Eybek Dağına bir garip RES projesi!

Özer AKDEMİR
İzmir

Balıkesir Havran ilçesi Eybek Dağına yapımı planlanan 40 RES türbini ile ilgili 17 Haziran’da Ankara'da İDK toplantısı yapılacak. Yöre halkının RES'leri istemediği şirketin ÇED Raporunda bile belirtilirken, birçok çelişkilerin yer aldığı kopyala-yapıştır bir özensizlikle hazırlanan raporda Balıkesir'deki Eybek Dağı için İzmir Orman Bölge Müdürlüğünden görüş alınmış.

RES TRİBÜNİ SAYISI 75'TEN 40'A DÜŞÜRÜLDÜ

Kaz Dağı'nın bir parçası olan Eybek Dağı’nda kurulmak istenen Duygu Rüzgar Enerji Santrali Projesi 40 RES türbinden oluşacak. Yıllık 524.630.000 kWh elektrik enerjisi üretmesi planlanan proje için ilk etapta yapımı planlanan 75 RES direğinin sayısı daha sonra 40'a düşürüldü. Bu türbinlerden 7 tanesi tarım alanında, 33 tanesi ise ormanlık alanda yer almakta. Projenin ÇED dosyasında ön lisans sahası 13 bin 836,3 hektar olarak belirtilirken, bir türbinin kapladığı alan yaklaşık bin 520 metrekare olarak verilmiş. 40 adet türbinin kaplayacağı toplam alan yaklaşık 60 bin 800 metrekare olacak. Proje için bölgeye 25 kilometrelik yeni yol açılacak.

RES'LER GEN KORUMA ORMANINA 30 METRE

RES türbinlerinin yakınlığına göre Balıkesir Edremit'e bağlı Yaşyer Mahallesi 3 bin 100 metre,  Hacıarslanlar Mahallesi RES direğine 4 bin 750 metre uzaklıkta yer alıyor. Projenin Balıkesir sınırları içerisinde kalan Karaçam ve  meşeden oluşan ormanlık alan miktarı 13 bin 836 hektar, Çanakkale sınırları içerisindeki ormanlık alan ise 18 hektar.  ÇED Raporunun ekinde yer alan Çanakkale Orman Bölge Müdürlüğünün görüş yazısında T15 ve T30 türbinlerinin gen koruma alanına 30 metre mesafede olduğu belirtilerek bu mesafenin, 50-100 metreye çekilmesi istenildiği dikkat çekiyor. İnşaat-montaj çalışmalarının toplam 10 ay sürmesi planlan projenin işletme ömrü ise 49 yıl olacak. Projenin ortakları arasında Kanadalı finans şirketi de var.

TÜRBİN SAYISI NEDEN ÇELİŞKİLİ?

Kaz Dağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği Başkanı Süheyla Doğan projenin ÇED raporunun çelişkilerle dolu olduğunu ifade etti. Doğan'ın maddeler halinde sıraladığı bu çelişkilerden bazıları şunlar:

• Türbin kapasiteleri teknik olmayan özet bölümünde 37 adet 4 Mwe, 3 adet 0,9 Mwe olarak belirtilmiş iken sayfa 51’de 2,0 MWe, 2,1 MWe olarak belirtilmiş. Bilgiler çelişkilidir.
• Sayfa 265-360’da, proje ile ilgili Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü’nün görüş yazısında, türbin sayısı farklı: 75+71= 146 adet olarak belirtilmiştir. Oysa ÇED dosyasında 40 adet türbin yer almakta. Burada “DHMİ’ye farklı bir proje mi sunuldu” sorusu akla geliyor.
• ÇED Raporunun ekinde Ornitolojik (Kuş) ve Yarasa ve Memeli Değerlendirme Raporlarunda Kasım ayında 10 gün süre ile yapıldığı belirtilen kuş gözlemlerinin en az iki yıl yapılması gerektiği ifade ediliyor. Ayrıca türbin montajından sonra da 2 yıl daha gözlem önerilmekte. Türbinler monte edildikten sonra gözleme devam etmek sonucu nasıl etkileyecektir? Kuşlara, yarasalara ve memelilere zarar verildiği saptanırsa türbinler sökülecek midir? Raporda projenin kuş ana göç sahası üzerinde olmadığının “düşünüldüğü” söylenilmektedir. Yani durum belirsizdir. Gözlem yapılan kasım ayı göç zamanı olmadığı için bir karar verilememiştir.
• Raporda, kesilen ağaçların Orman idaresi tarafından ekonomiye kazandırılacağı belirtilmekte, ağaçlara emtia olarak bakılmaktadır. Kaç adet kesileceğine ve ilişkin bir bilgi yoktur.
• Raporun kopyala-yapıştır olduğu anlaşılmaktadır. Rapor, Eybek Dağı’nı İzmir’e götürmüştür. 160. sayfada Balıkesir yerine “ İzmir Orman Bölge Müdürlüğü” yazılıdır.
• Balıkesir halkı, RES projesini istememektedir. Nitekim raporun 161-277’nci sayfalarında “Halkın Katılımı Toplantısı” başlığında, “Balıkesir’de halk projeye karşı olduğunu beyan ederek bilgilenmek istenmemiştir” denilmektedir. Halkın istemediği proje halka rağmen yapılmamalıdır.
• Proje, sayfa 372’de ve rapor eki DSİ Daire Başkanlığı görüş yazısında da belirtildiği gibi Gönen Barajı uzun mesafe koruma alanı içerisinde kalmaktadır. Ancak DSİ’nin yazısından da anlaşıldığı gibi DSİ’ye güncel olmayan bir proje sunulduğu anlaşılmaktadır. Nitekim yazıda türbin sayısı 40’da fazladır.

EKOSİSTEM BOZULUYOR

RES’lerin Urla, Çeşme, Karaburun gibi uygulandığı yerlerde yarattığı olumsuz etkilerini bildiklerini söyleyen Süheyla Doğan, "RES’ler için tarla, mera, ormanlar şirketlere tahsis ediliyor. Söz konusu alanlar firmaların kontrolüne geçiyor.  Tarlalar köylünün elinden alınıyor. Köylü ormandan eskisi gibi yararlanamıyor, meralarında hayvanını otlatamıyor. Devasa türbinleri taşımak için yollar yapılıyor, ağaçlar kesiliyor, ekosistemin bütünlüğü bozuluyor. Tozlaşmayı sağlayan arı vb. canlıların zarar görmesi nedeniyle tarım alanları, meralar ve biyoçeşitlilik olumsuz etkileniyor. Orman ekosistemi bozuluyor" dedi.

ÇED SÜRECİ SONLANDIRILSIN

Türkiye’nin kurulu elektirik gücünün 87 bin MWe olduğuna dikkat çeken Doğan, "2018’de kullanılan enerji ise 47 bin MWe’dir. Bu rakamlar Enerji Bakanlığı ve TEİAŞ’ın web sitelerinde yer almaktadır. 2028 yılı için bile fazla kurucu gücümüz vardır. Öncelikle enerji tasarrufu yapılmalı, enerji verimliliği uygulanmalı, kayıp kaçak önlenmelidir.  Bu nedenlerle Dünyanın ender ekosistemlerinden biri olan Kazdağları Ekosistemine zarar verecek olan Duygu Rüzgar Enerjisi Santrali için Çevre Etki Değerlendirme (ÇED) sürecinin sonlandırılmasını talep ediyoruz" dedi.