2007’den bu güne Sur’un kayyum hikayesi: Üç kez kayyum atandı

31 Mart yerel seçimleri sonrası başlatılan kayyum politikasının son halkası Sur Belediyesi oldu. 31 Mart'tan sonra belediyeyi 152 milyon TL borçla devreden Sur Kaymakamı Abdullah Çiftçi, Sur Belediyesi Eş Başkanı Filiz Buluttekin yerine yine kayyum olarak atandı. Sürekli saldırıların hedefi olan ve son olarak 2015 yılında ilan edilen sokağa çıkma yasağıyla büyük bir bölümü yerle bir edilen Sur’da belediye kayyum politikalarından kurtulamadı.

1994 yılına kadar Diyarbakır Belediyesi tarafından yönetilen ilçe, bu tarihten sonra merkez ilçe oldu. 27 Mart 1994 tarihinde yapılan yerel seçimlerde Refah Partisi’nden Cemal Toptancı yüzde 43 oy alarak belediye başkanlığına seçildi.

1999'DA HADEP KAZANDI

1994’ten 1999 yılına kadar Refah Partisi'nin elinde bulunan Sur Belediyesi, 18 Nisan 1999 tarihinde yapılan yerel seçimlerde Halkın Demokrasi Partisinin (HADEP) adayı Cezayir Serin'in yüzde 69,41 oy almasıyla el değiştirdi. Halk iradesinin temeli atılan Sur’da, 28 Mart 2004 tarihinde yapılan seçimlerde ise bu kez Demokratik Toplum Partisi'nden (DTP) Abdullah Demirbaş yüzde 56,63 oranında oy alarak belediye başkanlığına seçildi.

2007'DE İLK KAYYUM

DTP yönetimindeki belediye, Sur’da önemli toplumsal çalışmalar yürüterek, önemli projelere imza attı. Ayrılan az bütçeden dolayı altyapı ve su projesi gibi çalışmalar devlet kurumları tarafından yürütülürken, belediye ise daha çok kültürel ve tarihi çalışmalar yürüttü. Sur Belediyesi, ilk defa ilçede halkla dayanışma evleri projesi kurarak, birlikte kararlar aldı; çocuklara ve kadınlara eğitimler verdi. Bu dönemde bölgede ilk defa Sur Belediyesi çok dilli çalışmalara imza atarak, 7 dilde halka hizmet verdi. Belediyenin başlattığı “Çok dili belediye” projesinden dolayı Sur Belediye Başkanı Abdullah Demirbaş, 2007 yılında görevden alınarak tutuklandı. Demirbaş’ın yerine dönemin Diyarbakır Valisi Efkan Ala’nın yardımcısı Ahmet Aydın kayyum olarak atandı. 2009 yerel seçimlerine 2 ay kala bu kez kayyum yetkisi Sur Kaymakamı Erdoğan Aydın’a devredildi.

İki ay sonra 29 Mart 2009’da yapılan seçimlerde eski belediye başkanı Abdullah Demirbaş yüzde 65 oy alarak tekrar belediye başkanlığına seçildi.

2016'DA İKİNCİ KAYYUM

30 Mart 2014’te yapılan yerel seçimlerde eş başkanlık dönemine geçilerek, Barış ve Demokrasi Partisi’nin (BDP) adayları Seyit Narin ve Fatma Şık Barut yüzde 55 oy olarak eş başkanlığa seçildi. Hükümetin 24 Temmuz 2015’te politika değişikliği ile bölgede yaşanan çatışmalı süreç sonucunda bölgenin birçok kentinde olduğu gibi Sur ilçesinde de “özyönetim” ilan edildi. Sur Belediyesi eş başkanları Narin ve Barut, “özyönetim” gerekçesiyle 23 Ağustos 2015’te tutuklanırken, 26 Ağustos 2015’te ise İçişleri Bakanlığı tarafından görevden alındılar. 15 Temmuz darbe girişimi arından ilan edilen olağanüstü hal (OHAL) kapsamında 11 Eylül 2016 tarihinde çıkarılan Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kayyum atandı. Diyarbakır Vali Yardımcısı Bilal Özkan’ın kayyum olarak atandığı belediye binası adeta karakola çevrildi.

KAYYUMUN İCRAATLARI

Kayyumun ilk icraatı belediye hizmet binasında asılı olan 4 dilli tabeladaki Ermenice ve Süryanice ifadeleri kaldırıp, yerine Türk bayrağı yerleştirmesi oldu. Sur’da 2 Aralık 2015 tarihinde ilan edilen ve halen devam eden sokağa çıkma yasağı sonucunda Alipaşa ve Lalebey mahallelerinde yaşanan yıkıma karşı çıkan mahalle sakinlerinin hedef gösterilmesi sonucu soruşturmaların açılmasına neden olmuştu. Amida Kadın Merkezi’ni de kapatan kayyum, ünlü Kürt şair Ahmed Arif'in büstünü yerinden sökerek zarar verdi. Tepkiler üzerine büst onarılarak yerine konuldu. Kayyum Özkan’ın talimatıyla Mardin’in Kızıltepe ilçesinde polislerce öldürülen 12 yaşındaki Uğur Kaymaz anısına dikilen anıt kaldırıldı.

TAŞINMAZLAR SATILIĞA ÇIKARILDI

Kayyum Özkan, son olarak 24 Haziran genel seçimlerinde AKP aday adaylığı için istifa etmesi üzerine yerine Diyarbakır Vali Yardımcısı Abdullah Çiftçi ikinci kayyum olarak atandı. Kayyum Çiftçi ise Dicle Üniversitesi sınırları içinde yer alan ve mülkiyeti belediyeye ait 14 arsayı satışa çıkarmakla gündeme geldi. Yerel seçimler öncesi taşınmazları satılığa çıkaran kayyum, tarım arazisi olup imara açıldıktan sonra belediyenin düzenleme ortaklık payından arta kalan ve mülkiyeti belediyeye geçen arazileri, toplamda 44 milyon 123 bin TL teklif usulüyle ihaleye açtı. İlçe halkının ve sivil toplum örgütlerinin tepkileri sonucu ihale iptal edildi.

152 MİLYON TL BORÇ

HDP, 31 Mart yerel seçimlerinde yönetimi kayyumun bıraktığı yüklü borçla devraldı. Belediyeye 152 milyon TL borç bırakan kayyum, bunun büyük bir bölümünü güvenlik harcamalarına ayırdı. Makam odasını zırhla çevreleyen kayyum, sadece zırhlı aracının lastiklerini 110 bin TL’ye aldırdı. Kayyum, yapılmayan taş parkeler ve asfalt yolları yapılmış gibi göstererek, harcamalar ekledi.

ÇOCUKLAR İÇİN FESTİVAL

Eş Başkanlar Filiz Buluttekin ve Cemal Özdemir, göreve gelmesiyle birlikte kayyumun yarattığı tahribatları ortadan kaldırarak, kısa sürede etkili çalışmalara imza attı.

Çocuklar için kampanya başlatan belediye, “Gelin çocukların kahkahalarında buluşalım” sloganıyla çocuk festivali kapsamında 5 bin çocuğa, kültürel, sanatsal, bilimsel ve eğitici hizmetler sundu. Yine çocuklar için özellikle sokağa çıkma yasağı sırasında yıkılan mahallelerde parklar yapıldı.

Eş başkanlar, ekolojik belediyecilik anlayışıyla ilçede temizlik kampanyaları başlattı ve bilinçlendirme çalışmaları yürüttü.

YIKMADAN DÖNÜŞÜM

Yine yasak sırasında ve sonrasında ilçede yıkıma alternatif olarak “Yerinde” dönüşüm çalışmaları başlatıldı. Bunun bir örneği Abdal Dede Mahallesi’nde Göksel Sokak’ta bulunan evlerin TMMOB desteğiyle dönüştürülmesi oldu. Bu çalışmalar devam ediyor.

KADIN ÇALIŞMALARI

Belediyenin yaptığı en önemli çalışmalardan biri ise, kayyumlar tarafından kapatılan kadın kurumlarının çalışmalarını yeniden başlatmak oldu. 2016 yılında kayyum tarafından kapatılan Amida Kadın Merkezinin yerine Amîda Jîn Kadın Merkezi’nin açılışı gerçekleştirildi. Merkezde, kadına yönelik şiddetin ortadan kaldırılması için farkındalık yaratma çalışmalarıyla birlikte kadınlara; fiziksel, ekonomik, sosyal ve birçok alanda şiddete maruz kalan kadınların hukuksal, psikolojik ve sosyal danışmanlık hizmeti veriliyor. Bunun yanı sıra kadın katliamları ve kadına yönelik şiddete karşı birçok noktada Kadın Yaşam Alanı oluşturuldu.

ÜÇÜNCÜ KAYYUM

8 aylık bir sürede proje ve hizmetleriyle yeniden eski performansını yakalayan Sur Belediyesine bir kez daha İçişleri Bakanlığı tarafından kayyum atandı. Belediye Eş başkanı Filiz Buluttekin'in yerine kayyum olarak, çok dilliliği ortadan kaldıran, taşınmazları satılığa çıkaran ve 152 milyon TL borç bırakan Sur Kaymakamı Abdullah Çiftçi yine atandı. Böylelikle Sur Belediyesine 2007 yılından bu yana üçüncü kayyum atanmış oldu. (MA)

Eş Başkanı gözaltına alınan Sur Belediyesine kayyum atandı