Hasankeyf’teki tarihi mağara betona gömüldü

Metin YOKSU

Yapımı devam eden Ilısu Barajı nedeniyle sular altında bırakılmak istenen 12 bin yıllık tarihe sahip Hasankeyf’te yıkım bu hafta da devam etti. İlçede bir yandan yıkım devam ederken diğer yandan “restorasyon” adı altında tarihi Hasankeyf Kalesi’nin betonla kaplama işlemleri sürüyor. Kaleye çıkan onlarca mağaranın da betonla kaplandığı görüldü. Kaleden tarihi Hasankeyf Çarşısı’na doğru giden yolun başında bulunan ve tarihi net olarak bilinmeyen; ancak 10 bin yıllık olduğu tahmin edilen Hasankeyf’in en ünlü mağarası da kepçeler eşliğinde yıkılarak betona gömüldü.

KORUMA ADI ALTINDA BETONLAŞTIRMA

Yıkımların başladığı günden itibaren ilçenin en önemli tarihi eserleri olan Zeynelbey Türbesi, İmam Abdullah Türbe ve Zaviyesi, El-Rızk Camii ve Minaresi, Selahattin Eyyubi Camii ve Minaresi, Artuklu Hamamı ve tarihi kaleye çıkan Roma Kapısı yerinden edildi. Raman Dağı eteklerine kurulan yeni Hasankeyf yerleşkesinde bulunan Arkeopark alanına götürülen eserlerin, taşıma sırasındaysa ne kadar tahribata uğradığı bilinmiyor. Taşımaların yanı sıra “restorasyon” ve “sudan koruma” adı altında tarihi Hasankeyf Kalesi betonla kaplanıyor.

TARİHİ MAĞARA BETONA GÖMÜLDÜ

Hasankeyf’te bugüne kadar yüzü aşkın mağara “restorasyon” çalışması veya incelemeler yapılmadan iş makineleriyle betona gömüldü. Dev kepçeler ile kimi mağaralar yıkılırken bir çoğu da betona gömüldü. Binlerce yıllık tarihe sahip kimi mağaralar beton ile kaplandı, kentin en tanınan mağarası ise geçtiğimiz günlerde kepçelerle yıkılmasının ardından betona gömüldü.

Yönetmen Atıf Yılmaz’ın 1974’te çektiği “Kuma” filminden kalan ve sahnelerinin çekildiği mağarada, filmden kalan boş bir beşiğin konulmasıyla birlikte özellikle 2000’li yıllarda turist gezilerinde rehberler ve halk, mağaraya “Boş Beşik Mağarası” adını verdi. Tüm turist gezilerinde ziyaretçilerin uğradığı mağaranın tarihi tam olarak bilinmese de en az 10 bin yıllık olduğu tahmin ediliyor.

REHBERLER MAĞARAYI ANLATMAYA DEVAM EDİYOR

 Yıkımlara ve taşımalara rağmen Hasankeyfli turizm rehberleri de, her fırsatta gelen ziyaretçilere, yıkım öncesini anlatan kitapçıklar vererek ilçeyi anlatmaya devam ediyor. Hasankeyfli rehberlerden Şehmus Turgay, tarihi mağaranın betona gömülmesinden büyük üzüntü duyduklarını söyledi. Tarihi mağaranın binlerce yıllık hikayesinin olduğunu; ancak bu hikayenin ömrü 50 yıllık bir baraj için yok edildiğini belirten Turgay, “Artık ne yapacağımızı bilmiyoruz. Doğduğumuz bu topraklardan çıkartılıyoruz ve bu kimseyi mutlu etmiyor” dedi.

Küçüklüğünden bu yana mağarayı ve kenti, gelen ziyaretçilere anlattığını dile getiren Turgay, ömrü yettiği oranda da Hasankeyf’i, yıkım görüntüsüne rağmen herkese anlatmaya devam edeceğinin altını çizdi. (Urfa/MA)