TÜİK verilerine göre işçi ve emekçilerin yarısı baskıyla çalışıyor

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından hazırlanan “İş Organizasyonu ve Çalışma Zamanı Düzenlemeleri” adlı özel konulu araştırmaya göre çalışanların yüzde 41.5’i zaman baskısı altında çalıştığını belirtti. Ücretlilerin yüzde 47.3’ü zaman baskısı altında çalıştığını ifade ederken, çalışanların yüzde 31.3’ü ile çalışma zamanı dışında iş ile ilgili iletişime geçildi.

TÜİK, “İş Organizasyonu ve Çalışma Zamanı Düzenlemeleri” isimli haber bültenini ise ilk kezaçıkladı. Bülten, 2019 yılının 2.çeyreğini (nisan-mayıs-haziran) kapsadı.

ARAŞTIRMANIN AMACI ‘ESNEKLİK’ TESPİTİ

‘Avrupa Birliğine uyum çalışmaları kapsamında’ gerçekleştirilen çalışmanın amacı,“İş organizasyonu ve çalışma zamanı düzenlemelerinin çalışanlar için ne tür esneklikleri hangi boyutta içerdiğinin tespitine yönelik veri derlemektir” olarak açıklandı. Araştırma, 15 yaş ve üzerindeki çalışan tüm kişileri kapsadı.

MİLYONLARCA İŞÇİ ZAMAN BASKISI ALTINDA

TÜİK tanımına göre “Yeterli olmadığı düşünülen zaman aralığında görevi bitirmek zorunda olmak zaman baskısı altında çalışmayı” ifade ediyor. Araştırma sonucuna göre, çalışanların yüzde 41.5’i zaman baskısı altında çalıştığını belirtirken geri kalan yüzde 58.5’i çalışırken zaman baskısı yaşamadığını ifade etti.

Ücretli veya yevmiyeli çalışanlardan zaman baskısı altında çalıştıklarını belirtenlerin oranı yüzde 47.3 iken bu oran işverenlerde yüzde 39.3, kendi hesabına çalışanlarda yüzde 29.3, ücretsiz aile işçilerinde ise yüzde 24.8 oldu.

ÇALIŞMA ZAMANINI PATRON BELİRLİYOR

Araştırmaya göre Türkiye’de 2019 yılının 2. çeyreğinde, istihdamda olan 28 milyon 269 bin kişinin yüzde 29.8’i çalışma zamanının başlangıç ve bitişine kendisinin karar verebildiğini belirtti. Bu oran erkeklerde yüzde 28.5, kadınlarda yüzde 32.7 oldu. Çalışanların yüzde 9’u çalışma zamanının başlangıç ve bitişine belirli kısıtlamalar göre kendisinin karar verebildiğini, yüzde 61.1’i ise işveren, kurum, müşteriler, yapılan işler veya yasal düzenlemelere göre belirlediğini belirtti.

İşteki durum itibarıyla, ücretli veya yevmiyeli çalışanların yüzde 6.2’si, işverenlerin yüzde 77.6’sı, kendi hesabına çalışanların yüzde 83’ü, ücretsiz aile işçilerinin ise yüzde 78.2’si  çalışma zamanının başlangıç ve bitişine kendisinin karar verebildiğini belirtti.

NİTELİKLİ İŞÇİ İZNİ ZOR ALIYOR

Saatlik ve günlük izin alabilmede en çok zorluk yaşayan meslek grubu tesis ve makine operatörleri ve montajcılar oldu. Bir çalışma günü içerisinde saatlik izin alabilmenin en zor olduğu meslek grubu yüzde 31.6 ile tesis ve makine operatörleri ve montajcılar oldu. Aynı meslek grubunda çalışanların yüzde 40.4’ü ise üç iş günü içerisinde takip eden bir kaç gün için izin alabilmenin zor olduğunu belirtti.Saatlik izin alabilmenin en kolay olduğu meslek grubu yüzde 97.8 ile nitelikli tarım, ormancılık ve su ürünlerinde çalışanlar oldu. Bu grupta çalışanların yüzde 94.1'i günlük izin alabilmenin kolay olduğunu belirtti.

ÜCRETLİLERİN YÜZDE 59,9’UNUN İŞYERİNDE BULUNMA VEYA ÇALIŞMA SAATİ KAYDI TUTULUYOR

Ücretli veya yevmiyeli çalışanların yüzde 48.8’i işyerinde çalışma saati kaydı, yüzde 11.0’i ise işyerinde bulunma kaydı tutulduğunu belirtti. İşyerinde bulunma veya çalışma saati kaydı tutulmayanların oranı yüzde 40.1 oldu.

Sanayi sektöründe çalışma saati kaydı tutulanların oranı yüzde 65.5, işyerinde bulunma kaydı tutulanların oranı yüzde 6.3 olarak gerçekleşti. Bu oranlar hizmet sektöründe ise sırasıyla yüzde 47.3 ve yüzde 13.3 oldu.

Çalışanların yüzde 31.3’ü ile çalışma zamanı dışında iş ile ilgili iletişime geçildi

İstihdamda olanların yüzde 21.7’si ile son iki ayda çalışma zamanı dışında müşteri, amir veya işveren tarafından işle ilgili konularda bir veya iki defa, yüzde 9.6’sı ile üç veya daha fazla defa iletişime geçildi. Üç veya daha fazla defa iletişime geçilenlerin yüzde 2.8’inin sonraki iş gününden/mesai saatinden önce harekete geçmesi beklenirken, yüzde 6.7’sinin harekete geçmesi beklenmedi. Son iki ayda iş ile ilgili konularda çalışma saatleri dışında hiç iletişime geçilmeyen çalışanların oranı ise yüzde 68.7 oldu.

ÇALIŞANLARIN YÜZDE 60,6’SININ İŞYERİNE ORTALAMA ULAŞIM SÜRESİ 30 DAKİKANIN ALTINDA

Çalışanların yüzde 30.3’ü ev ile iş arası (tek yön) ortalama ulaşım süresinin 15 dakikanın altında olduğunu belirtirken, yüzde 30.3’ü 15-30 dakika arasında, yüzde 26.6’sı 30-59 dakika, yüzde 6.2’si ise 60-89 dakika arasında işyerine ulaştığını belirtti. Ev ile iş arasındaki ulaşım süresi 90 dakika ve üstü olarak belirtenlerin oranı ise yüzde 1.3 olarak gerçekleşti. Çalışanların yüzde 5.4’ü işlerini kendi evinden yürüttüğünü belirtti.