Samiler, İsveç'in çaldığı iskeletlerini 70 yıl sonra defnetti

Murat KUSEYRİ
Stockholm

İskandinavya’nın yerli halkı Samiler, İsveç devletinin 70 yıl önce çaldığı 25 Saminin kafatası ve iskeletleri düzenledikleri bir törenle defnetti.

1950’de İsveç’in kuzeyindeki Lycksele’de Samilere ait mezarlar kazılarak kafatası ve iskeletler ırkçı amaçlı araştırmalar yapılması için Stockholm’e getirildi.

Üzerinde araştırmalar yapıldıktan sonra Samilere ait kalıntılar 2013 yılına kadar Stockholm’deki Tarih Müzesi’nde raflarda tutuldu. Daha sonra da Umeo ilindeki İl Müzesi’ne gönderildi.

İsveç devletinin el koyduğu 1600 ve 1700’lü yıllarda öldüğü tahmin edilen iskeletlerin kimlere ait olduğu bilinmiyor. 70 yıl önce kazılarak el konulan Samilere ait kalıntıların defnedilmesi dolayısıyla bir tören düzenlendi. 400 civarında Sami, cenaze törenine geleneksel kıyafetlerini giyerek katıldı. Samilerin jojk adını verdikleri ezgilerin okunmasıyla başlayan törene çevre illerde bulunan Sami köylerinin liderleri ve sivil toplum örgütlerinin temsilcileri de katıldı.

“İSVEÇ ÖZÜR DİLEMELİ”

Törende bir konuşma yapan Lycksele Belediye Meclisi Başkan Yardımcısı Roland Sjögren, “İskeletlerin kaçırılması bir utanç ve yakınlarına, halka ve insan haklarına yapılan bir saldırıdır. Müzeler nihayet biz Samilere yapılan saldırıların sorumluluğunu üstlenmeye başladı” dedi. “İsveç özür dilemeli. Saldırının boyutları oldukça büyük. Yakınları ölülerinin Lycksele'deki mezarda yattığını sanıyor ama kalıntıları ülkenin değişik müzelerinde kutularda bulunuyor” diyen Sjögren, İsveç Hükümeti'nden Samilere ait tüm kalıntıları teslim etmesini istedi. Lycksele Sami Derneği Başkanı Mikael Jakobsson, iskeletlerin mezarlardan çıkarılmasının anlaşılmaz olduğunu ama yıllar sonra da olsa kalıntıların yeniden toprağa verilmesinden mutluluk duyduğunu söyledi. İsveç Kiliselerinin temsilcileri de törene katıldı. Güney Laponya Kiliseleri Papazı Helen Lundberg, 1950 yılında iskeletlerin mezarlarından çıkarılmasına kiliselerin 3000 kron ödeyerek suça ortak olduğunu hatırlattıktan sonra “Biz bu olayın bir parçasıydık ve şimdi bu uzlaşma süreci içinde yer alıyoruz” dedi.

GERÇEK KOMİSYONU KURULSUN

İsveç tarihinde ilk kez bu kadar çok iskelet ve kafatası toplu halde yeniden defnediliyor. İsveç Devlet Televizyonu’nun naklen yayınladığı törene Sami Parlamentosu Başkanı Paulus Kuoljok, Tarih Müzesi Şefi Katherine Hauptman, Kültür Bakanının Müşteşarı Helene Öberg ve Avustralya’nın İsveç Büyükelçisi Jonathan Kenna da hazır bulundu. 

İsveç'in değişik kurum ve müzelerinde hâlâ Samilere ait yüzlerce kafatası ve iskelet bulunuyor. Samiler, kalıntılarının tamamının kendilerine teslim edilmesini ve İsveç devletinin gerçekleştirdiği ırkçılık ve sömürgeciliğin araştırılması için bir gerçek komisyonu kurulmasını talep ediyor.

100 yıldır hakları için mücadele eden halk: Samiler

Samiler: ‘Buz Denizi Hattı’ varlığımızı tehdit ediyor

Samiler Stockholm’de 5 yıldır her Perşembe gösteri yapıyor