İHD: Çerkes soykırımı tanınsın, HDP: Araştırma komisyonu kurulsun

Çerkes soykırımının 155. yılı nedeniyle basın açıklaması yapan İnsan Hakları Derneği (İHD) "Çerkes halkının yaşadığı soykırım dünyaca tanınmalı" çağrısında bulundu. Halkların Demokratik Partisi (HDP) Siirt Milletvekili Meral Danış Beştaş da verdiği Meclis araştırması önergesinde soykırımın tanınmasını, Çerkeslere sürgün bir halk olarak çifte vatandaşlık hakkı verilmesini, Abhazya’ya doğrudan ulaşımın sağlanmasını ve Çerkeslerin yaşadığı sorunların çözülmesi için Meclis araştırma komistyonu kurulmasını istedi.

KAYSERİ’DE ANMA: SOYKIRIM TANINSIN

Kayseri'de ise Çerkesler, sürgünün 155. yılında katliamı lanetledi. Asimilasyon politikalarını reddeden Çerkesler, anadilde eğitim talebini yineledi. Düzenlenen anma yürüyüşünde başta Türkiye ve Rusya olmak üzere soykırımın tanınması istendi.

İHD: TÜM DÜNYAYA SESLENİYORUZ, ÇERKES SOYKIRIMI TANINMALI

İHD tarafından Çerkes halkının 1864’te uğradığı soykırım ve sürgünün yıl dönümünde yapılan açıklamada, soykırımın bir insanlık suçu olduğu vurgulandı.

1 milyonun üzerinde Çerkesin yaşadıkları topraklardan zorla sürülerek yaşamını yitirdiği ifade edilen açıklamada "Tarihin en eski dönemlerinden beri yaşadıkları anayurtları Kafkasya’da bir dil ve kültür geliştiren Çerkesler, yüzyıllarca süren direnişe rağmen büyük devletlerin kolonyalist politikaları ve hedefleri doğrultusunda yaşanan soykırımla anayurdundan koparılmış oldu. Bu yaşananlar modern Avrupa tarihinde yaşanan ilk etnik temizlik, ilk soykırımdır” denildi.

Çarlık Rusyası'nın Kafkasya’nın doğusunda, Dağıstan ve Çeçen-İnguş Bölgesi’nde, savaş boyunca kadın, çocuk ayırmaksızın tam bir imha politikası izlediği hatırlatılan açıklamada "1 milyonu aşkın Çerkes katledildi, daha fazlası vatanından sürgün edildi. 500 binin üzerinde insan sürgün yolculuğunda ve ilk yerleştikleri bölgelerde yaşamını yitirdi. Sadece Trabzon’da 53 bin Çerkes öldü. Vubıhların dilini konuşabilen kalmadı. Adıgelerin bir boyu olan Natuhayların adı bugün sadece tarih kitaplarında kaldı” ifadeleri kullanıldı.

İHD olarak soykırıma uğramış tüm halklar gibi Çerkes halkı için de öncelikle soykırımın dünyaca tanınması talep ettikleri aktarılan açıklamada, "Hafıza merkezlerinin kurulmasını, onarıcı adaletin yani tanıma, özür dileme, yargılama ve kayıpların tazmininin gerçekleşeceği sürecin bir an önce başlatılmasını istiyoruz. Soykırım politika ve uygulamaları nedeniyle Çerkes halkının kültürel hakları da yok edilmiş, ihlal edilmiştir. Çerkes Soykırım günü vesilesiyle başta Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti olmak üzere tüm dünyaya sesleniyoruz: Türkiye ve diğer devletler tarafından Çerkes soykırım ve sürgünü tanınmalıdır” denildi.

HDP'DEN "ARAŞTIRMA KOMİSYONU KURULSUN" TALEBİ

HDP'li Meral Danış Beştaş, verdiği Meclis araştırması önergesinde Çerkeslerin yaşadığı soykırımın tanınması, sürgün bir halk olarak çifte vatandaşlık hakkı tanınması, Abhazya’ya doğrudan ulaşımın sağlanması ve Çerkeslerin yaşadığı sorunların araştırılmasını istedi.

Yaşanan olayın soykırım olduğunu vurgulayan Beştaş, “Tarihi kayıtlara göre bir buçuk milyon insan ana vatanından koparılıp neredeyse dört bir kıtaya gönderilmiş; günlerce süren gemi yolculuğunda ve çıkılan sahillerde 500 bin insan açlıktan, salgın hastalıktan yaşamını yitirmiştir. Üstelik bu büyük sürgün ne yazık ki aradan geçen bir buçuk asra rağmen bitmemiştir. Kıtalar arası bir sürgüne tabi tutulan Çerkesler, yaşamak zorunda kaldıkları her coğrafyada büyük zorluklarla karşı karşıya kalmış, benliklerini kültürlerini yaşatmak adına olağanüstü gayret sarf etmişlerdir. Şüphesiz uzun bir süre devam eden sürgün ve yer değiştirme politikaları hakeza asimilasyon politikaları ile sürekli karşılaşmışlardır” dedi.

Beştaş, vatandaşlık tanımının, ülkedeki tüm kültür, kimlik, din ve inançların kendilerini özgürce ifade edebilmesini sağlayacak biçimde düzenlendiği, demokratik ve kültürel hakların güvence altına alındığı, temel insan haklarını koruyan ve geliştiren sivil ve demokratik bir Anayasa'nın hâlâ Türkiye halkları için büyük önem taşıdığını vurguladı.

"Anadilinde eğitim, anadilde isim-soy isim kullanabilme, yerleşim yerlerine verilen isimlerin yeniden düzenlenerek Çerkes dilleri ile yer isimlerinin iadesi önem arz etmektedir" diten Beştaş, devamında şunları ifade etti:

"Öte yandan, arşivlerden Osmanlı-Çarlık Rusyası arasında, Kafkasya’ya/Çerkeslere dair, özellikle Çerkeslerin Osmanlı topraklarına yerleştirilmesine dair anlaşmalar ile Çerkeslerin nereye yerleştirildiği bilgilerinin deşifre edilmesi; Gönen ve Manyas köylerinin iç sürgünü ile ilgili arşivlerin ve gerçeklerin açıklanması, Anadolu’da yaşayan ve ölü tüm dillerin akademik anlamda araştırma konusu yapılması, ders kitaplarındaki ayrımcı ifadelerin kaldırılması ve Çerkes Ethem’in iadei itibarının sağlanması da dile getirilen talepler arasındadır. Anavatanları olan Kafkasya’daki halklar ile kültürel, ekonomik ve sosyal ilişkilerin gerçekleştirilebilmesi için devletlerarası gerekli adımların atılması da 153 yıldır sürgün ve soykırıma maruz bırakılan Çerkesler için büyük önemdedir.”

Beştaş, araştırma komisyonu kurulması talebinin nedenini aktarmaya şöyle devam etti:

“Çerkeslerin yaşadığı soykırımın tanınması, sürgün bir halk olarak çifte vatandaşlık hakkı tanınması, Abhazya’ya doğrudan ulaşımın sağlanması başta olmak üzere, Çerkeslerin anayurda dönme istemlerine kulak verilerek Devlet desteğinin sağlanması ve Çerkeslerin yaşadığı sorunların çözümüne dair çalışmalar yapılması gayesi ile bir araştırma komisyonu kurulmasını talep ediyoruz” (HABER MERKEZİ)

Sürgünün çocukları

Çerkes Soykırımı’nda yaşamını yitirenler 155. yılında anılıyor

Ercüment Akdeniz

155. yılında Tsitsekun