Cumhurbaşkanı kimi askerlikten muaf tutacak?

Birkan BULUT
Ankara

Bedelli askerliği kalıcı hale getirecek olan yeni askerlik yasası tartışmalara yol açtı. Cumhurbaşkanı’na barışta ve savaşta askerlikten muaf tutma yetkisi verilmesi ve vicdani ret hakkı yeniden gündeme geldi. Yasanın görüşüldüğü Milli Savunma Komisyonunun üyesi CHP’li Özgür Ceylan, Cumhurbaşkanı’na askerlikten muafiyet yetkisi veren maddenin muğlaklığına tepki gösterdi. Ceylan, kimin hangi şartlarda muaf tutulacağının belirtilmesi gerektiğini söyledi.

Bedelli askerliğin kalıcılaşması ve zorunlu askerliğin 6 ay olmasıyla ilgili yeni askerlik yasasında gündeme gelen bir madde de Cumhurbaşkanı’na muafiyet yetkisi verilmesi oldu. 1111 Sayılı Asker Yasası’nda yer alan bu maddeye göre eskiden “Genelkurmay Başkanlığının göstereceği lüzum üzerine Bakanlar Kurulunun” gerekli gördüğü sahalarda ve Bakanlar Kurulu kararında şartlara uyulduğu takdirde barış, savaş, seferberlik, OHAL ve sıkıyönetim dönemlerinde özel olarak görevlendirilen görevliler askerlikten muaf tutulabiliyordu. Ancak Cumhurbaşkanlığı sistemine geçilmesiyle birlikte 2018 yılının temmuz ayında çıkarılan KHK ile bu madde yeni sisteme uyarlandı. “Genelkurmay Başkanlığının göstereceği lüzum üzerine Bakanlar Kurulunun” ibaresi “Cumhurbaşkanının” ve “Bakanlar Kurulu” ibaresi “Cumhurbaşkanı” şeklinde değiştirildi ve “sıkıyönetim” ibaresi çıkarıldı.  

Ancak son yasa teklifinde yeniden gündeme gelen söz konusu madde, “Cumhurbaşkanı Kararı” şartı yerine “Cumhurbaşkanınca belirlenen şartlar” gibi küçük bir değişiklikle teklifte yerini aldı. Yani cumhurbaşkanı istediği şart ve sahada özel olarak görevlendirdiği kişileri askerlikten muaf tutabilecek.

"İKTİDAR DÜZENLİ ORDUNUN YANINDA SADAT’I MI PEKİŞTİRECEK?"

Teklifin görüşüldüğü Milli Savunma Komisyonunun CHP’li Üyesi Özgür Ceylan yasa teklifinde Cumhurbaşkanı’na askerlikten muafiyet yetkisi veren maddenin muğlaklığını eleştirdi. İktidarın düzenli ordunun yanı sıra SADAT vb. oluşumları pekiştirmek istediğini belirten Ceylan, sözü edilen görevlendirmelerin neye göre yapılacağı, hangi şartların öne sürüleceği gibi muğlaklıkların söz konusu olduğunu söyledi. Konunun tekrar tartışılması gerektiğini belirten Ceylan, ayrıca teklifin bütününde de sorunlar olduğunu ifade etti. Bedelli askerlik için verilecek tutarın 15 bin TL’den 30 bin TL’ye yükselmesinin eşitsizlik olduğunu belirten Ceylan, parası olmayanın zorunlu askerlik yapacağını, asker cenazelerinin yine gecekondulara gideceğini vurguladı.

“VİCDANİ REDDİ TARTIŞMAMIZ LAZIM”

İnsan Hakları Derneği Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan ise asıl tartışılması gereken noktanın vicdani ret hakkı olduğunu söyledi. Yeni askerlik yasasının vicdani ret hakkına aykırı olduğunu dile getiren Türkdoğan, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Bayatyan/Ermenistan kararına atıfta bulundu. Ancak Avrupa Konseyi üyesi 47 devletten bu hakkı tanımayan tek ülkenin Türkiye olduğunu belirten Türkdoğan, yeni yasa tasarısıyla vicdani ret hakkının bir bedel karşılığında satıldığını söyledi. Ancak bedel ödense bile belirli bir süre askerlik yapmanın zorunlu olmasını eleştiren Türkdoğan, “Madem bedelli askerlik getiriliyor, neden bir ay askerlik yaptırıyorsunuz. Ayrıca Türkiye’de ordu zaten son dönemde profesyonel hale geldi. Sözleşmeli personel istihdam ediliyor. Bedelli askerlik ise profesyonel ordunun finanse edilmesi için kullanılıyor” dedi.

Askeralma Kanunu Teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı

Yeni askerlik sistemi nasıl olacak, bedelli askerlik ücreti ne kadar?