İlk insanların nasıl evrimleştiğini anlamamızı sağlayan oyun: Ancestors

Mark MASLIN
Dünya Sistem Bilimi Profesörü
University College London

İnsanın evrimini araştıran bir bilim insanı olarak, bir gün, ilk iki Assassin Creed oyunundan sorumlu Bilgisayar Oyunu Tasarımcısı Patrice Désilets’ten e-posta aldım. Afrika’daki erken evrimimize dayanan yeni bir oyun üzerinde çalıştığını ve “İnsanlığın Beşiği” kitabımı referans metinlerinden biri olarak kullandığını söyledi. Oyunu denemek isteyip istemediğimi sordu.

Patrice, 2018’in başlarında, beta sürümünü oynamak ve yorum yapmak üzere beni ve ailemi Montreal’e davet etti. Patrice, benim bu durumdan hoşlanmamama rağmen en küçük kızımın oyuncu olmasından dolayı çok mutlu oldu. Ancak, tehlikeli kontrollerime rağmen, benzersiz bir konuyla ilgili bu çarpıcı oyundan zevk aldım ve inanıyorum ki bu oyun, insanın evrimi hakkında bazı önemli bilgiler sunuyor.

"2 MİLYON YIL ÖNCESİNE KADAR GÖTÜRÜYOR"

“Ancestors: Humankind Odyssey” oyunu, ilk atalarımız olan bir grup “hominini” kontrol ettiğiniz, “klanınızın” evrimleşmesi için yeni bilgileri keşfettiğiniz, genişlettiğiniz ve sabitlediğiniz bir yaşam oyunu. Oyun, oyuncuları şempanze ve homininlerin ortak atasının ayrıldığı 10 milyon yıl öncesinden Homo erectus’un ilk evrimleştiği zaman olan 2 milyon yıl öncesine kadar götürüyor. Oyunun amacı, insanları, Afrika’dan çıkmaya başladığı noktaya evrimleştirmek.

Kendi araştırmam, Afrika’daki iklim değişikliklerinin insan evrimi dalgalarına neden olduğunu gösterdi, bu yüzden özellikle oyundaki manzaraların ayrıntılı olduğunu görmek beni çok mutlu etti. Atalarımızın yoğun ormanlardan daha kuru, açık ovalara çıktığı Afrika’nın neredeyse kokusunu bile alabiliyorsunuz. Oyun aynı zamanda bize hayatın ne kadar tehlikeli olabileceğini gösteriyor, çünkü her şey sizi öldürmek istiyor: Leoparlar, dev yılanlar, kartallar, timsahlar, su aygırları, sırtlanlar veya yemeye çalıştığınız zehirli bir bitki.

Bugün bile, Afrika’nın bu bölgelerinde safari veya saha çalışması yaparken, çevreden sürekli tehdit hissedebilirsiniz. Bunun nedeni, diğer hayvanlarla karşılaştırıldığında insanın gerçekten zayıf olması: Özellikle hızlı olmayışımız ve doğal bir silahımızın bulunmaması. Toplumsal yaşam ve teknoloji, bugün gelişmemize izin veren şey ve oyun, bir av halinden dünyanın en zirvesindeki avcı olmamıza kadarki evrimimizi gösteriyor.

EDİNİLEN BECERİLER KLANIN DNA’SINA SABİTLENİYOR

Oyunun yeniliğinin geldiği yer burası. Oyun, yeni bilgilerinizi sinapslarınıza sabitleme konusunda çok havalı bir mekanizmaya sahip. Tüm keşifleriniz ve çarpışmalarınız size yeni becerilere dönüşebilecek deneyimler sunuyor -hem kötü niyetli avcılarla başa çıkmak için gerekli olan alet yapımı hem de toplumsal yaşam gibi evrimsel değişiklikleri görebiliyorsunuz. Ancak bu yeni beceriler, hayatınızı nesiller arasında bilginin geçişini taklit eden bir bebekle tamamladığınızda, klanınızın “DNA”sına sabitlenebiliyor.

"OYUNA DAİR ELEŞTİRİLER DE VAR"

Bazı eleştirmenler, oyunda nasıl evrimleştiğimizi anlamanın zor olmasından yakındılar. “Minimal talimatlar var, oyun doğrusal değil, oyuncular kendi meraklarıyla hareket ediyorlar ve farklı oyuncular farklı beceri ve yeteneklere öncelik verecekler” diyerek oyunu eleştirdiler. Örneğin, diğer yeteneklere öncelik vermeye karar verirseniz dik yürümeyi geliştirmeden Afrika’dan çıkabilir ve oyunu kazanabilirsiniz. Fakat yine de bu, hiçbir yönü olmayan, rastgele olaylar ve çarpışmalar tarafından yönlendirilen gerçek hayattaki evrim gibidir.

Bununla birlikte, halihazırda çevrimiçi olarak da izlenebilecek mükemmel gidiş yolları var. Ama bu oyunda benzersiz bir insan özelliği olan öğretme ve çok daha yakın zamanda ortaya çıkan bir inovasyon olan dilden kaçabilirsiniz. Umarım çoğu oyuncu bunları dikkatli kullanır, çünkü oyunun keyfi, kendin için yeni şeyler keşfetmekle çıkar.

"KLANINIZ ÖLÜRSE HER ŞEYİ KAYBEDİYORSUNUZ"

Önemli bir yorumcunun eleştirisi ise klanınız ölürse, her şeyinizi kaybediyor olmanıza yönelik. Diğer bilgisayar oyunlarının çoğunun aksine, kaldığınız yerden devam edemiyorsunuz. Patrice bunu, gerçek hayata yakın olması için yaptığını söylüyor. Evrim, Güney Afrika’daki Homo nadedi, Endonezya’daki Homo floresiensis ya da biz Homo sapiens’lerin Afrika’dan çıkması ile birlikte yaşanan çiftleşmeler sonucunda sadece Avrupa ve Asya DNA’larında hayatta kalmayı başaran Neanderthaller gibi birçok ölü ve yaşayan türlerle dolu.

Benim için Ancestors, atalarımızın hayatta kalmak ve içinde gelişmek zorunda oldukları Afrika’nın geçmiş manzaralarını zihnimizde canlandırmanın yeni bir yolunu sunuyor. Bu çevrenin tehlikesini ve alet yapımı ve toplumsal yaşam gibi temel özelliklerin avcı olmamıza son verme ve Afrika’dan ayrıldıktan sonra düzenli olarak dev mamutları deviren korkulan bir avcı olmamıza nasıl yardım ettiğini gösteriyor. Aynı zamanda insan evriminin heyecanı ve entrikalarına tamamen farklı bir izleyici kitlesinin katılması için eşsiz bir yol sağlıyor.

Erken insan evrimini araştıran bizler için bu heyecan verici bir an, herkesin oynayabileceği ve tüm araştırmalarımızı gösteren bir oyun. Şimdi, Ancestors 2’yi dört gözle bekliyorum. Çünkü asıl eğlence, ilk insanlar Afrika’dan ayrıldıktan sonra başlıyor.

(theconversation.com’dan çeviren Selen ADIGÜZEL)