BM İklim Zirvesi’nin ardından: Zengin ülkeler çözüme yanaşmadı

Yücel ÖZDEMİR
Köln

Şili’nin dönem başkanlığında Madrid’de yapılan Birleşmiş Milletler (BM) İklim Konferansı, ciddi sonuçlar almadan dağıldı. Bu gidişle 2015’te Paris’te alınan kararların 2030’a kadar yerine getirilerek küresel ısınmanın düşürülmesi mümkün görünmüyor. Zengin ülkeler doğaya saldıkları karbondioksit salınımını düşürmeye yanaşmıyor. Bunların başında ABD ve Brezilya geliyor.

BAŞARISIZLIKLA SONUÇLANDI

Bu yıl Şili’de yapılması planlanan ancak büyük protesto gösterileri nedeniyle Madrid’de yapılan Birleşmiş Milletler (BM) İklim Konferansı, tam anlamıyla başarısızlıkla sonuçlandı. Emperyalist devletlerin yanı sıra Amazon ormanlarını tarıma ve imara açmayı planlayan Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro uzlaşmaya yanaşmadı. Bu nedenle zirvenin en önemli hedefi olarak belirlenen Paris İklim Konferansı kararlarının yerine getirilmesi konusunda sadece “minimum” bir uzlaşma sağlanarak tepkiler yatıştırılmaya çalışıldı.

Zirve öncesinde dünyanın dört bir yanında 20 Eylül ve 29 Kasım’da milyonlarca insan katıldığı gösterilerde küresel ısınmanın durdurulması ve doğaya daha fazla sahip çıkılması çağrısında bulunduğu halde, dünya liderleri sokakta yükselen sese kulak tıkamaya devam ettiler. Keza zirve sırasında Madrid’de yüz binler sokağa çıkarak aynı talepleri dile getirmişti.

HEDEFLER SULANDIRILIYOR

Zirveden ciddi bir sonuç çıkmadığı gibi, daha önce Paris İklim Konferansı’nda belirlenen hedefler adeta sulandırıldı. Bu nedenle Greenpeace Almanya temsilcilerinden Martin Kaiser, sonucu “Paris Anlaşması’nın kalbine yapılmış bir saldırı” olarak nitelendirdi. Zirvede küresel ısınmanın etkilediği milyonlar yerine asıl olarak ABD ve Brezilya gibi ülkelerin veto kararların etkili oldu. Bir başka çevre örgütü WWF (Dünya Doğayı Koruma Vakfı-World Wide Fund For Nature) yöneticisi Michael Schaefer ise zirve için “Parisi İklim Konferası’nın hedeflerini yerine getirmek için çok önemli olan 2020 yılına böylece yanlış bir başlangıç yapılmış oldu” dedi. AB’nin iklim hedeflerini de eleştiren Schaefer, daha fazla bütçe ayrılması talebinde buldu.

GUTERRES: HAYAL KIRIKLIĞINA UĞRADIM

Sadece çevre örgütleri değil, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres de 40 saatlik oturumların ardından sağlanan anlaşmadan memnun olmadığını belirterek “Önemli bir fırsat kaçtı” derken, sosyal medya hesabı üzerinden de “Konferans sonucu konusunda hayal kırıklığına uğradım” açıklaması yaptı. Hayal kırıklığına rağmen yılgınlığa düşülmemesi gerektiğini de dile getiren Guterres, sorumlulukların yerine getirilmesi gerektiğine bir kez daha vurgu yaptı.

Almanya’nın Potsdam kentinde bulunan İklim Etkileri Araştırma Enstitüsü Direktörü Johan Rockström de zirvenin sonucunu “Bütün önemli konularda yapılması gerekenler ertelendi. Olağanüstü iklim sorunu konusunda yapılanlar çok az” diye özetledi.

BELİRLEYİCİ OLAN İNSANLAR DEĞİL ÜLKELERİN ÇIKARI OLDU

Küresel ısınmaya karşı önlem alınması talepleriyle karşı sokağa çıkan gençleri, çevre hareketlerini, genel sekreterini ve bu alanda çalışmalar yapan bilim insanlarının beklentilerinin çok altında kalan BM İklim Konferansı’nın kararlarının arkasında asıl olarak emperyalist devletlerin ve doğaya zarar veren uluslararası tekellerin olduğu söylenebilir.

Zirvede temsil edilen 200 ülke Paris İklim Anlaşması’nın belirlediği 2030 iklim hedeflerini yerine getirmek için daha fazla ödün vermeye hazır olduğunu ifade ederken ABD ve Brezilya itiraz etti. Özellikle Brezilya’dan gelen delegasyon tarım alanının kullanılmasından çıkan karbondioksit salımının azaltılması maddesine karşı çıktı. Böylece söz konusu madde listeden çıkarıldı. Daha önce imzalanan Kyoto Anlaşması ve Paris Anlaşması’nda yer alan bu maddenin listeden çıkarılması aynı zamanda daha önce sağlanan anlaşmaların da gerisine düşüldüğünü gösteriyor. Böylece hedeflenen küresel ısınmanın sanayileşme dönemi öncesindeki dönem (1,5 derece) seviyesine düşürme mevcut sistem devam ettikçe mümkün görünmüyor. Zira kapitalist ülkelerin çoğu doğayı kirleten gaz emisyonlarını düşürmek için gerekli harcamaları yapmaya yanaşmıyor. Bunun için de daha az karbondioksit salımı yapan yoksul ülkelerin hakkını satın almanın peşindeler. Bu konuda Polonya’daki zirvede yapılan pazarlıklar sonuç vermeden dağılmıştı.

YOKSUL ÜLKELERE YARDIMA YANAŞMADILAR

Madrid’de de zengin ülkeler çevreye verdikleri zararın maliyeti karşılığında yoksul ülkelere yardım etmeye yanaşmadılar. Paris İklim Anlaşması’nın 6. maddesi ile düzenlenen ürettiği karbondioksit emisyonuna orantılı olarak daha az karbondioksit salımı yapan yoksul ülkelere yardıma karşı çıkanlar arasında AB, Almanya, ABD, Brezilya, Çin ve Hindistan gibi ülkeler var.

Karbondioksit üretmedikleri halde küresel ısınmanın sonucu kasırga, kuraklık, sel gibi doğal felaketler yaşayan ülkelere yadım için yeni bir yardım fonunun kurulması konusunda da anlaşma sağlanamadı. Daha fazla para vermesi gereken ülkeler eski fonun yeterli olduğunu ileri sürerek karşı çıktılar. Halbuki artan felaketlere için ihtiyaç duyulan bütçe daha fazla.

Bu nedenle 2020’de İngiltere’nin Glasgow kentinde yapılacak BM İklim Konferansı’ndan da ciddi sonuçların çıkması beklenmiyor.

İKLİM MÜCADELESİ DOĞRU HEDEFLERE YÖNELMELİ

Hükümetler ve tekellerin bunca protesto gösterilerine rağmen küresel ısınmanın önüne geçmeye niyetli olmadıklarının net olarak görüldüğü Madrid Zirvesi’nin ortaya çıkardığı en önemli gerçeklerden birisi daha güçlü bir mücadeleye ihtiyaç olduğu.

Ayrıca bu mücadelede küresel ısınmaya neden olan ülkeler ve tekellerin daha açıktan hedef alınarak teşhir edilmesi gerekiyor. Bugüne kadar süren mücadelede hükümetler ve tekeller çoğunlukla utangaçça eleştirildi. Halbuki dünyayı yaşanmaz hale getiren, üstelik etkili önlemlerin alınmasına karşı çıkanlara karşı daha açık bir mücadele sürdürülmesi gerektiği gerçeği Madrid Zirvesi’nin en önemli sonucu oldu. Özellikle genç nesiller arasında ortaya çıkan çevre ve doğa bilincinin doğru hedeflere yönelmesi de ancak böyle mümkün olabilir görünüyor.