Finlandiya’da iltica talebi reddedilen kağıtsız göçmenler vahşice sömürülüyor

Murat KUSEYRİ
Stockholm

2015 yılında Avrupa’ya yönelik sığınmacı akımı sırasında Finlandiya’ya iltica edenlerin sayısında belirgin bir artış yaşandı. 2016 yılında iltica yasalarının sertleştirilmesiyle birlikte sığınma talepleri reddedilen göçmenlerin sayısı arttı. Åbo Üniversitesi’nde “kağıtsızlar” üzerine araştırmalar yapan Dr. Katri Gadd, bu yılın Mayıs ayında ülkede 4 bini aşkın kağıtsız bulunduğunu ve yıl sonuna kadar bu sayının ikiye katlanacağını söylemişti. Gadd’ın araştırmaları kağıtsızların yarısının kaçak olarak çalıştığını göstermişti.

Finlandiya Haber Ajansı’nın (Yle) yaptığı kapsamlı bir araştırma restoranlar başta olmak üzere kağıtsızların birçok sektörde işverenler tarafından ucuz işgücü olarak kullanıldıklarını ortaya koydu.

GÜNDE 15 SAAT ÇALIŞTIRILIYORLAR

İşyerlerindeki çalışma koşullarını denetlemeden sorumlu Güneybatı Finlandiya Bölge İdare Kurumu’nun İş Güvenliği Şefi Anna Pärtty, “Gece-gündüz çalıştırılıyorlar. Örneğin saatte 5 avro alıyorlar ama günde neredeyse 15 saat çalıştırılıyorlar. Bu kişilerin sağlık hizmeti ve senelik izin hakları yok. Her gün ya da haftada 6 gün çalıştırılıyorlar” dedi.

Bölge İdare Kurumu’na çok az sayıda şikayet yapıldığını söyleyen Pärtty, izinsiz ve yasa dışı çalıştıklarını bilen kağıtsızların kurumlarla ilişki kurmaktan kaçındıklarına dikkat çekti.

Pärtty, “Eğer işverenlerin çalıştırılmaması gereken kişileri çalıştırdıklarını belirlersek durumu polise bildirmek zorundayız. Kağıtsızlar çalışma hakları olmadığını ve kurumlara başvurmaları durumunda bunun olumsuz sonuçları olacağını biliyor. Kişilerin Finlandiya’da çalışma hakları olmazsa bile işveren toplu sözleşmeye uygun ücret ödemek ve iş saatlerinde yasalara uymak zorunda” diye konuştu.

Güneybatı Finlandiya’da kaçak işçi çalıştırılıp çalıştırılmadığını denetlemek için 2 müfettiş tam gün bir müfettiş yarım gün çalışıyor. Yılda 250 civarında işyeri denetleniyor.

Pärtty, denetimlerin haber alınmadan yapıldığını ancak hiç kimsenin müfettişlerle konuşmak istemediği için çalışanların sömürüldüklerini belirlemenin güç olduğunu belirtti.

İŞTEN ATILMA KORKUSUYLA ÇALIŞANLAR KONUŞAMIYOR

Müfettiş Kari Koskinen de işverenlerin çalışma çizelgeleri tutmamaları halinde işyerlerinde kimlerin kaç saat çalıştırıldığını bilmenin güç olduğunu ve bazen işverenlerin servis yapan ve kasada duranların bile işyerinde çalışmadıklarını iddia ettiklerini söyledi.

Müfettişlerin mutfakta yatak bulmalarının çalışanların mutfakta yattıklarını gösterdiği halde çalışanlar müfettişlerle konuşmadığı için işverenler hakkında işlem yapamadıklarını söyleyen Koskinen, “Eğer hiç kimse bize anlatmazsa işyerindeki koşulları, uzun iş günlerini ve senelik izin hakları olmadığını bilmemiz güç” dedi.

Kaçak çalışanların durumu müfettişlere anlatmaları durumunda ertesi gün işten atılacaklarını bildikleri için konuşmaktan kaçındıklarını söyleyen Koskinen, kağıtsızlarla müfettişler arasındaki iletişim sorunu olduğuna “Bu tür şeyleri konuşmak istemeyen ayrıca Fince, İsveçce ve İngilizce bilmeyen insanlarla iletişim kurmak zor” diyerek dikkat çekti.

Yle’nin araştırmaları kağıtsızların daha çok küçük işyerlerinde; kuaför, araç yıkanması, restoran gibi sektörlerde düşük ücretlerle ve güç koşullarda çalıştırıldıklarını gösteriyor.