AB ve NATO Türkiye’ye mesafe koyabilecek mi?

Yücel ÖZDEMİR
Köln

Avrupa’da kısa bir süre içerisinde pek çok ülke Kuzey Suriye’ye yönelik başlatılan “Barış Pınarı” harekatına karşı tutumunu ilan etti. Almanya Başbakanı Angela Merkel ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında yapılan bir saatlik görüşmede tarafların politikalarını açık olarak belirlediği ifade ediliyor.

Erdoğan’ın isteği üzerine Türkiye’nin Avrupa’da yalnızlaşmasını önleme temelinde yapılan görüşmede, Merkel’in “Türkiye’nin güvenlik kaygılarını anlamakla birlikte operasyona derhal son verilmeli” yönünde yaptığı çağrıya Erdoğan’ın olumsuz yanıt verdiği belirtiliyor.

Alman basınında yer alan haberlerde, Erdoğan’ın NATO müttefikliği çerçevesinde Merkel’den destek istediği ve Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Mass tarafından açıklanan silah satmama kararına tepki gösterdiği kaydediliyor.

AMBARGO HEMEN ETKİLİ OLMAYACAK

Gerçi Almanya’nın silah satmama kararı bir tutumu içermekle birlikte hemen sonuç verecek bir durum değil. Çünkü Maas’ın açıklamasında sadece “bundan sonra silah satış izni verilmeyecek” deniliyor. Bu da daha önce satışına izin verilen silahların teslim edilmeye devam edeceğini gösteriyor.

Bu nedenle Almanya’da muhalefet partileri hükümetin bu kararını yeterli görmüyor. Sol Parti, Yeşiller ve FDP temsilcileri tarafından yapılan açıklamalarda “Uluslararası hukuka aykırı olan harekattan sonra aynı politika sürdürülemez” denildi. Sol Parti Meclis Grubu Başkan Yardımcısı Sevim Dağdelen “Federal Hükümet taktik oyunları bir yana bırakmalı, Türkiye’yi caydıracak şekilde AB genelinde bir silah ambargosunun uygulanması için harekete geçmeli” açıklaması yaptı.

AB ZİRVESİ’NDE GÜNDEM TÜRKİYE

Merkel’in tutumunun diğer Avrupa ülkelerini nasıl etkileyeceği ise perşembe başlayacak AB Zirvesi’nde görülebilecek. 28 AB ülkesinin hükümet ve devlet başkanının bir araya geleceği zirvenin en önemli konularının başında İngiltere’nin ay sonunda AB’den ayrılması ve Türkiye’nin Kuzey Suriye operasyonu geliyor. Bugün Lüksemburg’da bir araya gelen AB Dışişleri Bakanları da “silah ambargosu" kararı aldı. Bu kararın liderler tarafından da onaylanacağı tahmin ediliyor.

Merkel’in Erdoğan ile yaptığı görüşmeden sonra Paris’e geçerek Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile yaptığı görüşmede verdiği mesajlara bakılırsa, her iki ülkenin Türkiye’nin müdahalesine karşı aynı görüşte. Hatta, Fransa’nın Almanya’dan daha sert bir tutum almadan yana olduğu da belirtiliyor. Macron, Kürtlere nasıl yardım edilmesi gerektiğini dikkat çekerek, bu konuda ABD Başkanı Donald Trump ile yaptığı telefon görüşmesini hatırlattı. Görüşmede nelerin konuşulduğu ise basınla paylaşılmadı.

Aynı gün Fransa “Savunma Konseyi” bir araya gelerek Kuzey Suriye’deki gelişmeleri ele aldı. Bu nedenle AB’nin motoru durumundaki Almanya-Fransa eksenin Kuzey Suriye’ye müdahale konusunda belirledikleri tutumun AB’nin pek çok ülkesi tarafından da onaylanacağını gösteriyor. Dolayısıyla zirveden sonra, Türkiye’ye silah ambargosunun kapsamının önümüzdeki haftadan itibaren daha da genişleyebileceği tahmin ediliyor.

NATO TÜRKİYE’Yİ UYARACAK MI?

Almanya’ya yayınlanan Süddeutsche Zeitung gazetesinde bugün yer halan haberde, AB çapında Türkiye’nin askeri müdahalesine karşı sağlanan geniş birliğin NATO’ya taşınabileceğine dikkat çekildi. Hem AB hem de NATO üyesi olan Almanya, Fransa, Finlandiya, Hollanda ve İsveç’in almış olduğu silah ambargosunun NATO’nun diğer ülkeleri tarafından da gündeme alınmasının talep edilebileceğinden söz ediliyor. NATO üyesi Norveç de ilk ambargo kararı alan ülkeler arasında yer alıyor.

Almanya Savunma Bakanı ve Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) partisi Genel Başkanı Annegret Kramp-Karrenbauer de önceki gün yaptığı açıklamada, Türkiye’ye sınırı aşmaması gerektiği çağrısında bulunmuştu.

Bütün bu açıklamaların yeterli olmadığına işaret eden Sosyal Demokrat Parti (SPD) Meclis Grubu Başkanı Rolf Mützenich, gazeteye verdiği demeçte, “Türkiye’ye silah satışının sınırlandırılması ilk ve önemli bir adım” olduğunu belirterek AB ülkelerinin diğer alanlarda Türkiye’ye ile ilişkileri sınırlandırmayı gündemine almasını istedi. Bunların başına ise Gümrük Birliği Anlaşması’nı koydu.

Mützenich bununla da kalmayarak, NATO’nun komisyonlar düzeyinde Türkiye ile iş birliğinin sınırlandırılmasını ve Erdoğan’ın sıkça talep ettiği NATO’dan desteğin reddedilmesi çağrısında bulundu. Konunun NATO tarafından gündeme alınması durumunda Almanya’nın resmi düzeyde nasıl bir tutum içinde olacağı bugünden net değil. Ancak bazı ülkelerin, Türkiye’nin sert şekilde uyarılmasından yana olduğu biliniyor.

CUMARTESİ GÜNÜ KÖLN’DE BÜYÜK GÖSTERİ

Pek çok Avrupa ülkesi “Barış Pınarı”na tepki gösterirken, Avrupa ülkelerinde neredeyse her gün gösteriler ve mitingler yapılıyor. Geçtiğimiz hafta sonunda Almanya’nın Berlin, Hamburg, Köln, Nürnberg, Frankfurt, Münih gibi kentlerinde yapılan gösterilere on binlerce kişi katıldı. Kürtlerin dışında çok sayıda Alman savaş karşıtının da eylemlere katıldığı görülüyor.

Bir haftadan fazla bir süredir devam eden gösterilerin, bu hafta içinde Brüksel’de AB binası önünde devam etmesi bekleniyor. Ayrıca önümüzdeki cumartesi günü Köln’de merkezi bir gösterinin yapılması planlanıyor.