TÜPRAŞ sözleşmesi: Patronların hayalini bile aştılar

Turan KARA
İzmir

Koç Holdingin 3 yıllık sözleşme, vardiya sisteminde değişiklik ve mazeret izinlerinin azaltılması dayatmalarıyla tıkanan TÜPRAŞ’taki toplu iş sözleşmesi Yüksek Hakem Kurulu (YHK) tarafından sonuçlandırıldı. YHK Koç’un dayatmalarına karşı çıkan işçileri cezalandırır gibi bir karara imza attı. YHK’nin verdiği karara göre sözleşme 3 yıllık olacak, vardiya sistemi değişecek, mazeret izinleri 8 günde kalacak ancak amirlerin onayında olacak. En son yıllık enflasyon yüzde 18.71 olarak belirlenmesine rağmen, YHK, zam miktarını ise sadece yüzde 6 olarak belirledi. Koç yöneticileri ise işçilerin eylemlerinden sonra yaptıkları teklifte 3 yıllık sözleşmeden vazgeçmiş zam oranını yüzde 10’a çekmiş, vardiya değişikliğinde ise ısrarını sürdürmüştü.

İzmir, Kocaeli, Batman ve Kırıkkale’de bulunan, Petrol-İş üyesi 4 bin 300 işçiyi ilgilendiren sözleşmenin YHK tarafından imzalanması rafinerilerde tepkiye neden oldu. Cuma gününden itibaren 72 saatten fazla bir süre iş yerlerini terk etmeyen işçilerin ilk tepkisi sendikacılara oldu. Batman rafinerisi işçileri 5 kilometrelik yolu yürüyerek toplu şekilde fabrikadan ayrıldı. Aliağa rafinerisinde sonuç protesto edilirken işçiler bir yandan Koç’a diğer yandan sendika merkezine tepki gösterdi. Sendikacılara istifa çağrısı da yapan işçiler, sendika genel merkez yöneticilerini başarısız sonucun sorumlusu olarak nitelendirdi. İşçiler Genel Başkan Ali Ufuk Yaşar ve Kocaeli Şube Başkanı Salih Akduman arasındaki seçim yarışının kendi geleceklerini belirlediğini, kazanmak için yeterince mücadele verilmediği ifade etti. Sonuç açıklandıktan sonra Ali Ufuk Yaşar’a telefonla bağlandıklarını dile getiren işçiler, Yaşar’ın kararın rafineri şubelerinde verildiğini, yüksek hakem toplantısında da sonucu değiştiremediklerini söylediğini belirtti.

İŞÇİLER: BU BÖYLE BİTMEMELİ

Aliağa’daki TÜPRAŞ işçileri tepkilerini şu şekilde dile getiriyor:

- “Sonuçta taviz içeren bir sözleşmeye imza atılmaması doğru ama bu karar böyle çıkarsa kuzu gibi kabul edilecek olması yanlış. Sendikanın yeni planı ne, işçilerde yöneticilere karşı oluşan güvensizlik aşılabilir mi?​”

- “Zorunlu bir çalışma bekliyor bizi, herkeste moral seviyesi düşük. Eğer bir şeyler değişmezse sendika samimiyetini yitirir, aşırı mutsuz bir iş yaşamı bizi bekliyor.”

- “İş barışı olmaz. Zam oranı için ülke genelinin ortalamasının üzerinde olduğumuzu değerlendirmişlerdir. Koç Holding YHK’den çıkacak sonuca güvendiği için hiç adım atmamış. Devlet vergilerimizden Koç emeğimizden kazanıyor.”

- “Yani para Koç’ta, devlette kasa boş. Onu üzecek bir şey çıkmadı YHK’den.”

- “Başından beri eylemleri durdurmak hataydı. Söyledik ama dinlemediler. Neymiş eylemle bir yere varılmazmış. Konuşarak anlayış bekleyerek geldiğimiz yer de ortada.”

- “Sendika içinde yönetimdekiler ve muhalifler ayırımı var. Genel merkez düzeyinde de şube düzeyinde de böyle. Bu konuda muhalifler de yönetimdekiler de birleştirici davranmıyor. Bu bizim enerjimizi düşüren bir seviyeye geldi. TÜPRAŞ’ta delege toplantısı yaparak karar alındığı söyleniyor ama genel üye toplantısı yapılarak, eleştirileri de dikkate alan bir yol izlenmedi. Olabilecek bütün üyeleri karar alma ve uygulama aşamasına nasıl getiririm diyen de yok. Şimdi herkes sorumluluğu birbirine atıyor. Koç böyle daha çok kazanacaktır.”

Ülkedeki ekonomik kriz ve sanayideki daralma, kamu işletmelerinde yapılacak olan sözleşmeler ve yaklaşan MESS sözleşmesi düşünüldüğünde Yüksek Hakem Kurulunun patronlar için büyük bir olanak yarattığı ve çıtayı işçiler için en aşağı çektiği söylenebilir.

‘İŞ YERİNDE HUZUR KALMAYACAK’

Petrol-İş Aliağa Şube Başkanı Ahmet Oktay “Arkadaşlarla görüşmeler sonrasında toplantılarda olan biteni paylaşarak ilerledik. Alınan kararlar üyelerimizin yapmamızı istediği şeylerdi. Diğer şubelerde de böyle olduğunu düşünüyoruz. Bizim lehinizde karar çıkmayacağını bekliyorduk ancak tarihinde bu kadar kötü bir sonuç çıkmış mıdır, sanmıyorum. Bu kararı alırken neye dayanarak aldıkları, son tekliflerde yaşanan ilerlemeleri neden dikkate almadıkları, neden tamamen tek yanlı davrandıklarını sorgulamak lazım” dedi. İşçilerden gelen, YHK sonucuna karşı mücadele planı olmamasına yönelik eleştirilerle ilgili ise şunları söyledi: “Aslında vardı, hâlâ da var. Bundan sonra iş barışı ve huzurun kalmadığı bir işletmede her şey eskisi gibi olmayacaktır. Her şey prosedüre uygun ilerleyecek ve verim düşecektir. Şimdi hepimiz öfkeliyiz ve bir açıklama yapmak bir tavır almak için erken.”

Genel merkezin bir toplantı yaparak açıklama yapması beklenirken 4 şubenin ne zaman toplanacağına ilişkin ise bir bilgi yok.
Öte yandan işletmelerde işçiler arasında Koç Holding yöneticilerinin, “İşçinizi enflasyona ezdirmeyiz, zammı enflasyon oranına çıkaracak çözüm buluruz” dediği, bir söylenti olarak yayılıyor.

KOÇ 3 YILLIK SÖZLEŞMEDEN VAZGEÇMİŞTİ

Petrol-İş Genel Başkanı Ali Ufuk Yaşar, Koç Holdingin basında yaptığı çarpıtmalar sonrası şube başkanlarıyla yaptığı toplantıda eylemsizlik kararı alınmasını sağlamış ve “Eylem yaparak bir yere varılmaz, isterseniz kendinizi kelepçeletip şovmenlik yapabilirsiniz ama bir şey değiştirmez, kazanmak için müzakere etmeli ve eylemler müzakere etmenin önünü tıkıyor” demişti. Eylemsizlik kararı alınıp işbaşı yapıldıktan sonra ise Koç Holding yöneticileriyle 4 kez yapılan görüşmede Koç’un dayatmalarını geri çekmemesi nedeniyle ilerleme kaydedilemedi.

Son olarak 30 Haziran’da yapılan görüşmede Koç yöneticileri “3 maddeyi geri çekeriz ancak işveren ve sendika ortak komisyon kurarak bir uzlaşmayla vardiya sistemi değiştirilecek ve enflasyon oranında (yüzde 10) ücret artışı yapılacak veya vardiya sistemi şirketin istediği gibi olursa enflasyon artı iki puan ve yüzde 3 işletme pirimi verilecek” şeklinde iki teklif sundu. Rafinerilerde tartışmaya açılan bu teklif, 3 maddenin tamamen geri çekilmesi talebiyle reddedildi.

BİZİM DE YAPTIRIMLARIMIZ OLMALI

Fırat TOPAL
Diyarbakır

TÜPRAŞ Batman Rafinerisinde çalışan, gazetemize konuşan Tüpraş işçileri YHK tarafından verilen karara tepki gösterdi.

İşçilerden Lokman Akkuş, verilen kararı işçi haklarına vurulan bir darbe olduğunu ifade etti. Akkuş, “İşverenin, işçiye dayattığı maddeleri, işverenin dediği gibi onayladı. Enflasyon altı zam vermek ne demek? Artık iş barışı bitti. Sendika ve işçilerle yapacağımız toplantı kapsamında da nasıl bir eylem yolu izleyeceğimize karar vereceğiz. Direneceğiz” dedi.

İşçilerden Emin Kapucu da “Hem ücret ve diğer maddelerle ilgili verilen karar ile çok sıkıntılı bir sürece girdik. Bunu göze aldılar, nasıl aldılar bilmiyorum. Fakat YHK bir buçuk saatte sözleşmeyi karara bağlayabiliyorsa taslak önceden hazırlanıp kendilerine verilmiş olabilir. Tepkimiz de direnişimiz de sendikamızın verdiği kararlar doğrultusunda devam edecek” dedi.

Recep Kanar ise YHK’nin verdiği kararlarla işçinin taleplerinin yanı sıra kazanılmış haklarını da elinden aldığını ifade ederek, “Adaletli olmayan bir sözleşmeye karşı bizim de yaptırımlarımız olmalı. İşçilerin talebi hiçbir zaman tam karşılanmadı, yine en azından küçük bir kısmı karşılanırdı. Şimdi 30-40 yıllık kazanımlarımızı elimizden aldıkları gibi cebimize dokunmaya başladılar. 2018 yılının ikinci 6 ayında yüzde 11 enflasyon farkı verilirken şimdi yüzde 6. Bu kadar vicdansızlık olmaz” diye konuştu.

Petrol-İş Sendikası Genel Örgütlenme ve Eğitim Sekreteri Mustafa Mesut Tekik, YHK’nin işveren lehine verdiği kararı kabul etmediklerini ve verilen karar karşısında mücadele etmekten geri durmayacaklarını ifade etti. Tekik, “Vardiya düzenini değiştirdi bu ne anlama geliyor. Vardiyacılar 40 saat çalışırdı, yeni sistemle 3 haftada bir 42 saat çalışacaklar. Sözleşme 2 yıldan 3 yıla çıkarıldı. İlk 6 ay için yüzde 6, diğer 6 aylar içinse yüzde 5’er zam. Enflasyonunun yüzde 5’i geçmesi durumunda da enflasyon farkını ödemeye karar verdi. YHK’nin hiçbir zaman işçinin lehine karar vereceğini beklemiyorduk” dedi. 

Tekik, “Bu topyekün bir saldırıydı. İşveren sendikaları, Koç Holding, devlet, bu sadece Petrol-İş’i değil hepimizi ilgilendiren bir saldırıydı. Biz de işçiye huzur vermeyene huzur bırakmayacağız. Tüm işçilerimizin yeni eylem planımıza hazır olmaları çağrısında bulunuyorum” dedi.