İsveç'te bir işçi sergisi: “Cennetin Karanlık Yanları”

Murat KUSEYRİ
Stockholm

İsveçli Fotoğrafçı Jean Hermanson'un fabrika ve inşaatları dolaşarak çektiği fotoğraflar, “Cennet'in Karanlık Yanları” başlığıyla İsveç'in Başkenti Stockholm'un Sergelstorg Meydanı'nda sergileniyor. Hermansson, 1960'lı yılların başlarından itibaren İsveç'in pek çok kentindeki büyük inşaatları gezerek işçilerin çalışma koşullarını belgeleyen fotoğaflar çekti. Fotoğraflarını 1969 yılında “İnşaat İşçileri” adıyla kitaplaştırdı.

Daha sonraki yıllarda ülkedeki büyük fabrika ve maden ocaklarında çalışan işçilerin resimlerini çekti. Hermansson'un en fazla tanınan resimleri eski Başbakan Olof Palme'nin Stockholm'un Telefonplan semtinde kurulu LM Ericsson telefon fabrikasında çalışan işçilerle konuşması sırasında çektikleri. 1970'li yıllarda çalışmalarını yurt dışına taşıdı. Ispanya, Guinea-Bissau, Vietnam, İrlanda ve Fildişi Sahili'ne giderek resimler çekti.

KADIN İŞÇİLERİN KÖTÜ ÇALIŞMA KOŞULLARINI BELGESELLEŞTİRDİ

1980'li yıllarda fabrika ve inşaatlarda çalışan işçileri konu alan belgesel filmler yapmaya başladı. Landskrona ilinde bulunan Öresund Tersanesi'nin kapatılmasını, Malmö'de Kockum fabrikalarındaki işçilerin çalışma koşullarını ele alan belgesel filmler çekti.

Göteborg'de Abba balık temizleme fabrikasında çok güç koşullarda çalışan kadın işçilerin sorunlarını anlatan “İşin Kızları” ve Malmö'de kurulu çorap fabrikasında çektiği belgeselleri büyük tartışmalara neden oldu.

Hermansson'un 2001 yılında çekimini yaptığı son belgeselinde Stockholm'de mezbahada çalışan işçilerin çalışma koşullarını ele aldı.

“ÇALIŞIRKEN BÜTÜN İNSANLAR GÜZELDİR”

“Çalışırken bütün insanlar güzeldir” diyen Hermansson'un yaşamı boyunca çektiği 250 bin negatif filmi anlatan belgeseli yardımcısı, Yönetmen Nils Petter Löfstedt yaptı.

Löfstedt, Arbetet (İş) gazetesine yaptığı açıklamada Hermanson'u “Jean'ın kendisinin işçi sınıfından gelen bir geçmişi vardı ve fabrikalarda kendisini evinde hissediyordu. Fotoğraflarından çoğunun sergilenmemesinin nedeni utangaçlığındandır ama bu alçak gönülüğü aynı zamanda işçilere yaklaşmak için bir anahtardı” ifadeleriyle tanımladı.

Hermanson, İsveç'te çok kötü koşullarda çalışan işçilerin zarar görmemesi için hiçbirinin ismini yayımlamadı. Löfstedt, Hermansson'un ölümünden sonra fotoğraflardaki işçilerin isimlerini bulmaya çalışmış. 400 işçinin kimliğini belirlemiş ve bunlardan bazılarıyla görüşmeler yapmış. Fotoğraflardaki 6 işçinin iş kazaları sonucu yaşamlarını yitirdiğini öğrenmiş.

Meydanda çoğunluğu inşaat, maden ocakları ve fabrikalarda çekilmiş 60 resim sergileniyor.  Löfstedt, sergide resmi bulunan işçiler veya yakınlarının kendisiyle ilişki kurmalarını istiyor.

JEAN PER OLOF HERMANSON KİMDİR?

Hermanson 27 Haziran 1938'te, bir sanayi kenti olan İsveç'in güneyindeki Norrahammar'da dünyaya geldi. Babası bir fabrikada dökümcü olarak çalışıyordu. 18 yaşında geldiği Stockholm'de fotoğrafçılık eğitimi aldı. 9 Ağustos 2012'de Malmö'de yaşamını yitirdi.