Kaybolan deyişler kadınların sesiyle sahnede
Bedestan Müzik Akademisi Dersim’in inanç ritüelini tiyatral bir çalışmayla sahneye taşımaya hazırlanıyor.
Fotoğraf: Evrensel
Şerif KARATAŞ
İstanbul
Dersim, Koçgiri ve Karabel bölgelerinin yerel tarihine ve kültürüne yönelik çalışmalar yapan Bedestan Müzik Akademisi bu kez bölgenin inanç ritüelini tiyatral çalışmayla sahneye taşıyacak. “Dew Du Şar, Heft Mesel (12 Kadın, 7 Masal)” isimli müzikal oyun Kürtçe, Zazaca ve Türkçe kaybolmaya yüz tutmuş Kürt Kızılbaş inancının ozanlık geleneğini kadınların dünyasından ele alacak. 14 Nisan Pazar günü Şişli Cemil Candaş Kültür Merkezinde sahnelenecek müzikal saat 19.00’da başlayacak. Bülent Çatalkaya şefliğindeki Bedestan Müzik Topluluğuna Müzisyen Gülseven Medar eşlik edecek.
BİR BARIŞ SİMGESİ OLARAK ŞAR
Bedestan Müzik Topluluğunun Şefi Bülent Çatalkaya ile “12 Kadın, 7 Masal”ı konuştuk. Şarın Kürt Kızılbaş kadınların başlarına bağladığı bir yazma olduğunu söyleyen Çatalkaya, “Şar barışın sembolüydü. Kadim zamanlarda aşiretler arası kavgalarda, kan davalarında vb. sorunlarda kadın şarı başından çıkarıp ortaya attığında problemler çözülüyordu” dedi. Bu nedenle şarı ‘kadın’ anlamında kullandıklarını belirten Çatalkaya, kadınların dergah ya da ocaklardaki ritüelinde şarın önemli bir yeri olduğunu ifade etti.
Kadınların aynı zamanda toplum içinde önemli bir konuma sahip olduklarını anlatan Çatalkaya “Bu kadınların birçoğu bağlamanın bölgedeki ismi ile üç telli tenbur çalıp deyiş, ağıt ve kilam söylüyor. Yasaklı dönemlerde birçoğu erkek mahlası kullanıyor. Ya da mahlasların anlamı bilinmediği için o mahlasların büyük bir çoğunluğu erkeklere mal ediliyor. ’60’lara, ’70’lere kadar böyle gelen kadınlar var. Koçgiri’de Elif Ana, Çorum’da Hatun Ana’yı, Maraş’ta Fate Reş, Dersim’e Xece Hatun’u ve daha böyle birçok kadın ismini biliriz. Günümüzde bunlar unutuldu.” şeklinde konuştu.
OZAN GELENEĞİNDEN SEÇKİLER
Dew du’nun ise Farsça ve Kürtçenin lehçelerinde 12 sayısı olduğunu söyleyen Çatalkaya, “Dew du şarı ‘12 kadın’ anlamında kullanıyoruz” dedi. 12 sayısının antik dönemdeki mistik halini dikkate aldıklarını belirten Çatalkaya, bu dönemdeki kadınların durumuna atıf yaptıklarını söyledi. Kadınların unutulan çalışmalarını gün yüzüne çıkarmak istediklerini dile getiren Çataltaya, dew du şarı, Türkçe, Kürtçe ve Zazacada seslendirileceğini söyledi. Müzikalde ozan geleneğinden seçkiler sunacaklarını belirten Çatalkaya, mitolojik masalları ve enstrümanlarıyla sahnede olacaklarını aktardı.
