Almanak 2019 | 10 maddede işçi ve emekçilerin bir yılı

Türkiye'de emek alanında 2019 yılı, ekonomik krizin derinleşmesiyle işçi ve emekçilerin haklarına dönük saldırıların da arttığı bir yıl oldu. İşten atmalara, kriz gerekçesiyle iş yükünün artırılmasına, art arda gelen zamların karşısında patronların "fedakarlık" beklentisine karşın işçi ve emekçiler, talepleri için örgütlenerek mücadele etti.

Türkiye'de 2019 yılında emek alanında yaşananları 10 maddede derledik.

1- TOPLU SÖZLEŞMELER YAPILDI

Petrol-İş’in örgütlü olduğu TÜPRAŞ’ta işçiler kazanılmış haklarının gasbedilmesine karşı eylemler yaptı. Yüksek Hakem Kuruluna (YHK) giden toplu sözleşme 3 yıl, yüzde 6 ve vardiya sisteminde değişiklik yapılarak bağıtlandı. Hükümete bağlı YHK, sözleşmeyi patronların dayatmalarından bile daha kötü bir şekilde bağıtladı. Bu durum işçilerin tepkilerine neden oldu. Daha sonra kamu işçilerini kapsayan toplu sözleşme bayram günü alelacele yapılan bir toplantıda yüzde 8’le sonuçlandı. Kamu işçileri adına masaya oturan Türk-İş Başkanı Ergün Atalay daha sonra yaptığı açıklamada bu rakamı Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan kendisinin istediğini söyledi. Türk-İş’in bu hamlesinden sonra bağlı sendikaların birçoğu da aynı orana imza attı. Kamu emekçilerinin sözleşmesi de Kamu Görevlileri Hakem Kurulu tarafından yüzde 4’le bitirildi.

TÜPRAŞ sözleşmesi: Patronların hayalini bile aştılar

2- GREV VE DİRENİŞLER

2018’de başlayan İZBAN grevi 2019’un ocak ayında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla yasaklandı. 2019’da Senfoni İlaç, Toros Tarım ve Trelleborg’da da işçiler greve çıktı. Bunun yanı sıra 2019’a Genel-İş üyesi Maltepe Belediyesi işçilerinin direnişi damga vurdu. TİS hükümlerinin uygulanması ve işten atılan işçilerin geri alınmasını talep eden işçilerin direnişi kazanımla sonuçlandı. Ataşehir Belediyesinde de işten atılan iki işçi direniş başlattı. Senenin en önemli direnişlerinden biri de İzmir’de gerçekleşti. İzmir Büyükşehir Belediyesine bağlı İZENERJİ işçileri TİS hakları için iş bırakarak kentte hayatı durdurdu.

Maltepe direnişi: İşçiler inisiyatifi ele aldıkça güçleniyor

3- SAYACILARIN EYLEMİNDE KARDEŞLİK VURGUSU

Antep, Adana ve Kayseri’de sayacılar zam talebiyle iş bıraktı. Sayacıların kazanımla sonuçlanan iş eyleminde Suriyeli ve Türkiyeli işçilerin dayanışması damga vurdu.

Antep'te saya işçileri zam talebiyle iş bıraktı

4- TANK PALET ‘DEVREDİLDİ’!

Sakarya’da bulunan Tank Palet fabrikasının özelleştirilmesi gündeme geldi. T. Harb-İş özelleştirme karşıtı eylemler yaparken, özelleştirmeyi kabul etmeyen Hükümet, “Bu özelleştirme değil, işletme hakkının belirli kısıtlamalar dahilinde BMC’ye devridir” dedi!

Harb-İş, Tank Palet'i hülleyle Katar ortaklı BMC’ye devreden kararnameyi açıkladı

5- İŞ CİNAYETLERİ HIZ KESMEDEN SÜRDÜ

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisinin raporuna göre 2019’un 11 ayında en az 1606 işçi iş cinayetlerinde yaşamı yitirdi. 2014’te meydana gelen 301 işçinin yaşamını yitirdiği Soma Katliamı davasında hapis cezası alan Patron Can Gürkan ise 2019’da tahliye edildi.

9 ayda en az 1320 işçi can verdi: İşçi kırımını durdurmak için örgütlenmek gerekiyor

6- EKONOMİK NEDENLİ İNTİHARLAR ARTTI

İşsizlik ve ekonomik sorunlar nedeniyle meydana gelen intiharlarda artış yaşandı. Hükümet ise sorunun temeline inmek yerine sadece siyanür satılmasını yasakladı.

Psikolojik sorunlar ve borçlar sürükledi: Sözleşmeli öğretmen intihar etti

7- İNŞAAT İŞÇİLERİ EYLEM YAPTI

2019’da daha fazla hissedilen krizin etkilediği inşaat iş kolunda zararı işçiler gördü. Şehir hastanelerinden yurt dışına kadar inşaatlarda çalışan işçiler ücretlerini alabilmek için eylem yaptı. Bazı yerlerde işçiler ücretlerini eylemle alabilirken kimi yerlerde direnişler devam ediyor.

Ücretleri ödenmeyen inşaat işçileri 16 gündür eylemde

8- EYT MÜCADELESİ BÜYÜDÜ

17 Ağustos depreminden yararlanılarak çıkarılan yasayla emeklilik hakları ellerinden atılan emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) mücadeleyi sürdürdü. Bir yandan lokal dernekler açan EYT’liler diğer yandan merkezi mitinglerde buluşarak emeklilik haklarını istedi. EYT’liler krize karşı düzenlenen mitinglerde de kendi talepleriyle yer aldı.

EYT'li kadınlar: Erken emeklilik değil, kazanılmış hakkımızı istiyoruz

9- SENDİKALARDAN İSTİFALAR

31 Mart yerel seçimlerinden sonra emekçilerin bir kısmı hükümete yakınlığıyla bilinen Memur-Sen’e bağlı sendikalardan istifa ederek KESK’e bağlı sendikalara geçti. Memur-Sen bunun baskıyla olduğunu açıklarken emekçiler, Memur-Sen’i yalanlayarak, “Baskıdan kurtulduğumuz için” dedi.

Yerel seçimden sonra Hak-İş ve Memur-Sen’den 14 bin 200 istifa

10- YÜKSEK MAAŞLAR LÜKS ARABALAR

Memur-Sen’e bağlı Sağlık-Sen Genel Başkanı Semih Dursun’un piyasa değeri yaklaşık 800 bin lira olan Audi A6 aracı alması, Hak-İş Genel Başkan Yardımcısı ve Özçelik-İş Sendikası Genel Başkanı Yunus Değirmenci’nin de 1.3 milyonluk süper lüks makam aracı alması çoğu sendikacıların içinde olduğu şatafatı ortaya koydu. Gelen tepkilerden gocunmayan sendikacılar 30 bin ila 50 bin lira arasında maaş aldıklarını açıkladı.

50 bin lira maaş alan Özçelik-İş Başkanı Yunus Değirmenci, 1.8 milyonluk araç aldı

Evrensel'in 2019'u: Öznesi “işçi”, refleksi mücadele oldu

2019: Ekolojinin kara, umudun aydınlık yılı

9 maddede 2019’da siyasette yaşananlar: Kaybettikçe saldırganlaşan bir iktidar

Almanak 2019 | 12 maddede bu yılın yalan haberleri