Latin Amerika’da 1 Mayıs: Krizin yüküne, yolsuzluğa ve IMF’ye hayır

Ramiro Vinueza
Quito

Latin Amerikalı emekçiler, Mayıs 1886’da sekiz saat iş günü için mücadele eden ve grev yapan Kuzey Amerikalı emekçiler ile kapitalistlerin komplosuyla idam edilen "Şikago şehitleri"ni anmak üzere bu 1 Mayıs’ta da eylem yapacak.

14-20 Temmuz 1889’da toplanan ve 1 Mayıs’ı işçilerin enternasyonal günü olarak kutlama kararı alan Paris Enternasyonalinin İkinci Kongresi’nden bu yana 1 Mayıs, işçilerin, baskıya, saldırılara, gericiliğe ve savaşlara karşı mücadele ettikleri bir güne dönüştü.

İLK 1 MAYISLAR KÜBA VE ARJANTİN’DE KUTLANDI

Bu tarih, işçilerin mücadeleyle kazandıkları evrensel bir kutlama günüdür ve bazı Latin Amerika ülkelerinde resmi tatil günü olarak kabul edilmişti. ABD’de ise, resmi tatil günü olmasa da, millonlarca işçi, özellikle de Latin Amerikalı göçmen işçiler büyük gösteriler örgütlemekte işçi, sağlık ve eğitim haklarına yönelik taleplerini haykırmaktadırlar.

Latin Amerika’da, işçilerin Enternasyonal’in kararını yerine getirerek kamusal alandan ilk defa 1 Mayıs kutladıkları ülkeler 1890 yılında Arjantin ve Küba oldular. Bugün ise tüm kıtada milyonlarca işçi bugünde bir araya geliyor.

İŞÇİ HAREKETİ ÖNEMLİ BİR AKTÖR OLARAK ÖNE ÇIKIYOR

İşçi hareketi, Latin Amerika’nın siyasi, ekonomik ve kültürel gerçekliğinin öne çıkan aktörlerinden biri durumundadır, son yüz yılda varlığı, gücü ve dönüştürücülüğyle öne çıkmaktadır.

Bugün ise Latin Amerika ülkelerinin temel ihraç maddeleri (petrol, gaz, madenler) kategorisindeki hammadde fiyatlarındaki yüksekliğin yarattığı ve bundan en çok büyük patronların, yerel bankaların, uluslararası finansal kuruluşlar ve çok uluslu madencilik ve petrol tekellerinin faydalandığı ekonomik bolluğun sona erdiği bir on yılı bitirirken, büyük zorluklarla karşı karşıya.

EKONOMİ KÜÇÜLÜYOR, KRİZ İŞÇİLERE YÜKLENİYOR

Ülkelerimizi çeviren kriz karşısında, aynı iktidar grupları, krizi işçilerin omuzlarına yükleyerek yeni kârlar kazanmanın yollarını arıyorlar. Bu son yıllarda bölgedeki ekonomik büyüme zayıf gerçekleşti ve hâlâ düşüşte. CEPAL’e (Latin Amerika Ülkeleri Ekonomik Komisyonu) göre, Latin Amerika 2019 yılında yüzde 1.8 büyüyecek. Bu milyonlarca işçinin işsiz bırakılması; ücretlerin düşmesi ya da donması, sosyal güvenlik hakkının kaybolması, eğitime ve sağlığa ayrılan bütçelerin azaltılması ve nüfusun çoğunluğunun daha da yoksullaşması anlamına geliyor.

İŞÇİLERİN YÜZDE 40’ININ SOSYAL GÜVENCESİ YOK

Latin Amerika ve Karayipler’deki iş gücü 414.2 milyon emekçiyi kapsıyor bu sayısının 289 milyonu çalışıyor; ancak, 150 milyondan fazla ikişi (yüzde 53) kayıt dışı çalışıyor, yani aşırı sömürülüyor, yoksul ya da aşırı yoksul, çok düşük maaşlarla hayatta kalmaya çalışıyor, sosyal güvencesi yok. İşçilerin ve ailelerinin yüzde 40’ı hiçbir tür sosyal güvenceye sahip değil. Gençlik içindeki kentsel işsizlik oranı yüzde 13.2, bölge genelinde ortalama yüzde 6.1 olan işsizliğin iki katı. Ayrıca her 10 gençten 6’sı kayıt dışı ekonomide çalışmak zorunda kalıyor ve bölge genelinde 20 milyon genç ne eğitim görüyor ne de çalışıyor.

IMF POLİTİKALARINA TEPKİ ÖNE ÇIKACAK

Latin Amerikalı işçiler ve halklar, bu 1 Mayıs’ta Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) müdahalesini de reddedecekler. IMF’nin dün ve bugünkü varlığının, kitlesel yıkımlara yol açan etkile var. Ulusal ekonomileri küçültüyor ve nüfusun yaşam şartları kötüleşiyor, kamu şirketleri özelleştiriliyor, böylece, verdikleri hizmetler pahalılaşıyor, aşırıyı sömürüyü ve düşük ücretleri yasallaştıran iş reformları hayata geçiriliyor, sendikal haklar ortadan kaldırılıyor. IMF ve Dünya Bankası ile; Çin, Rusya ve Avrupa Birliği gibi ülke ve kurumlara yönelik borçlara eklenerek dış borç da artıyor.

LATİN AMERİKALI İŞÇİLERİN 1 MAYIS TALEPLERİ

Tüm bu nedenlerle bölge işçileri ve hakları bu 1 Mayıs’ta şu talepler için harekete geçecekler:

• İş hakkı, çalışma istikrarı ve yeni istihdam alanlarının yaratılması için. Gençler için iş imkanı talebiyle
• İşçilerin ihtiyaçlarını karşılayan; sağlık ve emeklilik hakkını kapsayan sosyal sigorta için
• Telekomünikasyon, hidroelektrik santralleri, petrol ve ulaşım gibi kamu işlerinin özelleştirilmesini; ayrıca Ekvador’da olduğu gibi IMF’ye verilen taahhütler arasında bulunan sosyal sigortanın özelleştirilmesini reddetmek için
• Ücret artışı için. Çünkü mevcut ücretler yoksulluk sınırının yarısına bile gelmemektedir.
• Yolsuzluğa hayır demek için. Kapitalizmin çürümüşlüğü hiç bu kadar belirgin olmamıştı. Brezilya şirketi Odebrecht’in hizmetinde çalışan hükümet ve devlet yetkililerinin gerçekleştirdikleri büyük yolsuzlukları bir dizi Latin Amerika ülkesinde milyonlarca dolar zarara neden oldu. 
• Dış borçlara ve halka yüklenen vergilere karşı.

Çeviren: Elif Görgü

Dünya işçileri 1 Mayıs’a hazırlanıyor