İngiltere’de halk sokağa çıktı; Johnson kaybetti, erken seçim reddedildi

Arif BEKTAŞ
Londra

Son 3 yılı Brexit tartışmaları ile geçiren Birleşik Krallık halkları, henüz iki aylık başbakan olan Boris Johnson’ın planlarını bozdu. Dün akşam saatlerinde, yaz tatili sonrası ilk kez toplanan parlamentoda, “Anlaşmasız Brexit”i engellemek için yasa yapılmasını öngören oylama yapıldı. Johnson, partisinden 21 milletvekilinin de karşı oy kullandığı oylamayı 328’e karşı 301 oyla kaybederek yasa hazırlığını engelleyemedi.

Bugünden itibaren milletvekilleri yasa hazırlığı için parlamentoda tartışmalara başlayacak. Avam Kamarası'nın yasama işlemlerini bugün tamamlaması halinde tasarı parlamentonun üst kanadı Lordlar Kamarası'na havale edilecek.

Muhalefet partileri Lordlar Kamarası'ndaki süreci hızla tamamlayarak tasarıyı cuma akşamı yasalaştırmayı hedefliyor. Çıkarılacak yasanın, İngiltere ile AB arasında bir Brexit anlaşmasına varılamaması halinde hükümeti AB'den yeni bir erteleme istemeye mecbur bırakacak şekilde formüle edilmesi bekleniyor.

EYLEMLER TÜM ÜLKEYE YAYILDI

Anlaşmazsız Brexit için parlamentoya darbe yapan ve saf dışı eden Johnson’a büyük tepkiler geldi. Başta halk ve emekçiler olmak üzere, muhalefet partilerinin yanı sıra, Johnson’un partisinden de tepkiler yükselmeye başladı. Ülkenin dört bir tarafında gösteriler yapılırken, bir çok şehirde iktidardaki Muhafazakar Parti milletvekillerinin büroları önünde eylemlerin yapılması dikkat çekti.

2003 yılında savaşa karşı yapılan kitlesel eylemlerden sonra, ilk kez Birleşik Krallık’ta bu kadar yaygın eylemler gerçekleşti. Kalabalıkların büyük kesiminin, parlamentoya darbe girişimini protesto etmesi dikkat çekerken, bir çok gösteride AB’den çıkmak isteyen ve kalmak isteyenlerin yan yana, Johnson’ın bu anti-demokratik tutumunu protesto etmesi gözlerden kaçmadı.

15 EKİM’DE ERKEN SEÇİM OLABİLİR

Dün gece yapılan oylamayı kaybeden Johnson, sonuç açıklanır açıklanmaz, erken seçim için bir önerge sunacağını söyledi. Ana Muhalefet Partisi İşçi Partisi Lideri Jeremy Corbyn de önce anlaşmazsız Brexit yasasını çıkartmak gerektiğini söyledi ve ondan sonra da erken bir genel seçime hazır olduklarını belirtti. Erken genel seçim için 15 Ekim tarihi konuşulurken hükümetin önergesi bugün reddedildi.

İngiltere Başbakanı Boris Johnson'ın 15 Ekim'de erken genel seçime gidilmesini öngören teklifi de parlamentoda kabul edilmedi.

Parlamentonun alt kanadı Avam Kamarasında yapılan oylamada Johnson'ın ülkeyi 15 Ekim'de erken seçime götürmeyi öngören teklifi 65 "hayır" oyuna karşı 298 "evet" oyu aldı ancak 650 üyeli parlamentodan geçmesi için gereken 3'te 2'lik çoğunluğa erişemedi.

Muhalefet partileri erken seçime desteği, anlaşmasız Brexit'i önleyecek tasarının yasalaşması koşuluna bağlamıştı.

JOHNSON HEM OYLAMAYI HEM DE ÇOĞUNLUĞU KAYBETTİ

Bir önceki başbakan Theresa May’in istifasından sonra, Muhafazakar Parti üyesi yaklaşık 100 bin kişinin oyunu alarak liderlik yarışını kazanan ve seçime girmeden Başbakanlık koltuğuna oturan Boris Johnson, parlamentoda yapılan ilk oylamayı kaybetmiş oldu.

Sabah saatlerinde, Başbakanlık Konutu olan 10 Downing Street’e yaklaşık 500 metre uzaklıktaki Parlamento binasına girdiğinde 311 milletvekili olan Johnson, binaya girdikten sonra milletvekili sayısının 310 düştüğünü öğrendi. 10 Demokratik Birlik Partisi milletvekili ve 5 bağımsız milletvekilinin de desteği ile çoğunluk olan Johnson ve Muhafazakar Parti, partiden ayrılarak Liberal Demokrat Partiye geçen Phillip Lee’yi kaybetmesiyle, parlamentodaki çoğunluğu da kaybetmiş oldu. İngiltere Parlamentosu’nda toplam 650 milletvekili var.

JOHNSON 21 MİLLETVEKİLİNİ PARTİ GRUBUNDAN İHRAÇ ETTİ

Boris Johnson, aralarında iki eski maliye bakanı ile Winston Churchill’in torununun da bulunduğu 21 muhalif milletvekilini partinin parlamento grubundan ihraç etti.

Öte yandan, oylama öncesi karşı oy kullanacak milletvekillerini bir sonraki seçimde aday göstermeyeceği tehdidini savuran Johnson’ın bu konuda ciddi olduğu ve 21 kişinin erken seçimde aday gösterilmeyeceği belirtildi.

“BORIS PARLAMENTOYU KAPATIRSA BİZ DE SOKAKLARI KAPATIRIZ”

Oylama öncesi yaklaşık 10 bin kişi Parlamento Meydanı’da toplanarak, “Darbeyi durdurun” eylemi yaptı. Birçok grubun çağrısını yaptığı ve bir çok farklı kesimin bir araya geldiği eylemde, Boris Johson’ın istifa etmesi talep edilirken, parlamentoya yaptığı darbe de kınandı.

Brexit yanlıları ve Brexit karşıtlarının da içinde olduğu eylemde en çok atılan sloganlar “Darbeyi durdurun”, “Boris parlamentoyu kapatırsa biz de sokakları kapatırız”, “Muhafazakarlar defolun”, “Demokrasimize saldırıya karşı savaşacağız”, “Genel grev hemen şimdi”, “Genel seçim hemen şimdi” oldu.

Parlamento Meydanı’nda yapılan gösteride bir çok politikacı, sendikacı, kampanya temsilcisi, gazeteci, yazar konuşma yaptı. Yazar Tarıq Ali, İşçi Partisi Gölge Bakanları Dan Garden ve Richard Burgon, Savaş Karşıtı Koalisyon Başkanı Linsey German, PCS, UNİTE, NUT sendikalarının yöneticileri ve kampanya temsilcileri birer konuşma yaptı.  Konuşmalarda, Johnson’un tehlikeli oyunlarına karşı halkın birlik içinde mücadele etmesi gerektiği belirtildi.

CORBYN’İN MESAJI OKUNDU

İşçi Partisi Lideri Jeremy Corbyn de bir mesaj gönderdi. Corbyn mesajında, gösteride olamamasından dolayı üzgün olduğunu, parlamentodaki tartışmalara katılmak zorunda olduğunu belirterek “Siz meydanlarda ben de parlamentoda demokrasiye karşı atılan adımları boşa çıkartalım” dedi.

İNGİLİZ BASINI NASIL GÖRDÜ?

İngiltere basını, dün akşam yapılan oylamayı iki farklı pencereden bakarak değerlendirdi. Boris Johnson ve Muhafazakar Parti’ye açık destek sunan gazeteler, AB’ye teslim olmak ya da “Aşırı solcu Corbyn”e şans vermek biçiminde görürken, çoğunluk Johnson’un kontrolü elinden kaçırdığını yazdı.

Aşırı sağcı ve yer yer ırkçı yayınları ile bilenen Daily Express. “Parlamento AB’ye teslim oldu” başlığı ile çıkarken, yine sağcı yayınları ile bilinen The Times “Başbakan tarihi oylamayı kaybetti ve The Daily Telegraph da “Johnson erken seçim talep etti” başlıkları ile çıktı. İ gazetesi, The Independent  ve Daily Mirror “Johnson kontrolü kaybetti” manşetleri ile çıkarken, Metro “Şimdi milletvekilleri kontrolü ele aldı” başlığı ile okurlarına haberi duyurdu. The Guardian ise “ Muhafazakar milletvekilleri Johnson’a karşı durarak bir hezimet yaşattı” başlığı ile çıktı.

AB, ANLAŞMASIZ BREXIT'E HAZIRLANIYOR

Öte yandan Brexit'e ilişkin siyasi kriz derinleşirken, AB Komisyonu anlaşmasız ayrılığa dair son hazırlıklarına ilişkin raporunu yayımladı.

Komisyonun raporunda, İrlanda - Kuzey İrlanda sınırı hakkındaki ihtiyat maddesinin, "Hayırlı Cuma Anlaşmasını" koruyan, uluslararası hukuktan doğan yükümlülükleri güvence altına alan ve Avrupa ortak pazarının bütünlüğünü sürdürebilecek tek çözüm olduğu ifade edildi.

1998 yılında İngiltere ve İrlanda Cumhuriyeti hükümetleri arasında imzalanan Hayırlı Cuma Anlaşması, İrlanda adasında 30 yıl süren "düşük yoğunluklu savaşı" sonlandırmıştı.

İhtiyat maddesi ise Kuzey İrlanda ile İrlanda Cumhuriyeti arasında fiziki bir sınır kurulması ve sınır kontrolleri yapılmasının önüne geçmeyi hedefliyor.

‘İNGİLTERE'NİN ANLAŞMASIZ AYRILMA RİSKİ ARTTI’

Raporda, ayrıca, Brexit'in gerçekleşmesine kısa zaman kaldığı belirtilerek, "İngiltere'deki siyasi durum, ülkenin (31 Ekim'de) AB'den anlaşmasız ayrılması riskini arttırdı" değerlendirmesinde bulunuldu.

Komisyon, anlaşmasız Brexit'in üye ülkelerde doğuracağı olumsuz ekonomik sonuçlarla mücadele kapsamında, AB'nin doğal afetler için kullandığı fondan pay aktarılacağını da duyurdu.

Öte yandan, AB Komisyonu Başsözcüsü Mina Andreeva, basına yaptığı açıklamada, Londra'daki siyasi kararlarda değişiklikler olabileceğini ancak birliğin pozisyonunun sabit olduğunu vurguladı.

Andreeva, “İngiltere Başbakanı Boris Johnson ile yapıcı biçimde çalışmak istiyoruz. Kendisinin bize sunacağı tüm önerilere Brexit anlaşmasına uygun olduğu sürece açığız” dedi. (Brüksel/AA)