Trump-Erdoğan görüşmesi: Yaptırım uyarıları, protestolar gölgesinde yeni pazarlıklar
ABD'ye giden Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ABD Başkanı Trump'ın gündeminde, Suriye, Halkbank davası, S-400 yaptırımları ve Ermeni Yasa Tasarısı önemli başlıklar olarak öne çıkıyor.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan (solda) ve ABD Başkanı Donald Trump (sağda) | Fotoğraf: AA-Beyaz Saray | Kolaj: Evrensel
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, bugün ve yarın ABD Başkanı Donald Trump ile bir araya gelecek. Erdoğan çantasında bir dolu gündem başlığı ile gidiyor. Suriye, Halkbank davası, S-400 yaptırımları ve Ermeni Yasa Tasarısı dört önemli başlık. Bütün bu başlıklarla ilgili nasıl bir “pazarlık” yürüyeceği de görüşmenin ardından belli olacak. Ancak, ABD’den bu ziyarete tepkiler yükseliyor. ABD’de yaşayan Ermeniler ve Kürtler ise eylem hazırlığında. Erdoğan bu gerilimin içinde ABD’ye gitti. Gitmeden evvel de yaşanan tüm bu gerilim için “sabotaj” dedi.
Trump ve Erdoğan’ın 13 Kasım’daki görüşmelerin ardından Beyaz Saray’da ABD saatiyle öğleden sonra 15.10’da basın toplantısı düzenlemeleri bekleniyor. Bu Türkiye saati ile 23.30’a denk geliyor. Görüşmenin, Ermeni Soykırımı yasa taslağının onaylanması, Rusya’dan S-400 alımı nedeniyle yaşanan gerginlik, Halkbank dosyası, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın mal varlığının araştırılması tartışmaları sürerken gerçekleşmesi görüşmeyi “kritik” yapıyor.
ERMENİ YASA TASARISI
Ziyaret öncesi Washington oldukça hareketli. ABD’de Erdoğan’ın Ermenilerin protesto edileceği öngörülüyor. Geçtiğimiz hafta ABD Temsilciler Meclisi'nde, "Ermeni Soykırımı'nı resmi olarak tanıyan" yasa tasarısı 11'e karşı 405 oyla kabul edilmişti. ABD yasasına göre Trump’ın tasarıyı veto etmesinin bir karşılığı yok. Ancak siyaseten anlam kazanıyor. Zaten Ermeni soykırımını tanıyan ve Türkiye’ye yaptırım uygulanmasına yönelik tasarıların yasalaşmasının ikinci adımı olan Senato’daki oylama Trump’ın müdahalesiyle görüşme sonrasına ertelenmişti.
ANA GÜNDEM: SURİYE
Ayrıca, Kuzey Suriye’ye düzenlenen operasyon nedeni ile de ABD’de yaşayan Kürtler de Erdoğan’ı protesto edecek. ABD medyası tam bu ziyaret öncesinde 2017 yılında Erdoğan’ın ziyareti sırasında yaşanan koruma krizini anımsatan haberler yapıyor. ABD medyası TheHill, o dönem başlatılan dava sürecinde Amerikalı güvenlik personelinin dosyaya giren ifadelerine dayanıyor. Türk güvenlik personelinin, ABD'li meslektaşlarına da saldırdığı iddia ediliyor. ABD medyası aynı zamanda Suriye’nin Kuzeyine dönük operasyonu“etnik temizlik” olarak sunuyor.
Görüşmenin ana gündemi Suriye. Erdoğan ABD’nin Kuzey Suriye üzerine varılan mutabakata uymadığı kanısında. Harekat nedeniyle Trump’ın Erdoğan’a “aptallık etme” diyerek yazdığı mektup da görüşmenin başlıklarından biri…
HALKBANK DAVASI
Ayrıca Halkbank davası da görüşmenin ana gündem başlıklarından biri. ABD’de savcılık makamı Halkbank’ı ABD’nin İran yaptırımlarını ihlal etmekle suçlayarak banka aleyhine hazırlanan iddianameyi açıklamıştı. İddianame, geçen yıl Halkbank’ın Eski Genel Müdür Yardımcısı Hakan Atilla’nın hüküm giydiği suçlamaların benzerini içeriyor.
Erdoğan’ın görüşmeye Fethullah Gülen’in iadesini de getireceği öngörülüyor.
YİNE PAZARLIK YİNE TAVİZ
Görüşmeyi yakından takip eden uzmanalar hafta boyunca, Türkiye’nin masaya koyacağı bu gündem maddelerinin ne kadarının ABD tarafından kabul edileceği ve nasıl bir sonuçla masadan kalkacağı ise yine Türkiye’nin ortaya koyacağı "tavizlere" bağlı olacağını yazdı. Örneğin Evrensel yazarı Yusuf Karataş Suriye konusunda şöyle dedi: “Erdoğan iktidarının Trump yönetimine yeni tavizler vermesi kaçınılmaz görünmektedir. Ancak Erdoğan’ın bu tavizleri Rusya’yı karşısına almayacak bir noktada tutmaya ve zaman kazanmaya çalışacağını da şimdiden söyleyebiliriz. İşte Erdoğan iktidarının emperyalistlere kafa tutmak diye övündüğü siyasetin ülkeyi getirdiği nokta burasıdır”
ABD TEMSİLCİLER MECLİSİ: BU DAVET GERİ ÇEKİLMELİ
Ziyareti ABD’li siyasetçiler istemiyor. Erdoğan ve ABD Başkanı Trump’ın buluşması öncesinde Ulusal Güvenlik Danışmanı Robert O’Brien, S-400’lerden vazgeçmezse Türkiye’ye yaptırım ihtimali bulunduğu mesajı vermişti. Bu kez, ABD Temsilciler Meclisi'nin Demokrat ve Cumhuriyetçi üyeleri, Başkan Donald Trump'a yazdıkları bir mektupta Erdoğan'ın Washington ziyaretine karşı çıktıklarını ifade etti.
İkisi Cumhuriyetçi, 15'i Demokrat 17 Temsilciler Meclisi üyesinin imzaladığı mektupta Trump'a "Mevcut koşullar göz önünde bulundurulduğunda, Erdoğan'ın ABD'yi ziyaret etmesi son derece uygunsuz bir gelişmedir. Bu davet geri çekilmeli" çağrısı yapılıyor.
Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Demokrat Eliot Engel'in öncülük ettiği mektupta Türkiye'nin Suriye'nin kuzeydoğusuna yönelik olarak düzenlediği askeri harekatın ABD ulusal güvenliği açısından "felaket niteliğinde sonuçlar" doğurduğu ve NATO içerisinde derin çatlakların oluşmasına neden olduğu ifade edildi.
Eliot Engel, Ekim ayının sonunda Temsilciler Meclisi'nde kabul edilen ve Türkiye'ye yönelik yaptırımların devreye sokulmasını öngören yasa tasarısını hazırlayan Kongre üyeleri arasındaydı. Söz konusu tasarıda Suriye harekatı nedeniyle Türkiye'deki kişi ve kurumlara yönelik bir dizi yaptırımın devreye sokulması öngörülüyordu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD ziyareti öncesi Ankara Esenboğa Havalimanında gazetecilere açıklamalarda bulundu. İki ülke arasında yaşanan tüm gerilim için “sabotaj” dedi.
UZGEL: ABD VE RUSYA TÜRKİYE'NİN ÇİZİLEN SINIRIN DIŞINA ÇIKMASINI İSTEMİYOR
Prof. Dr. İlhan Uzgel, mektuptan daha önemli konuların olduğunu söyledi. Görüşmede Halkbank davası, temsilciler meclisinden geçen yaptırımlar, Rusya'dan S-400 hava savunma sistemlerinin alınması ve Erdoğan'ın ailesinin malvarlığı gibi konuların olacağını belirten Uzgel, “Bu kadar ağır konular varken gitmemesi gerekiyordu. Fakat bütün siyaseti Trump ile yönetiyor. Mecburen gitmek zorundaydı. Amerikan sistemi birçok yönden Türkiye'yi sıkıştırıyor” dedi.
Türkiye ve Rusya arasında ise yakın zamandaki ilişkilerin aslında tam bir yakınlaşma olmadığını belirten Uzgel, “Ruslar ABD'nin bıraktığı yerden devraldılar. Rusya ile yapılan anlaşma ABD'nin mutabakatını tamamlayıcı nitelikteydi. ABD ve Rusya Türkiye'nin çizilen sınırın dışına çıkmasını istemiyorlar. Halkbank davası, yaptırımlar, Suriye Milli Ordusu'ndan eylemleri gibi konuların önemli olduğunu belirten Uzgel, Erdoğan ve ailesinin mal varlığının araştırılmasının ABD'nin elinde bir koz olduğunu ifade etti. Trump yönetiminde bunun gündeme getirilmeyeceğini düşündüğünü dile getiren Uzgel, ancak ABD'nin bunu Erdoğan için sonuna kadar kullanacağını vurguladı. Erdoğan'ın patriot alarak S-400 tartışmasını kapatabileceğini belirten Uzgel, fakat bunun yapılacak pazarlığa bağlı olduğunu söyledi. (İstanbul/EVRENSEL)
