10 maddede Kurban Bayramı’nda dikkat edilmesi gerekenler

Nedim YILMAZ
Veteriner hekim

Hayvan sağlığının direkt olarak insan sağlığını etkilemesinden ötürü kurban bayramında son derece dikkatli olunması gerek. Kurban bayramında kesilecek hayvanların hem kesim öncesi hem de kesim sonrasında veteriner hekim tarafından muayene edilmesi, hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıkların önlenmesinde büyük önem taşıyor. Verem, kuduz, brusella, salmonella, şarbon, sığırların ensefalopatisi, karaciğer kisti gibi çok sayıda hastalık temas, solunum, sindirim gibi yollarla hayvanlardan insana da bulaşabilmektedir. Bu nedenle hayvan kesiminin yoğun olduğu bu günlerde son derece dikkatli olunması gerekir ve bulaşıcı hastalıklardan korunmak için hem kesim öncesinde hem de kesim sonrasında gerekli önlemler alınmalıdır.

KESİMDEN ÖNCE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR

• Kurbanlık hayvanların satın alınmaları esnasında Hayvanın Pasaportu, Nakil Belgesi, Veteriner Sağlık Raporu ve Dezenfeksiyon Belgesi ve hayvanların küpeleri mutlaka kontrol edilmeli, bir eksiklik var ise yetkililere haber verilerek bu eksikliklerin giderilmesini sağlanmalıdır. Çeşitli yollarla kaçak getirilen hayvanlarda pek çok hastalığın olabileceği unutulmamalı, bu belgelerin olmadığı hayvanlar kesinlikle satın alınmamalıdır. Çünkü bu kapsamda basit bir aşının dahi yapılmaması sonucu insanda ölümcül rahatsızlıklara neden olabilmektedir.
• Hayvanların kesimleri, Tarım ve Orman Bakanlığınca onaylanmış kesimhanelerde ve her ilde oluşturulan Kurban Hizmetleri Komisyonları’nın veya belediyelerin belirlediği kesim yerlerinde kasaplık belgesi veya kesim kursu bitirme belgesi olanlar tarafından yapıldığından emin olunmalıdır. Bu kişilerin kıyafetlerinin temiz olduğundan, hayvanlara yaklaşmayı ve tutmayı bilen kişilerden olduğundan emin olunmalıdır. Bu eğitimi almadan girişilecek kesimlerin pek çok hijyenik kurala uyulmadan yapılacağı ve insan sağlığını doğrudan tehdit edeceğiunutulmamalıdır.
• Kesimden önce hayvanın bir veteriner hekim tarafından muayene edildiğinden mutlaka emin olunmalıdır. Kurbanlık hayvanların burun, ağız, kulak gibi yerlerinden kötü kokulu, değişik renklerde ya da kan gibi akıntıların gelmesi çeşitli hastalıkların varlığına işaret olabilmektedir, bu tip hayvanlar görüldüğünde yetkililere haber verilmesi gerekir.Zira caddeler, sokaklar, bahçeler gibi kamuya açık alanlarda yapılan kesimler, usta kişiler tarafından yapılsa dahi, ete insanda hastalık yapan mikroorganizmaların bulaşması kaçınılmazdır. Uygun koşullarda bir bakteriden 12 saatte yaklaşık 16 milyar bakteri ürediği düşünüldüğünde kesim yerlerinde uygun hijyenik ortamın sağlanmasının önemi daha iyi anlaşılacaktır.
• Gerekli evrakları veya küpesi bulunmayan, çok zayıf olan, gebe olan, yeni doğum yapmış olan, yüksek ateşi olan, çok genç ve etleri olgunlaşmamış olan, kılları karışık ve mat halde olan, bakışları ve dış görünümü canlı olmayan, salya ve gözde akıntısı bulunan, pis kokulu ishali olan, öksürük, nefes darlığı, pis kokulu burun akıntısı olan, çevreye karşı aşırı tepkili veya aşırı duyarsız olan, yara, şişlik ve ödemi olan, cinsiyet organları ve memede kötü kokulu akıntısı olan hayvanların kurban olarak kesinlikle satın alınmaması gerekir.

KESİMDEN SONRA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR

• Hayvanların kesilmesi, yüzülmesi, parçalanması, etin nakli, muhafazası, pişirilmesi ve tüketime sunulması aşamalarında hijyen kurallarına uyulduğundan emin olunmalıdır.Ortaya çıkan kan, dışkı, atık ve artıklar kesinlikle ortalık yerde bırakılmamalı, göle, akarsulara, kanalizasyonlara karıştırılmamalı, diğer hayvanların yemesine ve çevreye yayılmasına asla izin verilmemelidir.
• Kesilen hayvanların etinin ve iç organlarının veteriner hekim tarafından muayene edildiğinden emin olunmalıdır.Böylelikle kesim öncesinde kendini göstermeyen kist hidatid, şarbon, sarılık, sistiserkoz ve sarkosporidoz gibi hayvanlardan insanlara geçen hastalıkların teşhisinin yapılabileceği unutulmamalıdır.
• Kurbanlık hayvanın iç organlarının kesimden sonra en geç 30 dakika içinde çıkarıldığından emin olunmalıdır. İç organların çıkarılması geciktirilirse işkembe ve bağırsak gazlarının kokusu ete geçebilir ve ayrıca buralarda bulunan mikroorganizmaların etkisi ile etin ısısı yükselir, rengi solar, sulu bir hal alır ve dayanma süresi azalır. Ayrıca işkembe ve bağırsaklarda doğal olarak bulunan mikroorganizmalar ete geçerek bozulmayı hızlandırır. Gövdeye bulaşan pisliğin uzaklaştırılmasında bıçak kullanılmadığından emin olunmalıdır.
• Kesilen etler, sıcak ve taze olduğu için en az 6 saat dinlendirilmelidir. Sıcak etler oda sıcaklığında dinlendirilmeden soğutucuya konulduğunda, kasılmadan dolayı iç sıcaklık yeterince düşmez ve et sıcak halde kalır. Bu nedenle birkaç gün sonra etler içten bozulmaya başlar. Bu şekilde yeşillenip kokuşan etler tüketilmemeli ve derhal imha edilmelidir.
• Hastalık taşıyan iç organlar (karaciğer, akciğer vb.) etraftaki köpek ve kedilere asla verilmemelidir. Bu organlar usulüne uygun bir şekilde imha edilmeli veya derin çukurlara gömülmelidir.
• Kesim sonrası elde edilen deri 1-2 saat dinlendirildikten sonra tuzlanmalıdır. Dinlendirme esnasında derideki fazla su ve kan uzaklaşır ve bozulma riski azalır.