TÜİK'e göre kasım ayı enflasyonu yüzde 10,56

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) kasım ayının enflasyon oranlarını açıkladı. Buna göre, TÜFE'de bir önceki aya göre yüzde 0,38, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 11,01, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 10,56 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 15,87 artış gerçekleşti. CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, geçtiğimiz ay baz etkisinin ortadan kalkmasıyla enflasyonun tekrar çift haneli rakamlara yükseldiğini belirterek "Baz etkisi bitince tek haneli enflasyon hayali çok çabuk bitti" dedi. Erdoğdu ayrıca "Ülkeyi yönetenler krizden çıkış için ücretlere daha da düşük zam yapmak için yıl sonuna doğru rakamları düşük olarak açıklamayı adet haline getirdi” ifadelerini kullandı.

Aylık en yüksek artış yüzde 2,69 ile giyim ve ayakkabı grubunda oldu. Ana harcama grupları itibarıyla kasım ayında endekste yer alan gruplardan, ev eşyasında yüzde 0,59, haberleşmede yüzde 0,39, konutta yüzde 0,36 ve ulaştırmada yüzde 0,33 artış gerçekleşti.

Aylık en fazla düşüş gösteren grup yüzde 0,44 ile çeşitli mal ve hizmetler oldu. Ana harcama grupları itibariyle kasım ayında endekste düşüş gösteren bir diğer grup ise yüzde 0,15 ile lokanta ve oteller oldu.

Yıllık en fazla artış yüzde 43,35 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti. TÜFE'de, bir önceki yılın aynı ayına göre eğitim yüzde 14,35, çeşitli mal ve hizmetler yüzde 14,03, sağlık yüzde 13,85 ve lokanta ve oteller yüzde 13,07 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama grupları oldu.

İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE'de kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 0,59, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 10,31, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9,90 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 15,13 artış gerçekleşti.

Kasımda endekste kapsanan 418 maddeden 33'ünün ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 296 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 89 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti.

KASIMIN ZAM ŞAMPİYONU DOMATES

Tüketici fiyatları bazında kasımda bir önceki aya göre en yüksek fiyat artışı yüzde 16,65 ile domateste yaşandı. TÜİK verilerine göre, fiyat artışında domatesi, yüzde 14,98 ile salatalık, yüzde 12,31 ile tost makinesi izledi.

Kasımda fiyatı en çok artış gösteren diğer ürünler arasında yüzde 11,76 ile yünlü erkek kabanı, yüzde 9,41 ile taze fasulye, yüzde 8,16 ile çocuk botu, yüzde 6,35 ile ütü, yüzde 6,13 ile kadın botu, yüzde 5,24 ile elektrikli süpürge, yüzde 5,18 ile çocuk anorak kabanı yer aldı.

Geçen ay en fazla fiyat düşüşü ise yüzde 31,49 ile portakalda gerçekleşti. Bunu yüzde 28,4 ile ıspanak, yüzde 23,82 ile yurt içi bir hafta ve daha fazla süreli turlar, yüzde 22,88 ile karnabahar, yüzde 20,32 ile kivi, yüzde 18,25 ile pırasa, yüzde 16,06 ile beyaz lahana, yüzde 11,83 ile ayva izledi.

TÜKETİCİ FİYATLARININ EN FAZLA ARTTIĞI BÖLGE "ERZURUM, ERZİNCAN, BAYBURT"

Kasımda yıllık bazda tüketici fiyatlarının en fazla arttığı bölge yüzde 12,03 ile "Erzurum, Erzincan, Bayburt" olarak belirlendi.

İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması (İBBS) 2'nci düzeyde bulunan 26 bölge içinde, aylık bazda en yüksek fiyat artışı yüzde 0,77 ile "Mardin, Batman, Şırnak, Siirt", 12 aylık ortalamalara göre ise yüzde 18,72 ile "Şanlıurfa, Diyarbakır" bölgesinde gerçekleşti.

Yıllık bazda en yüksek artış da yüzde 12,03 ile "Erzurum, Erzincan, Bayburt" bölgesinde görülürken, bu bölgeyi yüzde 11,95 ile "Balıkesir, Çanakkale" izledi. En düşük fiyat artışı ise yüzde 8,88 ile "Ankara" bölgesinde kaydedildi.

Yİ-ÜFE 4,26

TÜİK verilerine göre; Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 0,08 düşüş, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 6,63, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4,26 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 19,68 artış gösterdi.

Sanayinin dört sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taşocakçılığı sektöründe yüzde 0,08, imalat sanayi sektöründe yüzde 0,04, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı sektöründe yüzde 0,53 düşüş, su temini sektöründe yüzde 0,19 artış olarak gerçekleşti.

Bir önceki aya göre en fazla düşüş; yüzde 4,85 ile ham petrol ve doğal gaz, yüzde 1,80 ile ana metaller, yüzde 1,39 ile kimyasallar ve kimyasal ürünler olarak gerçekleşti. Buna karşılık diğer ulaşım araçları yüzde 3,48, gıda ürünleri yüzde 1,48, içecekler yüzde 1,31 ile bir önceki aya göre endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.

Ana sanayi grupları sınıflamasına göre kasım ayında aylık en fazla düşüş yüzde 0,60 ile ara malında gerçekleşti.

CHP'Lİ AYKUT ERDOĞDU: ENFLASYONDA BAZ ETKİSİ BİTTİ, ÇİFT HANE GERİ GELDİ

CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, geçtiğimiz ay baz etkisinin ortadan kalkmasıyla enflasyonun kasım ayında tekrar çift haneli rakamlara yükseldiğini söyledi. 

Erdoğdu şunları söyledi:

"Baz etkisi bitince tek haneli enflasyon hayali çok çabuk bitti. 12 aylık ortalamalara göre, gıda enflasyonu yüzde 20,76'yı buldu. Enflasyon sepetindeki 418 maddeden 296'sının fiyatı arttı. Bazı vergiler ile harç ve cezalarda yapılan yıllık artışta referans olarak kullanılan 2019 yılı yeniden değerleme oranı, Vergi Usul Kanunu'na göre 12 aylık ortalama üretici fiyat artışına göre belirlenir. Bu oran 2020 için yüzde 22,58 olarak belirlendi ama enflasyon yüzde 10,56. Yani devletin zammı, enflasyonu katlayarak vergi, harç ve cezalara yüzde 22 zam yaparken, emekçinin ücret ve maaşına yapılacak zamda ise enflasyon rakamını dikkate alacak.”

Gıda enflasyonun yüzde 8,89’a yükseldiğini hatırlatan Erdoğdu, "İşlenmemiş gıda grubu enflasyonunun, özellikle taze meyve ve sebze fiyatlarındaki gerilemenin etkisiyle bir miktar sınırlandırdığını söyleyebiliriz” dedi.

"AMAÇ ÜCRETLERE DÜŞÜK ZAM"

Açıklanan bu rakamların yaşanan gerçek enflasyonun çok altında olduğunu ifade eden Erdoğdu, “Çarşı pazarda fiyatlar uçarken, yıllardır büyümeden pay alamayan ücretli kesim zamlarla ve vergilerle krizin faturasını öderken, ülkeyi yönetenler krizden çıkış için ücretlere daha da düşük zam yapmak için yıl sonuna doğru rakamları düşük olarak açıklamayı adet haline getirdi” diye konuştu.   

Erdoğdu 2020 yılının ilk yarısında da terse dönen baz etkisiyle beraber, enflasyonun çift hanelerde seyretmeye devam edeceğine işaret ederek şöyle devam etti:

"Her zaman söylüyoruz, üretimi artırmadan sadece tüketimle ekonomideki sorunlar asla çözülemez. Ama ülkeyi yönetenler üretim deyince sadece bina üretmeyi, betona para gömmeyi anlıyor. Oysa katma değeri yüksek sanayi üretimi ile tarımsal üretimi arttırmak ilk yapılması gereken. Tek bildiklerin enflasyon karşısında geliri eriyen vatandaşı borçlandırıp tüketime yönlendirmek. Başka ekonomi politikaları yok. 17 yıldır herkesi her kesimi borçlandırdılar. Yine faizleri düşürerek gemiyi yürütme derdindeler. Oysa artık borçlanma ekonomisi değil, üretim ekonomisini esas alan, Türkiye'nin kaynaklarını verimli kullanan ve bunu hakça paylaştıran bir düzene geçmek gerekiyor.”

Aralık ayında da benzer seyrin süreceğini ve piyasanın, yılı yüzde 11,5 -12,0 aralığında kapatılacağını beklediğine işaret eden Erdoğdu, “Merkez Bankası’nın açıkladığı 2019 yılının son Enflasyon Raporu'nda bu yıl için enflasyon öngörüsü yüzde 13,9’dan yüzde 12’ye revize edilmişti. 12 Aralık’taki yılın son Para Politikası Kurulundan bir kez daha faiz indirimi kararı çıkması sürpriz olmayacak” dedi. (EKONOMİ SERVİSİ)

Bülent Falakaoğlu

Resmi enflasyon dikkate alınırsa vay çalışanın haline!