G7: Çelişkiler derinleşiyor
G7 Zirvesi sonuç bildirisi yayımlamadan dağıldı. 1975’ten bu yana düzenli olarak yapılan G7 zirvelerinde yaşanan bu ilk, taraflar arasında çelişkilerin derinleştiğini gösteriyor.
G7 Zirvesi öncesi protesto yürüyüşü
Fotoğraf: AA
Yücel ÖZDEMİR
Köln
Cumartesi günü Fransa’nın sahil kasabası Biarritz’de başlayan ve bugün sona eren G7 Zirvesi’nde bir araya gelen batılı emperyalist ülkeler, sonuç bildirisi üzerinde anlaşmadan dağıldı. Böylece 1975’ten beri toplanan G7 Zirvesi ilk kez sonuç deklarasyonu yayımlanmadan sona ermiş oldu. Geçen yıl Kanada’da yapılan G7 Zirvesi sonuç bildirgesinden ABD Başkanı Donald Trump son anda imzasını çekmiş ve büyük bir skandala yol açmıştı.
Her ne kadar Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, yeniden bir skandalın yaşanmaması için sonuç bildirisi üzerinde çalışmadıklarını söylese de asıl sorun, katılımcı ülkeler arasındaki çelişkilerin daha fazla derinleşmesi ve gündemdeki temel konular üzerinden de bir uzlaşmanın sağlanmamasından kaynaklanıyor. Özellikle Batı Avrupalı ülkelerle ABD arasındaki çelişkilerin önümüzdeki günlerde derinleşmeye devam etmesi bekleniyor.
FRANSA’DAN İRAN SÜRPRİZİ
Zirvenin en önemli gündem konusu olan İran’a ekonomik yaptırımlar ve Hürmüz Boğazı’ndaki gerilimi düşürme konusunda süren tartışmalarda beklendiği gibi bir anlaşma sağlanamadı. Anlaşma konusunda Fransa’nın Almanya’nın da desteğiyle büyük bir çaba harcadığı belirtiliyor. Ancak zirve sonrasında dış politika adına bir başarının sağlanmaması, iç politikada itibarı her geçen gün azalan Macron’un dış politikayla güven tazeleme planı tutmamış görünüyor.
Zirvenin en büyük sürprizi olarak, İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’in pazar günü Fransa tarafından Biarritz’e davet edilmesi bir anda tansiyonu yükseltti. Fransa Dışişleri Bakanı’nın zirve öncesinde de Zarif ile görüştüğü ve İran’ın uzlaşma konusundaki taleplerini G7 Zirvesi liderlerine ilettiği tahmin ediliyor. Yapılan pazarlıkların ardından Zarif’in bu kez Biarritz’e davet edildiği ve pazarlık sonucunun bizzat Macron tarafından iletildiği tartışılıyor.
Görüşmeler devam ettiği sırada Macron’un ABD Başkanı Trump ile görüşerek Zarif’i Biarritz’e davet etme kararı aldığı basına yansıdı. Trump, zirvenin kapanış gününde Macron’un kendi bilgisi dahilinde Zarif’i davet ettiğini doğruladı. Zirve kapsamında Zarif ile bir araya gelmediğini söyleyen Trump, “Bunun için daha çok erken” demekle yetindi. Zarif, Trump tarafından Temmuz ayında açıklanan yaptırım uygulanacak İranlı siyasetçiler arasında yer alıyor.
İRAN VE RUSYA KONUSUNDA ANLAŞMA YOK
Bütün bu tartışmalara rağmen İran konusunda ABD ile diğer G7 üyesi batılı ülkeler arasında bir anlaşmanın sağlanmadığı ifade ediliyor. ABD dışındaki ülkeler, İran ile nükleer silahlar konusunda daha önce üzerine varılan anlaşmanın olduğu gibi devam etmesini istiyorlar.
G7 ülkeleri arasında bir diğer tartışma konusu olan Rusya ile ilişkiler konusunda da bir uzlaşma sağlanmadığı. Rusya’nın yeniden G7’ye davet edilmesi önerisinin özellikle Almanya, Fransa ve İngiltere tarafından kabul edilmediği ileri sürüldü. ABD Başkanı Trump ise Rusya ile konuşmaktan yana olduğunu söylemekle yetindi. Anlaşılan o ki, Rusya ile ilişkiler bundan sonra da G7 Zirvesi’nin gündemi olmaya devam edecek.
TİCARET SAVAŞLARINA DEVAM
Zirve öncesinde önümüzdeki dönem ABD’li firmaların Çin’de üretim yapmasını engellemeyi gündeme getireceklerini ifade eden Trump, zirve sırasında bu konudaki politikanın devam edeceğini söyledi. Her ne kadar bir sonraki G7 Zirvesi’nin ev sahibi olarak Macron ile düzenlediği ortak basın toplantısında Çin ile görüşmeye devam edeceklerini söylese de, AB’ye karşı taviz vermeyeceğini ifade etti. Trump, ticaret savaşında Çin’den sonra en çok Almanya’yı hedef göstermişti.
AB’den ayrılmaya karar veren İngiltere’yi anlaşmasız ayrılma konusunda cesaretlendiren Trump, yeni Başbakan Boris Johnson ile yaptığı görüşmede geniş kapsamlı bir ticaret anlaşmasının imzalanmasını gündeme getirdi.
G7 Zirvesi’nde Brezilya’nın Amazon ormanlarında çıkan yangının söndürülmesi konusunda destek verilmesi noktasında anlaşma sağlandı. Maddi yardım sözü veren G7 ülkeleri, teknik yardımların ise Amazon havzasındaki ülkeler tarafından verilmesini kararlaştırdı.
BATI KAMPINDA ÇELİŞKİLER DERİNLEŞİYOR
1975’te SSCB’ye karşı batılı emperyalist devletlerin çıkarlarını ortaklaştırma, ortak tutum almanın platformu olarak kurulan G7, Biarritz zivesinde eski özelliğini kaybettiğini çok açık olarak gösterdi. Eski Batı kampının sorunsuz bir arada durmasının zamanı çoktan geçmiş görünüyor. 1998’de Rusya’nın katılmasıyla G8’e dönüşen platform, 2014’de Ukrayna’daki gelişmelerden sonra Rusya’nın çıkarılmasıyla yeniden G7’ye dönüştü.
Rusya’yı ancak 16 yıl bünyesinde tutabilen Batılı emperyalist devletler, şimdi kendi aralarında büyük çelişkiler ve sorunlar yaşıyorlar. Gelinen aşamada pek çok konuda anlaşmazlık içerisinde olan batılı emperyalist devletlerin bu türden zirvelerde buluşması da zamanla anlamsız kalabilir. Zirve sonrasında Alman basınında yapılan bazı yorumlarda, bir sonuç bildirisinin hazırlanmaması “Sonun başlangıcı” olarak değerlendirildi. Her emperyalist devletin kendi çıkarını dayattığı G7 zirveleri artık batılı emperyalist ülkeler arasındaki çatışmanın nabzının attığı platform olmaya devam edecek.
