Zamların etkisi sürdü; yıllık enflasyon yüzde 19,50 oldu

Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), nisanda aylık bazda yüzde 1,69, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 2,98 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 19,50, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 30,12 oldu.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, nisan ayı itibarıyla 12 aylık ortalamalar dikkate alındığında, tüketici fiyatları yüzde 19,39, yurt içi üretici fiyatları yüzde 32,24 arttı. Geçen yılın aralık ayına göre de tüketici fiyatları yüzde 4, yurt içi üretici fiyatları yüzde 5,18 yükseldi.

TÜFE, nisanda mart ayına göre yüzde 1,69, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 19,50 artış kaydetti. Yİ-ÜFE de marta göre yüzde 2,98, Nisan 2018'e kıyasla da yüzde 30,12 arttı.

DÜŞÜŞ YAŞANAN TEK GRUP HABERLEŞME

Enflasyon rakamlarına göre aylık bazda en yüksek artış yüzde 6,77 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda oldu.

Ana harcama grupları itibariyle 2019 yılı Nisan ayında endekste yer alan gruplardan, giyim ve ayakkabıda yüzde 5,36, ev eşyasında yüzde 2,65, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 1,94 ve gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 1,40 artış gerçekleşti.

Ana harcama grupları itibariyle 2019 yılı Nisan ayında endekste yer alan gruplardan sadece haberleşme grubunda yalnızca yüzde 0,30 oranında düşüş gerçekleşti.

MUTFAK ENFLASYONU ZİRVEDE: YÜZDE 31,86

Yıllık bazda en fazla artış yüzde 31,86 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda gerçekleşti.

TÜFE'de, bir önceki yılın aynı ayına göre ev eşyası yüzde 27,64, çeşitli mal ve hizmetler yüzde 27,47, sağlık yüzde 19,75 ve lokanta ve oteller %19,58 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır.

İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE'de 2019 yılı Nisan ayında bir önceki aya göre yüzde 1,45, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 1,77, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 16,78 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 18,48 artış gerçekleşti.

Nisan 2019'da endekste kapsanan 418 maddeden; 42 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 294 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 82 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti.

ZAM ŞAMPİYONU LİMON

Tüketici fiyatları bazında nisan ayında en yüksek fiyat artışı, yüzde 31,90 ile limonda görüldü. Fiyat artışında limonu, yüzde 31,55 ile kuru soğan, yüzde 26,69 ile havuç izledi.

Nisanda fiyatı en çok artan diğer ürünler arasında yüzde 23,74 ile kadın ceketi, yüzde 23,17 ile patates, yüzde 22,27 ile erkek gömleği, yüzde 21,10 ile domates, yüzde 19,70 ile kadın gömleği, yüzde 19,64 ile etek ve yüzde 17,01 ile erkek ceketi yer aldı.

Geçen ay en fazla fiyat düşüşü ise yüzde 48,20 ile patlıcanda gerçekleşti. Bunu yüzde 31,51 ile taze fasulye, yüzde 27,34 ile çarliston biber, yüzde 25,85 ile salatalık, yüzde 25,28 ile sivri biber, yüzde 20,57 ile kabak ve yüzde 10,39 ile marul izledi.

FİYATLAR EN ÇOK URFA VE DİYARBAKIR’DA YÜKSELDİ

İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması (İBBS) 2. düzeyde bulunan 26 bölge içinde, aylık bazda en yüksek fiyat artışı yüzde 2,28 ile “Zonguldak, Karabük, Bartın”, 12 aylık ortalamalara göre ise yüzde 22,06 ile “Şanlıurfa, Diyarbakır” bölgesinde gerçekleşti.

Yıllık bazda en yüksek artış da yüzde 24,28 ile “Şanlıurfa, Diyarbakır” bölgesinde gözlenirken, bu bölgeyi yüzde 23,82 ile “Van, Muş, Bitlis, Hakkari” izledi.

En düşük fiyat artışı ise yüzde 15,58 ile “Ankara” bölgesinde gerçekleşti.

BAKAN ALBAYRAK: GELİŞMELER HEDEFLERİMİZİ TUTTURACAĞIMIZI GÖSTERİYOR

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak ise enflasyondaki artış karşısında “Yıllık enflasyon yüzde 19,71'den 19,50'ye geriledi. Bu gelişmeler, yaz aylarında özellikle gıdada sağlanacak düşüşle, hedeflerimizi tutturacağımızı gösteriyor” iddiasında bulundu.

Albayrak, Twitter hesabından, nisan ayına ilişkin enflasyon verilerini içeren paylaşımda ekonomideki dengelenme sürecinin sürdüğünü de iddia etti.

MUSTAFA SÖNMEZ: İŞÇİ VE EMEKÇİLER YOKSULLAŞIYOR”

Enflasyon verilerini değerlendiren İktisatçı-Yazar Mustafa Sönmez, artan enflasyon karşısında işçi ve emekçilerin yoksullaştığına dikkat çekti:

“Yıllık enflasyon %19,5 iken ücretliler sorsunlar, ücret, maaş, emekli aylığı yüzde 19,5 arttı mı? Artmadıysa reel gelir kaybı, göreli yoksullaşma var.”

Yıllık enflasyon %19,5 iken ücretliler sorsunlar, ücret,maaş,emekli aylığı %19,5 arttı mı?
Artmadıysa reel gelir kaybı, göreli yoksullaşma var.

— Mustafa Sönmez (@mustfsnmz) 3 Mayıs 2019

Üretici fiyat artışlarını da değerlendiren Sönmez, bu artışın önümüzdeki aylarda tüketicilere de yansıyacağına dikkat çekti:
“Sanayici fiyatları Nisan’da yüzde 3’e yakın arttı ve yıllığı yüzde 30’un üzerine çıktı. TÜFE’ye önümüzdeki aylarda geçecektir bu artış. Dövizdeki tırmanış ve petrol fiyat artışı ana etkendir.”

ERİNÇ YELDAN: EKONOMİDE DENGESİZLENME GÜÇLENEREK SÜRÜYOR

Bilkent Üniversitesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erinç Yeldan ise TÜFE ve üretici fiyatlarındaki artışın ulusal ekonomide ‘dengesizlenme’ eğiliminin devamı anlamına geldiğine dikkat çekti.

Hükümetin gıda fiyatlarına odaklanmasını eleştiren Yeldan, “Üretim yönünden elektrik ve gaz sektörlerinde yıllık enflasyon yüzde 57,8. Mart ayında yüzde 51,6 idi. Türkiye maliyet ve yapışkan nitelikli enflasyona sürüklenirken İstanbul finans burjuvazisinin ‘TCMB faizi ne zaman düşürür?​’ sorusuyla meşgul olması” yorumunda bulundu.

Hep gıda fiyatlarına odaklanıyoruz, üretim yönünden elektrik ve gaz sektörlerinde yıllık enflasyon %57.8. Mart ayında %51.6 idi. Türkiye maliyet ve yapışkan nitelikli enflasyona sürüklenirken İstanbul finans burjuvazisinin "TCMB faizi ne zaman düşürür?" sorusuyla meşgul olması

— Erinc Yeldan (@ErincYeldan) 3 Mayıs 2019

CHP’Lİ ÖZTRAK: GIDA ENFLASYONU TÜM SERİNİN REKORUNU KIRDI

Nisan ayı Tüketici Fiyat Endeksi rakamlarını değerlendiren CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak, gıda enflasyonunun yıllık yüzde 33,23’le tüm serinin rekorunu kırdığını belirterek, “TÜİK’in yöntem değişikliğine rağmen mızrak artık çuvala sığmıyor. Krizin yükü giderek artan şekilde vatandaşın sırtına yükleniyor” dedi.

‘MAKYAJLI RAKAMLARA RAĞMEN MIZRAK ÇUVALA SIĞMIYOR’

Mutfakları saran ateşin, dar gelirli vatandaşların cebini yakmaya devam ettiğini vurgulayan Öztrak; “TÜİK’in fiyat toplama yönteminde önceki aylarda yaptığı değişikliklere rağmen mızrak çuvala sığmamış, gıda enflasyonu yıllık yüzde 33,23’le tüm serinin rekorunu kırmıştır. Nisan ayında fiyatı en çok artan ilk 10 üründen 5’i, yıllık olarak fiyatı en fazla artan ilk 10 üründen 7’si gıda ürünü olmuştur. Kuru soğan yıllık yüzde 289,4 fiyat artışıyla liderliği kimseye kaptırmamış, onu yüzde 211,5 fiyat artışıyla patates, yüzde 167,1 fiyat artışıyla sivri biber izlemiştir. Yıllık fiyat artışı domateste yüzde 110, patlıcanda yüzde 94,4 olmuştur” dedi.

Nisan'da 12 aylık tüketici enflasyonu %19,5, üretici enflasyonu ise %30,1 oldu. Dövizdeki artış üretici fiyatlarına yansımaya başladı bile. Aradaki makas er geç kapanacak. Tüketici fiyatlarını toplarken ne kadar ayarlama ve manipülasyon yapılırsa yapılsın. Mızrak çuvala sığmıyor. pic.twitter.com/vZcR3riT8B

— Faik Öztrak (@faikoztrak) 3 Mayıs 2019

‘ÜRETİCİ ENFLASYONU YENİDEN YÜZDE 30’UN ÜZERİNE ÇIKTI’

Vatandaşların mutfakta en çok kullandığı ürünlerdeki fahiş fiyat artışının resmi rakamlarla bile gizlenemez düzeye geldiğine dikkat çeken Öztrak şu ifadeleri kullandı: “Diğer taraftan Nisan’da üretici fiyatları yüzde 3 civarında artarken, yıllık artış yeniden yüzde 30’un üzerine çıkmıştır. Döviz kurlarındaki hareketlenme üretici fiyatlarına yansımaya başlamıştır. Özellikle enerji fiyatlarındaki artış dikkat çekicidir. Enerji fiyatları Nisan’da yüzde 5,3 artış göstermiştir. Tüm bunlar, önümüzdeki aylarda enflasyonun görünümü açısından pek de parlak bir tablo sunmamaktadır.”

‘KRİZİN YÜKÜ VATANDAŞIN SIRTINA’

Halkın hayat pahalılığı ve işsizlik arasında sıkıştığını, ekonomik krizin altında ezildiğini söyleyen Öztrak; “Dahası göstergeler, krizin yükünün giderek daha da artan şekilde milletin sırtına yüklendiğini göstermektedir. Türkiye, güncel verilere göre, dünyada en yüksek enflasyona sahip sekizinci ekonomidir. Rakiplerimiz Liberya, Güney Sudan, Angola gibi üçüncü dünya ekonomileridir” dedi.

KAYBEDECEK VAKİT YOK

Milletin gerçek gündeminin ekonomi olduğunu, buna karşın Türkiye’nin bir ayı aşkın süredir İstanbul seçimlerini tartıştığını vurgulayan Öztrak şunları dile getirdi:

“Oysa ülkemizin böyle kıymetli bir zamanı kaybetme lüksü yoktur. Türkiye ekonomiye odaklanmalı, ciddi ve takvime bağlanmış bir ekonomik programı ortaya koymalıdır. Bu program güven verecek ehil kadrolar eliyle uygulamaya konmalıdır. Bunlar yapılmadan üretimi artırmak, işsizliği ve enflasyonu kalıcı olarak çözmek mümkün değildir.”

CHP’Lİ AYKUT ERDOĞDU: MUTFAKTAKİ YANGIN, BAŞKANLIK SİSTEMİ İLE HARLANDI

CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu ise enflasyon rakamlarına ilişkin yaptığı değerlendirmede enflasyondaki dengelenme sürecinin Şubat ayından itibaren son bulduğunu ifade etti. Erdoğdu üretici fiyatlarındaki artışın, tüketici fiyatlarının çok üstünde olduğuna işaret ederek, “Yıllık artış oranı yüzde 20,1. Enerjideki yıllık artış yüzde 52,3, ara malında ise yüzde 34,7. Bu rakamlar üretici maliyetlerindeki artış kaynaklı olarak tüketici fiyatlarına yukarı yönlü baskının devam edeceğini gösteriyor” dedi.

‘HESAP BİLMİYORLAR’

30 Nisan’da enflasyon raporu açıklayan Merkez Bankası’nın (MB) gıda ve enerjide yukarı yönlü güncellemeye karşın yıl sonu enflasyon beklentisini değiştirmediğini hatırlatan Erdoğdu şu görüşleri dile getirdi:

“Devletin yönlendirebileceği fiyatlarda da artış tam gaz devam ediyor. Bir elin yapmaya kalktığını diğer el engelliyor, sonuç krizde yönsüz kalmaktır. AKP ekonomi yönetiminin gündemine göre açıklama yapan MB saygınlığını tamamen yitirdi. MB 2010 yılından bu yana enflasyon hedefini tutturamıyor. MB’nin enflasyon öngörüsüne ulaşılması 2018’deki baz etkisiyle ve fiyat artış temposunun çok hızlı bir şekilde azalmasıyla mümkün olabilir.”

‘MUTFAKTAKİ YANGININ SEBEBİ TEK ADAM SİSTEMİ’

Ana harcama gruplarına göre endeks değerleri üzerinden değerlendirme yapıldığında, mutfaktaki yangının başlangıcının tek adam rejimi olduğunun görüldüğünü söyleyen Erdoğdu, “Ekim 2016'da Devlet Bahçeli'nin anayasa değişikliğini gündeme getirmesinden bu yana gıda fiyatlarında artış oranı yüzde 63, TÜFE'deki genel değişim ise yüzde 43. Nisan 2017 referandumundan bu yana gıda fiyatlarında artış oranı yüzde 43, TÜFE'deki genel değişim ise yüzde 32. Tek adam rejiminin fiilen hayata geçirildiği Haziran 2018'den bu yana fiyat artış oranı yüzde 15 iken, gıda fiyatlarındaki artış yüzde 23 oldu. Yani, tek adam rejiminin getirdiği hayat pahalılığı gıdaya yaklaşık bir buçuk kat fazla yansıdı” diye konuştu.

MERKEZ BANKASININ YIL SONU BEKLENTİSİ HAYAL Mİ?

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Murat Çetinkaya geçtiğimiz gün yılın ikinci Enflasyon Raporu'nu açıklayarak yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 14,6’da sabit tutmuştu. Bu açıklama üzerine dolar/TL paritesi 5,9848’e ulaşarak 6 TL’yi zorlamıştı. TL'nin yıl başından beri dolar karşısındaki değer kaybı yüzde 11'e ulaşırken yine yılın başından bu yana yüzde 20’lerde seyreden enflasyonun yüzde 15’lere nasıl çekileceği merak konusu. (EKONOMİ SERVİSİ)