HDP'li belediyelere yönelik kayyum, yargılama ve tutuklama bilançosu ne oldu?

Deniz NAZLIM

Halkların Demokratik Partisi (HDP) 31 Mart 2019 Yerel Seçim sonuçlarına göre 3 büyükşehir, 5 il, 45 ilçe ve 12 belde olmak üzere toplamda 65 belediye başkanlığı, bin 230 Belediye Meclis Üyeliği ve 102 İl Genel Meclis üyeliği kazandı. 

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın seçimler öncesi “gerekirse kayyum atarız” sözleri, 4 ay sonra İçişleri Bakanlığı tarafından yerine getiriliyor. 

İLK ÖNCE YSK ARDINDAN KAYYUMLAR

Kayyum süreci ilk önce Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) seçilmişlere mazbata verilmemesi ve belediyelerin seçimi kaybeden AKP’ye verilmesiyle başladı. HDP’lilerin adaylıklarını kabul eden YSK, OHAL KHK’leriyle işten atılan kişilerin Belediye Başkanı veya Belediye Meclis Üyesi olamayacaklarına hükmetti.

YSK’NİN MAZBATA VERMEDİĞİ 6 HDP BELEDİYE EŞ BAŞKANI: 

• Diyarbakır-Bağlar Belediyesi Eşbaşkanı Zeyyat Ceylan 
• Van-Çaldıran Belediyesi Eşbaşkanı Leyla Atsak
• Van-Edremit Belediyesi Eşbaşkanı Gülcan Kaçmaz Sağyiğit 
• Van-Tuşba Belediyesi Eşbaşkanı Yılmaz Berki 
• Erzurum-Tekman Belediyesi Eşbaşkanı Müzahit Karakuş 
• Kars- Digor- Dağpınar Belde Belediyesi Eşbaşkanı Abubekir Erkmen

MAZBATALARI VERİLMEYEN 8 BELEDİYE EŞ BAŞKANI:

• Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eş Başkanı Hülya Alökmen Uyanık, 
• Diyarbakır-Yenişehir Belediyesi Eş Başkanı İbrahim Çiçek, 
• Diyarbakır-Kayapınar Belediyesi Eş Başkanı Necati Pirinççioğlu, 
• Hakkari Belediyesi Eş Başkanı Seher Kadiroğlu Ataş, 
• Mardin-Kızıltepe Belediyesi Eş Başkanı Salih Kuday, 
• Mardin-Savur Belediyesi Eş Başkanı Mehmet Yasin Kalkan, 
• Siirt Belediyesi Eş Başkanı Resul Kaçar, 
• Van-Erciş Belediyesi Eş Başkanı Mahmut Pala oldu.

YSK kararıyla, Taşlıçay, Doğubayazıt, Batman, Tatvan, Yenişehir, Kayapınar, Bağlar, Dicle, Sur, Ergani, Yüksekova, Iğdır, Kızıltepe, Derik, Varto, Siirt, Kurtalan, Bozova, Suruç, Viranşehir, Şırnak, Cizre, İpekyolu belediyelerinde 44’ü belediye meclis üyesi ve 3’ü il genel meclis üyesi toplam 47 HDP’li meclis üyesinin mazbatası verilmedi.

KAYYUM, YARGI, TUTUKLAMA

19 Ağustos - 13 Kasım 2019 tarihleri arasında 3’ü büyükşehir, 1’i il, 15’i ilçe, biri belde belediyesi olmak üzere toplam 20 HDP belediye eş başkanı, İçişleri Bakanlığı talimatıyla görevden uzaklaştırıldı.

Diyarbakır, Mardin, Van, Hakkari, Kulp, Karayazı, Nisaybin, Yüksekova, Kocaköy, Erçiş, Kayapınar, Bismil, Saray, Cizre, Kızıltepe, İpekyolu, İdil, Yenişehir, Hazro ve Akpazar belediyelerine hükümetin atamasıyla mülki idare amir sıfatıyla görev yapan il valileri ve ilçe kaymakamları kayyum (belediye başkan vekili) olarak atandı.

14 BELEDİYE EŞ BAŞKANI TUTUKLANDI

HDP'li 14 belediye eş başkanı ise tutuklanarak cezaevine gönderildi. Tutuklanan HDP eş başkanlarının tutuklandıkları tarih, isimleri ve aldıkları oy oranları şöyle: 

22 Ekim 2019 tarihinde
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eş Başkanı Adnan Selçuk Mızraklı (yüzde 62,9)
Kayapınar Belediyesi Eş Başkanı Keziban Yılmaz (yüzde 66,39)
Erçin Belediyesi Eş Başkanı Yıldız Çetin (49,71)
Kocaköy Belediyesi Eş Başkanı Rojda Nazlıer (yüzde 61,67)

16 Eylül 2019 tarihinde
Kulp Belediyesi Eş Başkanları Mehmet Fatih Taş-Fatma Ay (yüzde 49,97)

17 Eylül 2019 tarihinde
Karayazı Belediyesi Melike Göksu (yüzde 61,83)

18 Ekim 2019 tarihinde
Nusaybin Belediyesi Eş Başkanları Semire Nergis-Ferhat Kurt (yüzde 77,42)
Hakkâri Belediyesi Eş Başkanı Cihan Kahraman (59,97)
Yüksekova Belediyesi Eş Başkanları Remziye Yaşar-İrfan Sarı (yüzde 66,18)

11 Kasım 2019 tarihinde
İpekyolu Belediyesi Eş Başkanları Azim Yağcan-Şehzade Kurt (yüzde 54,47) 

7 MECLİS ÜYESİ TUTUKLANDI

31 Mart - 12 Kasım arasında Tatvan, Bağlar, Kayapınar, Çaldıran, Erdemit ve Tuşba belediyelerinde toplam 30 HDP’li Belediye Meclis Üyesi, İçişleri Bakanlığı tarafından görevden uzaklaştırıldı. Aynı tarihler arasında Patnos, Silopi, Bağlar (2) ve Sur belediyelerinden 5 HDP Belediye Meclis üyesi tutuklandı. Dersim ve Bitlis’den 2 il genel meclis üyesi tutuklandı. 

HDP’li 7 il genel meclis üyesi, 9 Eylül 2019 günü eş zamanlı olarak görevden uzaklaştırıldı. Görevden uzaklaştırılan il genel meclis üyelerinin tamamı Muş İl Genel Meclisi’nin üyeleriydi. 

2 MİLYON 219 BİN YURTTAŞIN İRADESİ YOK SAYILDI

Kayyum atanan belediyelerde belediye meclisleri de feshedildi. Bu belediyelerde görev yapan HDP’li 270 belediye meclis üyesiyle birlikte toplamda 367 üyenin iradesi, meclis feshedildiği için yok sayılmış oldu.

Belediyelerin karar organı olan belediye meclislerinin feshedilmesi sonucunda yurttaşların seçme ve yaşadığı kentin seçilmiş bir belediye yönetimi ve belediye meclisi tarafından yönetilmesi hakkı ihlal edildi.

Böylelikle kayyum atanan 20 belediyenin sınırları içerisinde yaşayan-hangi partiye/adaya oy verdiği fark etmeksizin-kentinin seçilmiş belediye yönetimi tarafından yönetilmesi için oy kullanmış 2 milyon 291 bin yurttaşın iradeleri kayyum uygulamasıyla yoluyla askıya alındı. 

MECLİS ÇOĞUNLUĞUNA MÜDAHALE

31 Mart seçimlerinde belediye başkanlığını HDP’nin kazanamadığı, ancak belediye meclisi çoğunluğunu HDP’nin kazandığı meclislerde HDP’nin çoğunluğunu ortadan kaldıran İçişleri Bakanlığının uygulamaları hayata geçirildi.

* Tatvan Belediyesi Meclis örneği: 

Bitlis’in Tatvan ilçesinde, 31 Mart Yerel seçimleri Belediye Başkanlığını yüzde 45,61 oyla AKP kazanmıştı. HDP ise Belediye Başkanlığı seçim türünde yüzde 44,74 oy alarak ikinci parti oldu. 

Tatvan ilçesi Belediye Meclis Üyeliği seçiminde ise HDP yüzde 43,37 oy alarak birinci parti olurken, yüzde 42,13 oy alan AKP ise ikinci sırada kalmıştı. Bu sonuçlara göre HDP 14 Belediye Meclis üyeliği, AKP ise 11 Asıl Belediye Meclis üyeliği kazandı.

Sonuçlara göre toplam 25 üyeden oluşan Tatvan Belediye Meclisi çoğunluğu HDP’nin elindeydi. Ancak 21 Mayıs 2019 günü Tatvan Belediyesi Meclis üyelerimizden 9’u, “eş zamanlı” olarak görevden uzaklaştırıldı. Tatvan Belediye Meclisi’nde AKP 11 üye ile HDP ise 4 üye ile temsil ediliyor.

* Muş İl Genel Meclisi örneği: 

31 Mart 2019 seçimlerinde, Muş ili, İl Genel Meclis üyeliği seçim türü sonuçlarına göre; HDP yüzde  44.4, AKP yüzde 35.9, MHP yüzde 6, CHP yüzde 5,8 oranında oy aldı. 

Bu sonuçlara göre toplam 48 üyelikten oluşan Muş il genel meclis üyeliklerinin partilere dağılımı; HDP 26 üyelik, AKP 19 üyelik, MHP 2 üyelik ve CHP 1 üyelik şeklindeydi.

HDP’li 7 Muş il genel meclis üyesi, İçişleri Bakanlığı talimatıyla 9 Eylül 2019 günü “eş zamanlı” olarak görevden uzaklaştırıldı. Bu operasyondan HDP’nin üye sayısı 19’a düşerek çoğunluğu alındı ve AKP ile sayısal eşitliğe getirildi. (Ankara/MA)