Bütçe görüşmelerinde ilk gün: Ethem Sancak ve Katarlıların bütçesi

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda 2020 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi üzerine gerçekleştirilen görüşmelerin ilk gününde gerilim vardı. Bütçe komisyon görüşmelerinin birinci gününde Bütçe Kanunu Teklifi ve Kesin Hesap Kanunu Teklifi'nin Geneli ile Sayıştay Raporları üzerinde görüşmeler yapıldı.

HDP ve CHP kamuoyunun takip edebilmesi için komisyon görüşmelerinin canlı yayınlanmasını talep etti. HDP ayrıca demokratik kitle örgütlerinin bütçeyi izlemesi yönünde talepte bulundu. Taleplerin kabul görmemesiyle tartışmalar olurken ilginç diyaloglar yaşandı.

Komisyonda sunum yapan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, bütçenin toplumun tüm kesimlerinin tamamının taleplerini karşılayan bir bütçe olduğunu ileri sürdü. Oktay, "2020 bütçesi, 2018 yılında Türkiye üzerinde ekonomi üzerinden oynanmak istenen oyunun tutmadığının, Türkiye ekonomisine diz çöktürülemediğinin, velhasıl, belli merkezlerin hüsrana uğradığının adıdır” dedi.

Bazı milletvekillerinin, 2018 yılı ödeneklerinin 63 milyar lira üzerinde harcama yapıldığını ifade ederek, yedek ödenek kullanımına ilişkin eleştirilerine değinen Oktay, “Yedek ödenekten aktarılan ödeneklerin 20,2 milyar lirası yatırım harcamalarında, 20,8 milyar lirası emeklilere verilen bayram ikramiyesi ödemelerinde kullanılmıştır” dedi.

2020 yılı bütçesinin halkın bütçesi olduğunu savunan Oktay, bütçeden 3,4 milyon kamu çalışanı için 333,9 milyar lira maaş, ücret ve sosyal güvenlik prim ödemesi yapılacağını, 290 bin işçinin ücret ve sosyal güvenlik prim ödemeleri için de 23,6 milyar lira ödeme yapılacağını söyledi.

BÜTÇENİN YÜZDE 12,7’Sİ FAİZE GİDECEK

2020 yılında bütçenin yüzde 12,7'sinin faiz giderlerine ayrılacağının öngörüldüğünü aktaran Oktay, her 100 liralık verginin 18 lirasının faiz giderlerine ayrılacağını belirtti.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, 2019 yıl sonu bütçe açığı için öngörülen 80,6 milyar liralık tahminin 125 milyar lira olarak revize edildiğini aktararak, “Söz konusu revizyondaki en temel etken 2019 yılında ekonominin dengelenme süreci nedeniyle potansiyelinin altında büyümesinden kaynaklıdır” diye konuştu.

4 KARDEŞİN İNTİHARI

Fuat Oktay, İstanbul Fatih'te 4 kardeşin intihar etmesine ilişkin soru üzerine, “Açlıktan, sefaletten, fakirlikten intihar şeklinde bir açıklama yapıldı. Bu doğru değildir. Adli soruşturma devam etmektedir. Şu an itibariyle bizim elimizde açlıktan, yoksulluktan intihar şeklinde böyle bir bilgi mevcut değildir” dedi.

‘ELİNİZDE SOPAYLA OTURMAYIN’

Muhalefet partilerinin konuşmalarının sık sık AKP’li üyeler ve komisyon başkanı tarafından kesilmesine tepki gösteren CHP’nin komisyon üyesi Mehmet Bekaroğlu,  “Başkanım, muhalefeti çıkarın ya da o arkadaşların eline verin bir değnek dövsün herkesi. Siz Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu'nun Başkanısınız, elinizde sopayla oturmayın, söylediğimiz her şeye de el sallayarak bize bağırmayın. Böyle bir ortamda nasıl bütçe konuşacağız?​” dedi.

‘GÖRÜŞMELERİ KIZILAY’DA YAPALIM’

CHP İzmir Milletvekili Kamil Okyay Sındır, canlı yayın yapılmayarak bütçe görüşmelerinin milletten kaçırıldığını söyledi. CHP Konya Milletvekili Mustafa Kalaycı ise “Görüşmeleri Kızılay’da yapalım herkes katılsın” dedi.

‘2020 BÜTÇESİ HALKTAN ALINIYOR’

Usul tartışmalarının ardından komisyon üyeleri sunum yaptı. CHP Plan ve Bütçe Komisyon Üyesi Bülent Kuşoğlu, 2018 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Teklifi’ne ilişkin konuştu. Kuşoğlu, yedek ödeneklerin başlangıç ödeneklerinin yüzde 2’yi aşamayacağını söyleyerek, 2018 yılında yedek ödeneklerin yüzde 7,21’e ulaştığını belirtti. Kuşoğlu, “Yüzde 2’si aşılmış, kanunun delmişsiniz, nedir bunun gerekçesi? 2019’a göre 2020 bütçesi yüzde 13,8; 13,9 artıyor, yüzde 14 artıyor en fazla ama vergi gelirleri yüzde 17’den fazla artıyor. 2020’de halktan daha fazla alacağız, halka vermeyeceğiz” diye konuştu.

‘SAYIŞTAY RAPORLARINDA YOLSUZLUĞA YOL AÇAN HATALAR VAR’

Sayıştay raporlarına da değinen Kuşoğlu, 7 bin 250’si düzenlilik denetiminde, 990’u performans denetiminde olmak üzere Sayıştay denetimlerinde toplam 8 bin 240 hata olduğunu söyledi. Kuşoğlu, “Nedir bu hatalar, niçin bu kadar hata yapılıyor bakın, bunların çok önemli bölümü mali rapor ve tabloları etkileyen hatalar, bunlar bir anlamda yolsuzluğa yol açabilecek hatalar. 159 kamu idaresinin tablosunda taşınmazlar yer almıyor, tapu kayıtları yok. Tapuyu deldirmiş devlet diyorum ben buna” dedi.

“ETHEM SANCAK VE KATARLILARIN BÜTÇESİ”

CHP’li Süleyman Girgin ise 2020 yılı bütçesinin borç ve faiz bütçesi olduğunu söyledi. Girgin, bütçenin iktidarın ve yandaşların bütçesi olduğunu ifade ederek, “2020'de toplam vergi gelirlerinin yüzde 67'sini dolaylı vergiler yani gelir durumuna bakmaksızın herkesten eşit olarak alınan KDV, ÖTV gibi tüketim vergileri, damga ve harç vergileri gibi oranlar kapsamaktadır; yüzde 33'ünü ise doğrudan vergiler oluşturacak. 2020 yılında bütçeden toplam 139 milyar lira faiz ödenmesi hedefleniyor. 2020 bütçesi oğluna okul pantolonu alamadığı için hayatına son veren İsmail Devrim'in değil, ‘Erdoğan'a aşığım.’ diyerek servetine servet katan Ethem Sancak'ların ve Katarlı dostlarının bütçesidir” dedi.

HDP: BU BÜTÇEDE KADININ ADI YOK

HDP Siirt Milletvekili Meral Danış Beştaş, bütçenin toplumsal cinsiyete dayalı bir bütçe olmadığını belirtti. Bütçeyi “eril” bir bütçe olarak tanımlayan Beştaş, “Cumhurbaşkanlığı'na bağlı 8 bakanlık içinde kadına dair bir başkanlık yok. Toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamaya, kadın erkek eşitsizliğini, kadına yönelik şiddeti, kadına yönelik tecavüzü önüne koyan bir başkanlık yok. Çünkü kadınlara ayrılan kalemleri ayrıca yazılmamış ve tartışamıyoruz bile. Bu bütçede toplumsal cinsiyet eşitliğini güçlendirecek mahalle kreşlerine dair bir bütçe yok.  Kadınların hasta bakımına ayırdığı süreyi ve sağlık hizmetlerine ne kadar bütçe ayrıldığı yok. Bunların yerine sermayeye para kazandıran dev projeler, savaş, illerin boşaltılması, mülteclierin yerleştirilmesi ile ilgili bütçe yapılmış ve burada kadının adı yok. Eğitme sığınaklara iş ve barınma sorunlarına bütçe yok ama askeri harcamalara bütçe oldukça fazla. Savaşa ayrılan harcamamlar oldukça fazla” dedi.

PAYLAN: BU BÜTÇE YÜZDE 1’İN BÜTÇESİ, SARAY’IN BÜTÇESİ

Komisyonda söz alan HDP Plan ve Bütçe Komisyon Üyesi Garo Paylan, “Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ülkeyi şirket gibi yönetiyor. Bütçede bir şirket bütçesi” dedi.

Emekliye, işçiye, esnafa, çiftçiye, ekolojiye ve kadına bütçede yer ayrılmadığına dikkat çeken Paylan, şunları söyledi: “Halkın büyük çoğunluğu yoksul. Halkın yüzde 70’i borçlu, neden yoksuluz çünkü kötü yönetiliyoruz. İşsiz sayısı 1 milyondan fazla arttı. 8 milyon işsiz var. Yoksullukla, işsizlikle ilgili herhangi bir vizyon bu bütçede göremedik. Bu bütçe yüzde 1’in bütçesi, Saray’ın bütçesi. Cumhurbaşkanı yardımcısı çok lüks bir arabayla Meclise geldi. 8-10 milyonluk arabayla Meclise gelip vatandaşa tasarruf yapın deyince size demezler mi ‘Önce siz yapın.’  Cumhurbaşkanı 113 bin TL maaş alacak. İhtiyacı yok bunu biliyoruz ama niye bu maaşı alıyor. Halk evine ekmek götüremiyor. Yandaşların, beş tane müteahhidin bütçesi var. Bütçe 5 tane müteahhidi zenginleştiriyor. Yüzde 1’i iyi hissettirmekten başka bir düşüncesi yok bu iktidarın. Oysa yapmamız gereken geniş kesimleri refahla buluşturmak.”

‘BARIŞ OLSA 100 MİLYAR TASARRUF YAPACAĞIZ’

Paylan, şöyle devam etti: “Bu bütçede emeklilikte yaşa takılanları gördünüz mü?  Cumhurbaşkanı 44 yaşında emekli oldu. Ama Sayın Cumhurbaşkanı dönüp emeklilikte yaşa takılanlara ‘Siz bir kurşunun kaç lira olduğunu biliyor musunuz’ dedi.  Kaynaklarımız güvenlikçi politikalara gidiyor. Oysa o kaynaklarla bu halkın sorunlarını çözebiliriz. Eğer güvenlikçi politikalardan vazgeçip, barışçı politikalara dönersek halkın sorunlarını gidermiş oluruz. Barış süreci sürdüğü zaman hepimizin refahı vardı. O yıllarda 46 milyar TL harcadık. Bu yıl ki bütçede 160 milyar savunmaya harcanacak. Barış sürmüş olsaydı güvenlik bütçesi 50 milyar olacaktı ve 100 milyar TL tasarruf yapmış olacağız.”

Bütçe görüşmeleri Komisyonda, siyasi parti temsilcileri bütçe teklifi, kesin hesap teklifi ve Sayıştay raporları üzerinde görüşlerini açıklayacak. Görüşmelerin sonunda Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın, soru ve eleştirilere yanıt vermesi bekleniyor. Bakanlıkların bütçelerinin görüşmelerinde, Plan ve Bütçe Komisyonu üyesi milletvekillerine 10’ar, üye olmayan milletvekillerine 5’er dakika süre verilecek. Bütçenin tümü üzerinde yapılacak bugünkü görüşmelerde ise üye milletvekillerine 20’şer dakika süre tanınacak.

İYİ PARTİ: BÜTÇE IMF’SİZ BİR IMF PROGRAMI

İYİ Parti Komisyon üyesi Durmuş Yılmaz ise bütçenin borç krizinin yapılandırılması ile ilgili olduğunu söyledi. Yılmaz, “Bu bütçe IMF’siz bir IMF programıdır. Buradan da şeffaflık istiyoruz, istediğimiz şeffaflık şu: Biz hangi kalem nerede, bütçenin neresinde; Muhasebat Genel Müdürlüğü nereye ne yazıyor, bunu görelim. Bütçede büyük bir sapma var” diye konuştu. (HABER MERKEZİ)

HDP: Bütçe komisyon görüşmeleri Meclis TV’de yayınlansın