‘Masallar, çocukları uyandırmak için anlatılmalı’

Eda AKTAŞ
İzmir

Moyo Masal yaklaşık iki yıl önce çocuklara yönelik müzikli masallar anlatarak çalışmalarına başladı. Ekip Şubadap Çocuk Müzik topluluğunun şarkıları bestelediği ve sahnede canlı olarak çalan müzisyenler eşliğinde tiyatro ile çocuklara masallar anlatıyor. Moyo Masal ekibi bugüne kadar birçok il, ilçe, köy, okul, park, sokak ve sahnede müzikli masallar anlatarak binlerce çocuklara bir araya geldi.

Moyo Masal ekibi Gökyüzünü İten Kuş masalının tiyatro oyununu çeşitli yerlerde sergiliyor. Bu sene Şubadap Çocuk ile beraber çıktıkları İç Anadolu ve Karadeniz turneleriyle, Konya’dan Hatay’a, Yozgat’tan Bilecik’e, Artvin’den Gebze’ye yaklaşık 55 noktada, 25 bin çocukla buluştu. Masalın, Türkiye’nin farklı bölgelerinden 37 çocuk ile beraber hazırlanan kaydı şu an Şalala Çocuk Radyosunda yayımlanıyor. Bunun dışında çocuklar ile masal anlatıcılığı üzerine uzun soluklu atölye çalışmaları da yapan ekip “Çocuklardan öğrenen ve çocuklara öğreten bir ekip olma yolunda ilerliyoruz” dedi.

‘ÖNEMLİ OLAN HAYAL GÜCÜNÜ KULLANMAK’

Moyo Masal’ın kurucularından KHK’yle ihraç edilen Öğretmen Duygu Şahlar ile Moyo Masal hakkında sohbet ettik. Moyo Masal’ın yolculuğunu kısaca anlatan Şahlar, yaklaşık 2 yıl önce ilk olarak yetişkinlere masallar anlatarak başladıklarını söyleyerek, “Zamanla, yetişkinlerle durmadan konuştuğumuz, tartıştığımız, hayatın içinden konuları çocuklara da götürmek, onlarla da birlikte düşünmek istedik. Bunun için yine en iyi bildiğimiz yolu, masallar anlatmayı seçtik” dedi.

Masalların yapısı gereği, ortak kültürün birikmiş anlatıları olduğunu ve bunları, kimin yazdığının bilinmediğini ifade eden Şahlar, “Bizim ekibimiz de sayısız insanın ortak emeğiyle oluştu. Bunun için, ekip olarak kişileri değil anlattığımız masalları ön plana çıkarmayı tercih ediyoruz. Dekor, kostüm, ışık... Bunların da öneminin farkındayız. Ama bizim için asıl önemli olan hayal gücünü kullanmak ve anlattığımız tema etrafında akıl yürütmek, tartışmak. Ve tabii bir de bunu her yerde yapmak. Durum böyle olunca biçimin formülü de kendiliğinden çıkıyor: Gezgin, taşınabilen, her yeri sahne kılabilen, müzikli masal gösterisi” şeklinde konuştu.

‘ÇOCUKLAR BAŞKA BİR GEZEGENDE YAŞAMIYOR’

Çocukların dünyasını yetişkinlerinkinden tamamıyla kopuk görmediklerini dile getiren Şahlar, “Çocuklar başka bir gezegende yaşamıyorlar sonuçta. Dert ettiğimiz konuları, çocuklarla da konuşabilmek için yollar geliştirmeliyiz sadece. Çocukların öğrenmesi için barış, mücadele gücü ve isteği, belki öz güven, direnmek, toplumsal cinsiyet eşitliği, örgütlenmek gibi kavramlarla karşılaşması, bunlar üstüne yetişkinlerle konuşması gerekiyor. Biz de bunları konu alan masallar derledik, yeri geldiğinde oluşturduk. Onları fanuslara kapatan değil, zırhlandıran içerikler üretmek için kolları sıvadık. İyilerin ve kötülerin, salt iyi ve kötü olduğu masallardan uzak durduk, ‘İyi de neden?​’ diye sorduracak, eleştirel bakışı geliştirecek, çocuklara hayatlarındaki çelişkiyi de fark ettirecek olanları anlatmaya başladık” dedi.

“Görüyoruz ki klasik masalları dinlerken hiçbir kız çocuğunun saçını kuleden sarkıtıp birinin tırmanmasına gönlü razı olmuyor, ‘E, canı acır,’ diyorlar. Hansel ve Gratel’i ormanda bırakan zalim bir aile fikri de onlara biraz fazla geliyor. Çocuklar ‘Ve kral o gün hatasını anlamış ve artık iyi bir insan olmuş’ gibi sahte bir sonu içselleştiremiyor, ama küçük bir kuşun gökyüzünü itme macerasında ona ortak olabiliyor” diyen Şahlar, çocuklar ile buluştukça doğru yolda olduklarını anladıklarını söyledi.

‘KÜLTÜR ALANINDA MÜCADELE VERMEMİZ ŞART’

Sadece sahne odaklı, sahne üzerinde var olan bir ekip olmadıklarını belirten Şahlar, “Mesela çok büyük okullarda, kamusal alanlarda, vurguladığımız temaların tam aksi yönünde bir eğitim veriliyorsa, inat edip yerine yenilerini koyacak olan bizleriz. Okullar, parklar, kültür merkezleri, şenlikler kısacası bulunduğumuz her yeri çocuklarla buluşulacak yerler olarak görüyoruz. Elbette bunu tek başımıza yapamayacağımızı biliyoruz. Bizim bir arada olmamız, birbiri ile yoldaşlık ilişkisi kuran ekipleri çoğaltmamız ve bütün gücümüzle kültür alanında karşı hegemonya mücadelesi vermemiz şart” diye konuştu.

Şahlar, “Anlatıcılık, hepimizde olan bir yetenek, her gün bunu kullanıyoruz aslında ve kullanmalıyız da. Buna toplum olarak ihtiyacımız var, özellikle kadınların ve çocukların. Çünkü ancak kendi koşullarının anlatıcısı kendimiz olduğumuzda, maruz kaldıkları sömürü ve tahakkümden kurtulabiliriz. Bazen, kocaman bir çember kurup tepemize çökmüş varsaydığımız gökyüzünü yukarıya itmek, zorluklar ve zorbalıkla mücadele için bize kocaman bir ipucu veriyor, bizi birlikte hareket etmek konusunda cesaretlendiriyor. Tam da bu sebeple diyoruz ki; masallar, çocukları uyutmak için değil uyandırmak için anlatılmalı” dedi.

Not: Ekiple, İnstagram’da masalmoyo, Facabook’ta moyomasal, YouTube’dan ise moyo masal tiyatrosu adreslerinden iletişim sağlanabilir.