Doğu Akdeniz gerilimi | Yunanistan, Libya büyükelçisini sınır dışı etme kararı aldı

Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’nin Libya ile imzaladığı ve Doğu Akdeniz’de iki ülke arasındaki deniz sınırlarını belirleyen tartışmalı anlaşmanın haritasını ve detaylarını paylaştı. Yunanistan ise Türkiye yönetimi ile anlaşma yapan Libya’nın Atina büyükelçisini ülkeden gönderme kararı aldığını duyurdu.

Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias, Libya’nın Yunanistan büyükelçisinin ülkeden gönderileceğini açıkladı. Türkiye ile Libya arasında imzalanan deniz yetki alanlarının sınırlandırılması anlaşmasını “uluslararası hukukun ihlali” olarak nitelendiren Dendias, Libya Büyükelçisi MohamedYounis AB Menfi’nin ülkeden ayrılması için 72 saati olduğunu söyledi.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise karara tepki gösterdi:

"Doğu Akdeniz'de Rum kesimi hariç bölgedeki tüm ülkelerle ikili ve çok taraflı anlaşmalar yapabiliriz. Libya ile imzalanan mutabakat zaptı için büyükelçiyi sınır dışı etme kararını kınıyoruz. Libya bağımsız, egemen bir devlettir. Bu, Yunanistan'ın gerçek yüzünü göstermiştir."

TÜRKİYE-LİBYA ARASINDA 30 KM DENİZ SINIRI

Öte yandan Dışişleri Bakanlığının detaylarını yayımladığı haritaya göre Yunanistan’ın Girit Adası’nın güneydoğusunda Türkiye ile Libya arasında 18.6 millik (29.9 kilometre) bir sınır çizgisiyle kıta sahanlığı (KS) ve münhasır ekonomik bölge (MEB) sınırları belirlendi.

Erdoğan yönetimi, bu anlaşma sayesinde Yunanistan’la Kıbrıs ve Mısır arasında bir kalkan oluşturduğunu ve münhasır ekonomik bölgesinin batı sınırını oluşturduğunu ileri sürüyor. Tartışmalı anlaşma, Türkiye’nin KKTC dışında Doğu Akdeniz’de bir kıyıdaş ülkeyle yaptığı ilk deniz yetki alanları sınırlandırma anlaşması olma özelliği taşıyor.

HARİTADA NE VAR?

Yunanistan’ın Girit Adası’nın güneydoğusunda Türkiye ile Libya arasında 18.6 mil (29.9 kilometre) uzunluğunda bir deniz sınırı öngörülüyor.

Türkiye ile Kuzey Kıbrıs (KKTC) arasında 2011’deki anlaşmada belirlenen hat A ve B noktaları gösterilen haritada, Türkiye ve Mısır arasındaki “ana karalar arası ortak hat” C, D ve E noktalarıyla işaretlendi.

Türkiye ile Libya’nın geçen hafta imzaladığı “Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılmasına İlişkin Mutabakat Muhtırası” ile belirlenen noktalar ise E ve F şeklinde gösterildi.

NE OLMUŞTU?

Doğu Akdeniz bölgesi, bölgede zengin doğalgaz rezervlerinin keşfedilmesiyle beraber özellikle 2010 senesinden itibaren giderek daha da artan şekilde gündeme geliyor. Mısır, Yunanistan, İsrail ve Güney Kıbrıs’ın bir tarafta, Türkiye ve Kuzey Kıbrıs’ın (KKTC) diğer tarafta olduğu gerilim, son dönemde AB, ABD ve Rusya gibi büyük güçlerin de devreye girmesiyle uluslararası plana taşınmıştı.

Son gerginlik ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın son olarak, Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti Başkanlık Konseyi Başkanı Fayez Al Sarrac ile 27 Kasım’da İstanbul’da bir araya gelmesiyle başladı.İletişim Başkanlığından yapılan açıklamada, görüşmede, Türkiye ile Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti arasında, “Güvenlik ve Askeri İşbirliği Mutabakat Muhtırası” ile iki ülkenin uluslararası hukuktan kaynaklanan haklarının muhafazasını hedefleyen “Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılmasına İlişkin Mutabakat Muhtırası’nın” imzalandığı bildirildi.Anlaşmanın ilan edilmesinin ardından Yunanistan Libya’ya nota verdi, Avrupa Birliği ise acil belge isteyerek Ankara’dan konuyu açıklamasını istedi.

BM’YE GÖNDERİLECEK

Türkiye ile iç savaştaki Libya’da ilan edilmiş iki fiili hükümetten biri olan Müslüman Kardeşler bağlantılı Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH ya da Trablus hükümeti) arasında yapılan anlaşmanın Birleşmiş Milletlere de(BM) gönderilmesi bekleniyor.

Libya mutabakatı, Türkiye’nin KKTC ile 2011’de yaptığı Kıta Sahanlığı Sınırlandırma Anlaşması’ndan sonra bölgede yaptığı ikinci deniz yetki sınırlandırma anlaşması. Ancak Türkiye, Akdeniz’de henüz MEB ilan etmedi. MEB sınırları balıkçılık sektörünü içerdiği için ilgili kurumlar arasında çalışmaların devam ettiği belirtiliyor.

AKDENİZ ÜLKELERİ TEPKİLİ

Türkiye ile Libya arasında 27 Kasım’da imzalanan anlaşma, Doğu Akdeniz’de kıyısıolan diğer ülkelerin tepkilerine neden oldu.Yunanistan ve Mısır yönetimleri, mutabakatın uluslararası hukuka aykırı olduğunu belirtirken, Güney Kıbrıs (Kıbrıs Cumhuriyeti) Lahey’de bulunan Uluslararası Adalet Divanına başvurmaya hazırlanıyor.

TBMM’ye 5 Aralık günü anlaşmayla ilgili teknik ve hukuki bilgi veren Dışişleri Bakanlığı İkili Siyasi İşler ve Denizcilik-Havacılık-Hudut Genel Müdürü Büyükelçi Çağatay Erciyes, Libya ile yapılan anlaşma sayesinde Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de yeni kıta sahanlığı-münhasır ekonomik bölge sınırlarının çizildiğini ileri sürdü.Twitter adresinden bu sınırların nasıl oluştuğunu gösteren bir harita da yayımlayan Erciyes, Batı sınırının Yunanistan’a ait Girit adasına 45 mil uzaklıkta olduğu bilgisini de verdi.

ANLAŞMA İLE İLGİLİ KİM NE DEDİ?

Yunanistan, Türkiye-Libya anlaşmasının 1982 tarihli Uluslararası Deniz Sözleşmesi’ne aykırı olduğunu, bölgede yer alan Girit, Rodos, Kerpe ve Meis adalarının deniz yetki alanlarını ve dolayısıyla egemenlik haklarının göz ardı edildiğini kaydediyor.

Güney Kıbrıs (Kıbrıs Cumhuriyeti) ise söz konusu anlaşmanın egemenlik alanlarının ihlali olduğunu ileri sürüyor.

ABD Dışişleri Bakanlığından 3 Aralık’ta yapılan açıklama, iki kıyıdaş ülkenin anlaşmasını yararsız ve provokatif olarak değerlendirirken, gerginliği artırabileceği uyarısı da yapıldı.

Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova da bu anlaşmanın Libya’daki durumu daha da sıkıntıya sokacağı uyarısında bulundu. Rusya da ABD gibi Türkiye’nin aksine Libya’da Halife Hafter güçlerini destekliyor.

AB ise Libya anlaşmasıyla ilgili açıklamasında, mutabakat metninin açıklanmasını talep etti. AB’nintam üyesi olan Yunanistan ve Kıbrıs ile dayanışmasının süreceğini belirten AB, Türkiye’yi iyi komşuluk ilişkisi çerçevesinde davranmaya çağırdı. Açıklamada, “AB, Türkiye’nin Doğu Akdeniz ve Ege Denizi’ndeki faaliyetleri çerçevesinde Kıbrıs ile tam dayanışma içinde olmayı sürdürüyor” ifadesine yer verildi. (DIŞ HABERLER)

İhsan Çaralan

Libya-Türkiye mutabakatı; yeni sorunlarda mutabakat!

Türkiye ile Libya'nın Doğu Akdeniz Mutabakatı Meclis'te kabul edildi