09 Aralık 2019 14:16

Çanakkale Boğaz Köprüsü için açılacak taş ocağı kartalların soyunu tehdit ediyor

Çanakkale Boğaz Köprüsü projesi için açılması planlanan taş ocağının yerinin büyük orman kartalı ve şah kartalının yaşam alanı olduğu ortaya çıktı.

Fotoğraf: Evrensel

ÇEVRE

Paylaş

Özer AKDEMİR
İzmir

Çanakkale 1915 Köprüsü projesinde kullanılmak için yapımı planlanan 19 taş ocağından birinin nesli tükenmekte olan büyük orman kartalı ve şah kartalının yaşam alanı olduğu ortaya çıktı. Proje ile ilgili hazırlanan ÇED raporuna görüş yazan ornitologlar proje sahasının ana kuş göç yollarının yakınında bulunduğunu dile getirdi.

TAŞ OCAĞI KÖY MERASI VE DOĞAL SİT ALANINDA

Karayolları Genel Müdürlüğü Kamu Özel Sektör Ortaklığı Bölge Müdürlüğü tarafından Çanakkale’nin Gelibolu ilçesi, Kavaklıtepe Mahallesi sınırları içerisinde yapımı planlanan taş ocağından çıkarılan malzeme Kınalı-Tekirdağ-Çanakkale-Savaştepe Otoyolu Şarköy-Çanakkale (1915 Çanakkale Köprüsü dahil) Kesimi projesinde kullanılacak. Yıllık 150.000 ton taş üretilmesi planlanan alan köylülerin mera alanında yer alıyor. ÇED raporunda taş ocağının kuş uçuşu 233 metre batısında yer alan Kavaklı köyüne ait evler sahaya en yakın yerleşim yeri olarak belirtilmiş.

ENDEMİK TÜRLER VAR AMA SORUN DEĞİL!

Proje alanı “doğal sit -sürdürülebilir koruma ve kontrollü kullanım alanı” içerisinde kalıyor. ÇED raporunda faaliyet alanı yakın çevresinde tespit edilen endemik türler olan yılan otu, akçaağaç, çan çiçeği, yalancı ısırgan gibi türlerin “faaliyet alanı dışında da geniş bir yayılışa sahip” olduğu ileri sürülerek “Gelecekte nesillerinin tehlikeye girmesi gibi bir durum da söz konusu değildir” deniliyor.

Raporda faaliyet alanı içerisinde yer alan ve kısmen tahrip olan habitatlar ve popülasyonu zarar gören türleri kısa zaman dilimi içerisinde kendini yenileyeceği de iddialar arasında.

TAŞ OCAĞI KUŞ ANA GÖÇ YOLUNA ÇOK YAKIN

ÇED raporunda alanın hayvan varlığı ile ilgili kısmı ise fauna değerlendirmesinde olduğu kadar “Koruma altında türler var ama proje bunların neslini tehdit edecek boyutta değil” cümlesi ile geçiştirilecek türden değil. Çünkü taş ocağı yapılması planlanan alan göçmen kuşların en yoğun olarak geçiş yaptığı ana göç yollarına çok yakın bir konumda. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesinden Ornitolog Dr. Öğretim Üyesi İbrahim Uysal ve Uzman Biyolog Esra Kalkan tarafından hazırlanan Ornitolojik Değerlendirme Raporunda alanın küçük orman kartalı, küçük kartal, yaz atmacası, ala doğan, kara çaylak, arı şahini, yılan kartalı, balık kartalı ve şahin türleri için ildeki en yoğun kullanılan göç rotası olduğu dile getiriliyor.

SOYU TEHDİT ALTINDAKİ KUŞLAR

Ornitolog raporunda “Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi çok büyük olan” türler için kullanılan EN kategorisinde bulunan “büyük orman kartalı” ve “Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi büyük olan üveyik ve şah kartalı olduğu dile getiriliyor. Raporda şu an tehlikede olmasa bile yakın gelecekte soyları tehlike altına girebilecek üç kuş türünün (bozkır delicesi, ala doğan ve kınalı keklik) de bölgede yaşadığı belirtilmiş.

ÖNERİLER VE ALINACAK ÖNLEMLER

Sahanın zengin bir ornitofaunaya sahip olduğunun altını çizen ornitologlar maden sahalarının kuş türleri üzerinde yaptığı olumsuz etkilere vurgu yaptı.

Ornitologlar taş ocağının bu türlere etkisinin önlenmesi ile ilgili önerilerde bulunurlarken, projeyi üstlenenlerin ÇED dosyasındaki önerilere verdiği yanıtlarda "taşıma yolu değiştirilsin" önerisi dışında diğerleri için alınacak önlemlere yer aldı:

- Maden işletme sırasında patlatma yapılmaması

Proje kapsamında işletilecek patlatmasız açık üretim yöntemi ile faaliyet gerçekleştirilecektir.

- Şah Kartal türünün üreme döneminde maden faaliyeti ve taşıma sırasında oluşacak tozun minimuma indirilmesi için gerekli sulama işlemlerinin yol üzerinde ve maden yükleme aşamasında kesintisiz sürdürülmesi

Faaliyetin gerçekleştirilmesi sırasında sahada ve nakliye güzergahında düzenli olarak arazöz ile sulama yapılacaktır.

- Faaliyet sahasının 250 m kuzeyinde bulunan Katı Atık Depolama alanı Şah Kartal ve diğer yırtıcı türler için beslenme alanı olarak kullanılmaktadır. Bu nedenle maden faaliyetlerinin türün besin ihtiyacının en yüksek olduğu üreme dönemi (mart ayının ortası ve temmuz ayı sonu) içerisinde minimuma indirilmesi

Üretim aşamasında Şah Kartal ve diğer yırtıcı türlerin üreme döneminde çalışmalar asgari seviyede tutulacak bu dönem içerisinde nakliye işlemleri en aza indirilecektir.

- Ocaktan çıkarılacak malzemenin nakliyesi aşamasında proje ekibi tarafından tarafımıza bildirilen taşıma yolunun değiştirilmemesi. Kullanılacak nakliye yolunun maden çıkışından sonra doğuya doğru yönlenerek türün beslenme ve üreme alanından uzak tutulması

Proje kapsamında malzemenin sevkiyatı için kullanılacak nakliye yolu belirlenmiş olup, altenatif bir yol kullanımı söz konusu olmayacaktır.

- Sahada maden faaliyetleri süresince Ornitoloji alanında yüksek lisans yapmış daimi bir biyoloğun istihdam edilerek Şah Kartalın izlenmesi, saha üzerindeki uçuş sayıları, uçuş süreleri, avlanma sayıları gibi verilerin düzenli olarak tutulmasının sağlanması ve tespit edilen rahatsızlık belirtileri olduğunda ve tür bölgeye beslenme amacı ile yaklaştığında faaliyetlerin durdurulabilmesi

Sahadaki işletme faaliyeti süresince Ornitoloji alanında yüksek lisans yapmış daimi bir biyolog istihdam edilecektir. Uzman biyologun görüşleri doğrultusunda hareket edilecek olup, gerektiği durumlarda faaliyet durdurulacaktır.

(NOT: İtalik ve bold kısımlar ÇED dosyasındaki öneriler, altında yer alan kısımlar ise projeyi üstlenenlerin yanıtları)