İsveç’te azınlık halklar festivali yapılıyor

Murat KUSEYRİ
Stockholm

İsveç’in yasal olarak azınlık halklar statüsünde kabul ettiği Sami, Roman, Yahudi, Ternodal Finleri ve İsveç Finlerinin festivali cuma günü başkent Stockholm’de startını verdi.

Kralın Bahçesi olarak adlandırılan parkta başlayan festival, 4 Temmuz gününe kadar dans, müzik, seminer, panel ve konferans gibi etkinliklerle sürecek. Azınlık halkların sorunları ele alınıp tartışılacak. Azınlık halkların sanatçıları kendi dillerinde şarkı ve türküleri seslendirecek, folklor grupları halk oyunları sergileyecek.

Festivali organize eden komitenin sorumlusu Fred Taikon ve Samileri temsilen komite içinde yer alan Eva Eastwood, azınlık halkların sorunları hakkında Evrensel’e açıklamalarda bulundu.

AZINLIK HALKLARIN EN BÜYÜK SORUNU ANA DİLDE EĞİTİM

Romanlar ve diğer azınlık halkların durumlarında kısmi iyileşmeler olduğunu söyleyen Taikon, azınlık halkların en önemli sorunlarının ana dilde eğitim olduğunun altını çizdi.

1960’lı yıllarda Romanların okula gitme hakları olmadığını hatırlatan Taikon, “Romanların çabaları sonucu eğitim sorununda gelişmeler oldu. Şimdi tüm Romanların eğitim görme hakları var. Ama ana dil eğitiminde büyük güçlüklerle karşılaşıyoruz. Çünkü Romanca kitaplar yok. Azınlık statüsünde olan 5 halkın dillerini geliştirmek hükümetin sorumluluğunda ama ne yazık ki eğitim için gerekli kitapları bastırmıyor. Bizim bir yayınevimiz var. Kendimiz Romanca kitaplar basmaya başladık. Daha sonra bu kitapları Romancanın değişik lehçelerine de çevirip basımını yapacağız. Ama maddi imkanlarımız sınırlı olduğu için sınırlı sayıda kitabın basımını yapabiliyoruz” dedi.

İSVEÇ HÜKÜMETİ TUTARSIZ DAVRANIYOR

Roman ve Samiler hakkında önyargıların olduğunu söyleyen Taikon şöyle devam etti:

“Toplum bizler hakkında yeterli bilgiye sahip değil. Burada halka bildiri ve broşürler dağıtıyoruz. Dilimiz, kültürümüz ve geleneklerimiz hakkında bilgilendiriyoruz. Sorunlarımızı anlatıyoruz.”

Hükümetin Romanlara yönelik ayrımcılığın tamamen ortadan kaldırılması için hazırladığı 20 yıllık stratejiye uygun davranmadığını söyleyen Taikon, “Romanların bir tek yayın organı var. Kültür Konseyi yaptığı yardımı 50 bin kron azalttığı için artık gazetemizi çıkaramıyoruz” dedi.

Romanların ulusal azınlık statüsünde bulunduğunu ve kurumların Romanların dil ve kültürlerini geliştirmeleri için yardımcı olma zorunluluğu olduğunu hatırlatan Taikon, “Gazeteye yapılan yardımın azaltılması bizlerin tabutuna çakılan son çividir” şeklinde konuştu.

POLİTİKACILAR SAMİLER ARASINDA ÇELİŞKİ YARATIYOR

Eva Eastwood, politikacıların Samiler arasında bilinçli olarak çelişki yarattığını, Ren geyiği bakıcılığı yapan Samilerle diğer işlerle uğraşanları karşı karşıya getirmek istediğini söyledi.

Ren geyiği bakıcılığı yapanların diğer Samilere kıyasla daha fazla haklara sahip olmalarının Samiler arasında sürtüşmelere neden olduğunu söyleyen Eastwood, “Samilerin büyük bir kısmının ren geyikleri yok. Suyu ve toprakları kullanma hakkı daha çok ren geyiği sahiplerine ait. Bu tür şeyler bizleri rahatsız ediyor” dedi.

GERÇEK KOMİSYONU OLUŞTURULMASINI TALEP ETTİK

Bundan bir ay önce Stockholm’de Samilerin ulusal kongrelerinin yapmaları dolayısıyla parlamentoya başvuruda bulunarak Samilerin tarihten günümüze yaşadıkları ayrımcılıkların araştırılması için bir gerçek komisyonu oluşturulmasını talep ettiklerini söyleyen Eastwood, konuşmasının devamında şunları kaydetti:

“Samilerin hakları söz konusu olduğunda hükümet sürekli araştırma üstüne araştırma yapıyor. Ama parlamentoda gerçek anlamda Samilerin haklarını savunan ve azınlık halkların haklarını güvence altına alan ILO sözleşmesinin 169. maddesinin kabul edilmesini savunan tek bir parti yok. Biz, su ve topraklarımızı kullanma hakkımızın güvence altına alınmasını istiyoruz. Topraklarımızda açılan maden ocakları özellikle ren geyiği bakıcılığıyla uğraşan Samileri, su, orman ve topraklarımızı çok olumsuz etkiliyor. Ren geyiklerini otlatacak alanlar daraldı. Bölgedeki kaynaklardan bizler yararlanamıyoruz.”

Anadil eğitiminde de güçlüklerle karşılaştıklarını söyleyen Eastwood, “Her şeyden önce eğitimli öğretmenler yok. Pek çok belediyede çocuklar bu yüzden ana dil eğitimi alamıyor” şeklinde konuştu.

Samiler, İsveç'in ırkçı araştırmalar için topladığı iskeletlerini istiyor