Sudan'da rejim karşıtı harekete darbe
Sudan Savunma Bakanı, Yüksek Askeri Konseyin yönetime el koyduğunu açıkladı. 3 aylık OHAL ilan edildi. Konseyin 2 yıl görevde kalacağı belirtildi.
Fotoğraf: AA
Sudan'da Askeri Geçiş Konseyi Başkanı sıfatıyla yemin ederek göreve başlayan Sudan Savunma Bakanı Avad bin Avf, görevinden ayrıldığını açıkladı. Avf'ın istifasının ardından Orgeneral Abdulfettah el-Burhan yemin ederek Sudan Askeri Geçiş Konseyi yeni başkanı olarak göreve başladı.
Sudan’da ekmek zammına karşı yoksulların isyanı olarak ocak ayında başlayan ve 30 yıllık Ömer el Beşir rejiminin devrilmesi talebiyle kitleselleşen halk protestolarının ardından 11 Nisan'da Ömer Beşir tutuklandı. Ordunun sürece müdahalesi askeri darbeyle sonuçlanırken Yüksek Askeri Konsey yönetime el koydu. 3 aylık OHAL ve ateşkes ilan eden konseyin 2 yıl görevde kalacağı açıklandı.
SAVUNMA BAKANI AVF, BİR GÜN SONRA GÖREVDEN AYRILDI
Sudan Savunma Bakanı Avad bin Avf askeri darbenin ardından Askeri Geçiş Konseyi Başkanı sıfatıyla yemin etmesinin üzerinden 24 saat geçmeden görevini bıraktığını açıkladı. Devlet televizyonunda canlı yayınlanan konuşmasında Bin Avf, Askeri Geçiş Konseyi Başkanlığı'nı bıraktığını, Orgeneral Abdulfettah el-Burhan'ı yerine seçtiğini, konseyin başkan yardımcısı Kemal Abdulmaruf'un ise görevinden alındığını bildirdi.
Avf'ın Askeri Geçiş Konseyi Başkanlığı'ndan ayrıldığını açıklamasının ardından sokaklarda kutlama yapıldı. Başkent Hartum ve ülkenin birçok kentinde uzun araç konvoyları oluştu, sokaklarda yoğun katılımlı kutlamalar yapıldı.
EL-BURHAN YEMİN ETTİ
Avad bin Avf'in istifasının ardından, Orgeneral Abdulfettah el-Burhan Sudan Askeri Geçiş Konseyi yeni başkanı oldu. Konseyin başkan yardımcısı Orgeneral Kemal Abdulmaruf görevinden alındı. Sudan Askeri Geçiş Konseyi yeni başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan yemin ederek göreve başladı.
Savunma Bakanı Avad bin Avf, 11 Nisan'da devlet televizyonunda Yüksek Güvenlik Konseyi başkanı sıfatıyla yaptığı konuşmada, ordunun ülke yönetimine el koyduğunu duyurmuştu.
Bin Avf, 10 Nisan'da devlet televizyonunda Yüksek Güvenlik Konseyi (YGK) Başkanı sıfatıyla yaptığı açıklamada ise YGK'nin yönetime el koyduğunu ve Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir'in tutuklandığını bildirmişti. Anayasanın askıya alındığını, Başbakanlık, Meclis ve eyalet yönetimlerinin de feshedildiğini belirten bin Avf, 2 yıllık bir geçiş döneminin başladığını kaydetmişti.
SUDAN İSTİHBARAT BAŞKANI İSTİFA ETTİ
Öte yandan darbe sonrası Sudan İstihbarat Başkanı Salah Abdullah Kuş istifa etti. Askeri Geçiş Konseyinden yapılan yazılı açıklamaya göre, Askeri Geçiş Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan İstihbarat Başkanı Kuş'un istifasını kabul etti. Açıklamada, Kuş'un istifasını dün akşam konseye sunduğu belirtildi.
Sudan'da 19 Aralık 2018'den bu yana hayat pahalılığı ve siyasi reform için sokaklarda gösteriler düzenleniyor. Sudanlılar, ordunun Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir'i görevden alıp yönetime el koymasına rağmen gösterilerine devam ediyor.
ASKERİ GEÇİŞ KONSEYİ, ARAP ÜLKELERİNDEN DESTEK İSTEDİ
Sudan'daki Askeri Geçiş Konseyi, Arap ülkelerinden destek istedi. Sudan devlet televizyonunda yayınlanan habere göre, konseyin yetkilendirdiği Siyasi Komite Başkanı Orgeneral Ömer Zeynelabidin, Arap devletlerinin büyükelçileri ve diplomatik misyon üyeleriyle bir araya geldiği toplantıda, Sudan'a yapılan dış baskıların hafifletilmesi konusunda destek istedi.
Un ve akaryakıt gibi temel ürünlerin tedarikinde bazı ülkelerin desteğine ihtiyaç duyduklarını söyleyen Zeynelabidin, "İyi komşuluk ilişkilerine, yapılan tüm anlaşma ve sözleşmelere bağlıyız" ifadesini kullandı.
MUHALEFET: SOKAKLARDA KALMAYA DEVAM EDECEĞİZ
Sudan’daki muhalif gruplar, askeri darbenin halkın taleplerini karşılayamayacağını belirterek, sivil yönetim için protestolara devam çağrısı yaptı. Sudan’da halk hareketinin lider örgütü olan Sudan Meslekler Birliği ile Sudan Komünist Partisi, halka sokağı terk etmeme çağrıları yaptı.
Başkent Hartum'da ordu merkez karargahı önünde halka seslenen muhalif Kongre Partisi lideri Ömer ed-Dakir, Özgürlük ve Değişim Güçlerinin devrim talepleri gerçekleşene kadar gösterilere devam edilmesi kararı aldığını duyurdu.
Devrimin zafere ulaşacağını söyleyen Dakir, “Özgürlük ve Değişim Güçleri devrimin meşru talepleri yerine getirilene kadar gösterilere devam edilmesi kararı aldı” dedi.
ÇAĞRI KARŞILIK BULDU, SUDANLILAR SOKAKLARA DÖKÜLDÜ
Sudan Meslek Odalarının çağrısına uyan binlerce Sudanlı, Binlerce Sudanlı, başkent Hartum’da yürüyüş düzenledi. Sudanlılar ordu karargahına yöneldi. Sudan ordusu ise halka sokağa çıkma yasağına riayet edilmesi çağrısı yaptı.
Fotoğraf: AA
“DARBE ÇÖZÜM DEĞİL”
Öte yandan ülkede bazı muhalefet partileri ile Sudan Meslek Odaları (SPA) yayımladığı ortak açıklamada, ordunun yönetime el koymasıyla Sudan’ın sorunlarının çözülemeyeceğini belirtti. "Sorunların tek çözümü iktidarın üzerinde anlaşılan sivil bir yönetime devredilmesidir." ifadelerinin yer aldığı açıklamada, devrimin hedeflerine ulaşılana kadar ordu karargahı önündeki protestoların devam edeceği vurgulandı.
Protestolar süresince çok sayıda yöneticisi hükümet talebiyle tutuklanan Sudan Komünist Partisi de sabah saatlerinde taraftarlarına ordu karargahı önünü terk etmeme çağrısı yaptı.
Fotoğraf: Stringer/AA
GÜN BOYU NELER OLDU?
Ömer Beşir Yönetimi karşıtı gösterilerin uzun zamandır sürdüğü Afrika ülkesi Sudan’da bu sabah saatlerinde ordu, devlet televizyonu binasını kuşattı ve bazı askerler içeriye girdi. Devlet televizyonu ve radyosunda sabahın erken saatlerinden itibaren ulusal marşlar ve şarkılar yayınlanırken, alt yazıda ordunun kısa süre içerisinde önemli bir açıklama yapacağı ifadesi yer aldı. Görgü tanıkları, ordunun başkent Hartum’daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı binasını da kuşattığını ifade etti.
İktidardaki Ulusal Kongre Partisinin 100’den fazla yöneticisi Sudan istihbaratı tarafından tutuklandı. Tutuklananlar arasında Partinin Başkanı ve Eski Savunma Bakanı Abduurrahim Muhammed Hüseyin’in de bulunduğu öğrenildi. Öğle saatlerinde ise ülkedeki tüm siyasi tutukluların serbest bırakıldığı açıklandı.
ORDUDAN AÇIKLAMA: OHAL VE SOKAĞA ÇIKMA YASAĞI
Uzun süre açıklama yapmayan Sudan ordusundan resmi açıklama ise saatler sonra geldi. Ordu adına konuşan Savunma Bakanı Orgeneral Avad Muhammed Ahmed bin Avf, 30 yıldır ülkeyi yöneten Devlet Başkanı Ömer el Beşir’in görevden alındığını ve tutuklandığını açıkladı. Devlet Televizyonu’ndan halka hitap eden Bin Avf, 2 yıl sürecek bir geçiş döneminin ardından seçimlere gidileceğini ve yeni bir anayasa hazırlanacağını söyledi. Ahmed bin Avf, Ömer el Beşir’in ev hapsinde tutulduğunu duyurdu.
Sudan ordusu ülkede 1 ay boyunca akşam ve gece sokağa çıkma yasağı ilan etti.
Fotoğraf: Stringer/AA
BMGK SUDAN GÜNDEMİYLE TOPLANACAK
ABD ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ndeki (BMGK) Avrupa Birliği (AB) üyesi 5 ülke, Sudan'daki darbenin ardından konseyi toplantıya çağırdı.
İngiltere'nin BM Daimi Temsilci Yardımcısı Jonathan Allen, Sudan'da ordunun yönetime el koyması üzerine ABD, Fransa, İngiltere, Polonya, Almanya ve Belçika'nın konseyi toplantıya çağırdığını bildirdi.
BMGK, yarın Sudan'daki askeri darbe ve ülkedeki son gelişmeleri görüşmek üzere toplanacak.
BM Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric de gazetecilere yaptığı açıklamada, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in Sudan'daki gelişmeleri yakından izlediğini ve tüm taraflara itidal çağrısı yaptığını söyledi.
SUDAN'DA PROTESTOLAR NASIL BAŞLADI?
Ülkede hayat pahalılığına karşı aralık ayında başlayan ve 30 yıllık Devlet Başkanı Ömer el Beşir’in istifası talebiyle geçtiğimiz hafta sonunda tırmanan protestolarda önceki gün Beşir’e bağlı milisler halka gerçek mermi ve biber gazı ile saldırmıştı.
Muhalif Sudan Merkezi Doktorlar Komitesinin sosyal medya hesabından yapılan açıklamada gösterilerde, cumartesi gününden bu yana 5’i asker 21 kişinin hayatını kaybettiği, güvenlik güçlerinin eylemlere saldırısı sonucu 153 kişinin de yaralandığı ifade edilmişti. Ocak ayından bu yana 70’in üzerinde kişinin yaşamını yitirdiği belirtiliyor.
Fotoğraf: AA
AKP, BEŞİR’E DESTEK AÇIKLAMIŞTI
Sudan ile ilgili açıklama yapan AKP ise, halkın protesto ettiği devlet başkanına destek vermişti. Salı günü Genel Başkan Yardımcısı Cevdet Yılmaz, “Sudan’da istikrarı zedelemeye yönelik ve halkın meşru taleplerinin ötesine geçen müdahalelere karşı kardeş Sudan halkının ve meşru hükümetinin yanındayız. Demokratik muhalefet ile bağdaşmayan, şiddet ve Vandalizme dönüşen hareketleri tasvip etmiyoruz” demişti.
TÜRKİYE-SUDAN İLİŞKİLERİ
Erdoğan Yönetimi ile Sudan Eski Devlet Başkanı Ömer Beşir’in ilişkileri her zaman iyi oldu. Son olarak 2017’de Sudan’a giden Erdoğan ve heyeti, burada hem siyasi hem ekonomik ilişkileri yeniledi. Erdoğan "Kardeşim" dediği Beşir'in hükümeti ile 22 yeni anlaşma imzaladı ve 5 yılda 10 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşma hedefi belirledi. 2018 yılında da yine AKP hükümeti heyeti Sudan’ı ziyaret ederek ilişkilerin gidişatını ele aldı.
Erdoğan, 2017 yılındaki Afrika turu sırasında gazetecilere yaptığı bir açıklamada, Uluslararası Ceza Mahkemesinin, Beşir’in İstanbul’da bulunduğu sırada tutuklanması için AKP hükümetinden talepte bulunduğu söylemiş, “Güldük, geçtik” demişti.
ÖMER BEŞİR KİMDİR?
1989 yılında darbe ile iktidara gelen ve ‘Darfur Kasabı’ olarak tanınan Ömer Beşir, 30 yıldır iktidardaydı. Son olarak nisan 2015’te düzenlenen seçimleri kazanarak cumhurbaşkanlığı görevine devam etmişti.
2003’te ülkenin yoksul bölgelerinden Darfur’da isyan başlamış, Beşir yönetimine bağlı milisler ile Darfur’daki kabileler arasında çatışma çıkmıştı. Birleşmiş Milletlere göre, 300 bin kişi öldürüldü. Çatışmalar nedeniyle 2.5 milyon kişinin evlerini terk etmek zorunda kaldığı ifade ediliyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi, 2009 yılında Beşir hakkında “İnsanlık ve savaş suçu” nedeniyle tutuklama kararı çıkarmıştı.
