"Seçilmiş başkan bütçenin üçte ikisi üzerinde söz sahibi değil"

Derya KAYA
Ankara

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun belediye iştiraklerine yöneticilerine yaptığı istifa çağrısına ayak direnmesi, iştirakleri yeniden gündeme taşıdı. Gelişmeleri Evrensel'e değerlendiren ODTÜ Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Prof. Dr. H. Tarık Şengül seçilmiş bir belediye başkanının bütçesinin üçte ikisi üzerinde söz sahibi olamadığı bir durumla karşı karşıya olunduğuna dikkat çekti. 

Belediye sahipliğinde kamusal hizmet üretmesine rağmen şirket mantığıyla işleyen bu iştiraklerin, belediye hizmetleri ve emekçilerin çalışma koşulları konusunda da birçok sorun barındırdığına dikkat çeken Tüm Bel-Sen’in MYK üyesi Satı Burunucu, bu şirketlerde yöneticilik yapanların 10-15 bin civarında para aldığını belirtti. Sadece İBB bünyesindeki iştiraklerde 60 bin civarında işçinin çalıştığını belirten Burunucu, bu işçilerin belediyenin kadrolu işçileriyle eşit haklara sahip olmadığını belirtti.  

KAMUSALLIK BAYPAS EDİLDİ

Prof. Dr. Tarık Şengül, belediyelerin uzun süredir kurdukları şirketler aracılığıyla iş yaptığını belirterek, “Bu yöntemin amacı hızlı, minimum denetim ve piyasa mantığıyla iş yapmasıydı. Görüyoruz ki; olay aslında belediyeler için bir ara yolu olmaktan çıkıp, ana iş yapma aracı haline gelmiş. İstanbul Büyükşehir’in harcamalarının üçte ikisi şirketler üzerinden yapılıyor” dedi. Şengül, “Şu anda, seçilmiş bir belediye başkanı bütçesinin üçte ikisi üzerinde söz sahibi olamadığı bir durumla karşı karşıyayız. Belediye başkanlarını halkın bu bütçenin nasıl kullanacağına karar versin diye seçtiğini dikkate alırsak, karşı karşıya olduğumuz durum demokrasinin askıya alınması anlamına geliyor” diye konuştu. 

Şengül, siyasetin ve kamusallığın baypas edildiği şirket mantığının belediyeleri teslim almış durumda olduğunu belirterek, bu güncel durumla birlikte yeni bir değerlendirmeye ihtiyaç olduğunu vurguladı: “Belediye meclis üyelerinin kararlarda etkili olmak için değil, ek gelir olsun diye şirket yönetim kurulu üyeliğine getirildiği bir durumla karşı karşıyayız.” 

EN SONUNDA SAYIŞTAY DEVREYE GİRDİ

Söz konusu tıkanıklığın yeni olmadığını belirten Şengül, belediyelerdeki denetim sorununa dikkat çekti: “Başlangıçta şirketlerin denetimi Sayıştay tarafından yapılmıyordu ama denetimsizlik öyle bir noktaya geldi ki Sayıştay devreye sokulmak zorunda kalındı. Yine taşeronlaşma öyle bir noktaya geldi ki, taşeron işçiler belediye şirketlerinin personeli haline getirildiler. Bütün bu kurgunun yeniden düşünülmesi, kamunun ve kooperatifçi uygulamaların yerel yönetimlerin ana hizmet üretim mekanizması haline getirilmesi gerekir”.

MÜDÜR ‘HUZUR’LU, İŞÇİ GÜVENCESİZ

Tüm Bel-Sen Genel Merkez Yöneticisi Satı Burunucu ise özelleştirme uygulamaların ilk başladığı yerlerin belediyeler olduğunu ve bu şirketlerin açığa çıktığını söyledi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi açısından belediye başkanlığına bağlı İSKİ, İETT gibi kurumların yanında, İSPARK, İGDAŞ gibi genel sekreter yardımcılıklarına bağlı 30 şirketin olduğunu kaydeden Burunucu, bu şirketlerde 60 bin civarında işçinin çalıştığını aktardı, bu işçilerin kamu işçisi gibi görüldüğünü ancak belediyenin kadrolu işçileriyle eşit haklara sahip olmadığını belirtti.

Bu şirketlerin yönetim kurulunda görev alan kişilerin belediyede genel sekreter yardımcıları, müdür olarak görev yapan isimler olduğunu belirten Burucunucu, “Bu yöneticiler ‘Huzur hakkı’ olarak 10-15 bin civarında para alıyorlar. Ancak işçilere baktığımızda ise onlar kadrolu, güvenceli dahi istihdam edilmiyorlar” diye konuştu.

“Bu şirketler gerici vakıflara da kaynak aktarmanın yollarından bir tanesi haline geldi” diyen Burunucu, “Hem nitelikli kamu hizmeti de sunamıyorlar hem de ücretsiz otopark, doğalgaz hizmeti verdikleri için değil, rant ilişkileri yüzünden sürekli borçlanıyorlar” dedi. 

İmamoğlu: İstifa ettik diyenler hâlâ 10 iştirakin yönetim kurulu başkanı

Yerlikaya'nın 51 günlük vekalet döneminde İBB, borcuna borç katmış

Ekrem İmamoğlu'ndan İBB iştiraklerine olağanüstü genel kurul çağrısı