağımsız girdiği belediye seçimlerinde oyların yüzde 52.20’sini alırken, AKP 37.36, Saadet Partisi 2.56, HÜDAPAR yüzde 2.26 oy aldı. 2017’deki başkanlık referandumunda ‘evet’ diyenlerin oranı yüzde 40.98 olurken, ‘hayır’ yüzde 59.02’yi gördü. Geçen yıl yapılan 24 Haziran seçimlerinde HDP yüzde 59.3, AKP yüzde 30.4, CHP yüzde 3.3, MHP yüzde 2.6, HÜDAPAR yüzde 2.1, İYİ Parti yüzde 1.1 oranda oy aldı. Cumhurbaşkanlığı seçiminde Selahattin Demirtaş yüzde 58.7 Recep Tayyip Erdoğan yüzde 34.4, Muharrem İnce yüzde 5.4, Meral Akşener yüzde 0.8, Temel Karamollaoğlu yüzde 0.6, Doğu Perinçek yüzde 0.1 oranında oy topladı.

Mardin’de HDP seçim bildirgesi açıkladı, salondakiler kameraya alındı

Erdoğan’ın Mardin mitingi nedeniyle kaldırım ve yollar yenilendi

Araştırma: HDP, Diyarbakır, Mardin ve Van’da oylarını arttırıyor