"Ege Bölgesi'nde 6.8 büyüklüğünde potansiyele sahip diri faylar var"

Dokuz Eylül Üniversitesi ve Afyon Kocatepe Üniversitesi Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezleri, Denizli’nin Bozkurt ilçesi ve Kuşadası Körfezi’nde meydana gelen depremler sonrası bölgede incelemeler yaparak rapor hazırladı. Bozkurt depreminin meydana geldiği bölgede deprem üretme potansiyeli 6.8 büyüklüğüne varan diri faylar bulunduğuna, bu fayların birbirini tetikleme olasılığına dikkat çekilen raporda, yerleşim yerlerinden geçen tüm diri fayların yerinde incelenmesi ve yerleşime uygunluk açısından değerlendirilmesi gerektiği vurgulandı.

8 Ağustos 2019 tarihinde Kuşadası Körfezi’nde 4.8, Bozkurt’ta (Denizli) 5.7 büyüklüğünde gerçekleşen iki depremin ardından Dokuz Eylül Üniversitesi ve Afyon Kocatepe Üniversitesi Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezleri bölgede incelemeler yaparak sonuçlarını raporlaştırdı.

Rapora göre, Kuşadası Körfezi depreminin sismik kaynağı İzmir’in güneybatısında Gaziemir ile Doğanbey arasında Tuzla fayının denizdeki uzantısı ve bu fayın Kuzey Anadolu Fayı’nın Batı Anadolu içine kadar uzanan bir kolu olduğu düşünülüyor. Bozkurt (Denizli) depreminin sismik kaynağı ise deprem dış merkezine yaklaşık 10 km uzaklıktaki Acıgöl graben sistemine ait Hemiş fayına ait kollar.

ONLARCA METRE YÜKSELİKTE TOZ BULUTLARI OLUŞTU

Rapora göre, Bozkurt depremi öncesi 4.2 büyüklüğünde öncü deprem meydana geldi, deprem sonrası ilk 36 saat içinde 65 artçı deprem yaşandı. Deprem sırasında yüksekliği onlarca metreye ulaşan toz bulutları ve uzun eksenleri 3 metreye ulaşan kaya düşmeleri meydana geldi. Bozkurt depreminin ardından en fazla hasar Dutluca Mahallesi’nde yaşandı. Kerpiç malzeme ile yapılan binalarda çatlak ve yarıklar meydana geldi, birkaç metre uzunluğunda kılcal çatlaklar gelişti.

"6.8 BÜYÜKLÜĞÜNDE DEPREM POTANSİYELİNE SAHİP DİRİ FAYLAR VAR"

Olası 6 büyüklüğünü aşan bir depremin Acıgöl grabenini kuzeyden sınırlayan ve depremin dış merkezine çok yakın olan Maymundağı Fayı’nda yüzey kırığı oluşturması muhtemel olduğuna dikkat çekilen raporda, bölgede potansiyeli 6.8 büyüklüğüne varan diri faylar bulunduğu, bu fayların birbirini tetikleme olasılığı bulunduğundan, bölgede yerleşim yerlerinden geçen tüm diri fayların yerinde incelenmesi ve yerleşime uygunluk açısından değerlendirilmesi gerektiği vurgulandı.

"FAYLARIN BİRBİRİNİ TETİKLEME OLASILIĞI VAR"

Daha önceki çalışmaların, D-B doğrultulu normal fay mekanizmasına sahip fayların ürettiği depremlerle sarsılan bölgede gerilim farkını gidermek adına, Ege kıyılarına yaklaşık paralel olarak gelişen bir yırtılma zonunun yeniden aktif hale geçebileceğini ve bu zonun özellikle Söke-Sığacık Körfezi ile kuzeye doğru Balıkesir’den geçerek Kuzey Anadolu Fayı’na bağlanan geniş bir deformasyon zonu oluşturduğunu ortaya koyduğu hatırlatıldı. Raporda, bu zonun varlığı nedeniyle, şimdiye kadar normal fay mekanizmasıyla oluşan depremlerin, doğrultu atımlı fay mekanizmalı fayları tetikleme potansiye taşıdığı belirtildi.

"BÖLGEDE BİR AN ÖNCE ÇALIŞMA YAPILMALI"

Raporda, özellikle Kuşadası Körfezi ile Gelenbe-Balıkesir arasında kalan fay segmentlerinde gerekli jeolojik, jeodezik, sismolojik ve paleosismolojik çalışmaların bir an önce yapılmasının hayati önem taşıdığı belirtilerek MTA‘nın Türkiye diri fay haritasına deniz altında kalan fayları da eklemesi ve bu fayların deprem tehlike analizinde göz önüne alınması gerekliliği ifade edildi.

"FAYLARDA GERİLME ARTMIŞ OLABİLİR"

21 Temmuz 2017 tarihinde Gökova Körfezi’nde 6.6, 20 Mart 2019 tarihinde Acıpayam Ovası’nda 5.5 büyüklüğünde meydana gelen depremleri Bozkurt depreminin izlediği belirtilen raporda, “Depremlerin güneybatıdan kuzeydoğuya doğru göç etmesi, söz konusu zon boyunca yer alan faylarda gerilmenin arttığı veya Banaz ve Afyon-Akşehir graben sistemi içindeki faylara doğru depremlerin tetiklenebileceği anlamına gelebilir” ifadelerine yer verildi.

YAPILMASI GEREKENLER

Daha sağlıklı ve güvenli bir yaşam hakkı için yerbilimlerine gereken önemin verilmesi gerektiği vurgulanan raporda gelecekte olabilecek yıkıcı bir depremden en az hasarla çıkabilmek için yapılması gerekenler şöyle sıralandı:

• Türkiye ölçeğinde tanımlanmış olan diri fayların tarihsel ve tarih öncesi dönemde ürettikleri depremlerin yeri, zamanı ve büyüklüğünü saptamak ve gelecekteki deprem üretme potansiyellerini ortaya koyabilmek için hendek tabanlı paleosismoloji çalışmalarına ağırlık verilmeli
• Yıkıcı deprem üretme potansiyeli olan ve yerleşim yerlerinden geçen diri fayların 1/1000 ölçeğindeki imar haritalarına işlenmeli, bu fay zonları “Yüzey Faylanması Tehlikesi Kuşağı ve Fay Sakınım Bandı” oluşturma kriterleri açısından değerlendirilmeli
• Yapılacak değerlendirmeler 2018’de yenilenen deprem yönetmeliğine göre düzenlenmeli, Bina Kullanım sınıflaması (BKS)’na göre tampon bölge tanımlaması yapılmalı, fay zonlarında kalıp da depremden sonra ayakta kalması gereken bina envanteri saptanmalı ve “Bina performans analizi” yapılmalı
• Türkiye’deki güncel kabuk deformasyonlarının sürekli izlenebilmesi için jeodezi çalışmalarına dayalı GPS istasyonlarının sayısı arttırılmalı, uydu görüntüleri, jeolojik, sismolojik, paleosismolojik çalışmalarla desteklenmeli
• Yenilenen deprem yönetmeliğine göre, zeminlerin iyileştirilmesi ve uygun bina inşaası yapılmalı
• Deprem öncesi yeraltındaki kayada, suda ve havada önemli değişimler meydana geldiğinden bu değişimleri gösteren tüm parametrelerin ölçüldüğü bütünleşik bir sensör sistemi/ağı geliştirilmeli, Tsunami erken uyarı sistemlerine yönelik çalışmalara hız verilmeli
• "Deprem Master Planlarının” yapılmalı veya var olan Deprem Master Planları revize edilmeli
• Deniz altındaki diri faylar da “Türkiye Diri Fay Haritasına” işlenmeli ve buna göre “Deprem Tehlike Analizine” yönelik haritalar yeniden üretilmeli.

(Ankara/EVRENSEL)

Denizli'de yarım saat içinde 3 ayrı deprem yaşandı, can kaybı yok

CHP, Denizli'de depremzedelerle görüştü: İstanbul depremi konusunda son uyarı

İzmir ve çevresi 4.8 büyüklüğündeki depremle sallandı