Prof. Dr. İlhan Uzgel: Doğu Akdeniz’de dışlanan Türkiye Libya’ya tutunuyor

Ferhat ÇELİK

Muammer Kaddafi'nin uluslararası işbirliğiyle 20 Ekim 2011'de öldürülmesinin ardından ikiye bölünen Libya’da savaş gittikçe uluslararası boyut kazandı. Ülkenin batısında Türkiye ve Katar’ın da desteklediği “Ulusal Mutabakat Hükümeti” hüküm sürerken Rusya, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin desteklediği General Halife Hafter liderliğindeki “Libya Ulusal Ordusu” ise ülkenin doğusunu kontrol etmekte.

AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan, 9 Aralık'ta yaptığı açıklamada Trablus merkezli “Ulusal Mutabakat Hükümeti”nin talep etmesi halinde asker gönderebileceklerini açıklamıştı. Bu doğrultuda “Ulusal Mutabakat Hükümeti” ile Türkiye arasında 27 Kasım'da "Güvenlik ve Askeri İşbirliği Mutabakat Muhtırası" imzalandı. İmzalanan mutabakat 19 Aralık’ta “Libya Bakanlar Kurulu” tarafından da oybirliğiyle kabul edildi. Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu’nda görüşülen muhtıra CHP, İYİ Parti ve HDP'nin “hayır” oyuna rağmen, AKP ve MHP’nin oylarıyla kabul edildi.

Türkiye’nin Libya’ya asker göndermesinin önünü açan anlaşmaya AB, ABD, Rusya ve birçok Arap ülkesinden tepki geldi. Libya’da yaşanan gelişmeleri değerlendiren Uluslararası İlişkiler Uzmanı Prof. Dr. İlhan Uzgel, Türkiye’nin bölgede sondaj gemileriyle siyaset yapmaya çalıştığını söyledi.

"DOĞU AKDENİZ SİYASETİ ÇÖKTÜ"

Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki siyasetinin çöktüğünü ifade eden İlhan Uzgel, Türkiye’nin bölgede hareket alanı kalmadığı için tek zayıf halka olan Libya’da varlığını sürdürmeye çalıştığını söyledi. Türkiye’nin hem Doğu Akdeniz enerji paylaşımında hem de oluşan ittifakların dışında kaldığını hatırlatan Uzgel, “Türkiye o yüzden bölgede varlığını korumak istiyor. Dolayısıyla Türkiye bunun için bir hamle yapmak istedi. Fakat hamle yapabileceği, birlikte çalışabileceği bir aktör yoktu. Dolayısıyla orada kendisine en yakın hissettiği güç olan Trablus yönetimini buldu. Onunla görüştü ve askeri yardım içine girdi” diye belirtti.

"SONDAJ GEMİLERİYLE SİYASET ÜRETİYOR"

Bölgede 2009’dan itibaren İsrail, Kıbrıs Rum Cumhuriyeti, Yunanistan ve Mısır’ın giderek güç kazandığına dikkat çeken Uzgel, bu 4 ülkenin bir ittifak oluşturduğunu anımsattı. Oluşan ittifakla tüm bölge jeopolitiğinin değiştiğini vurgulayan Uzgel, “Buradaki denge Türkiye aleyhine işlemeye başladı. Bu 4 ülke aynı zamanda dış ittifaklarla da iyi ilişkiler kurdular. Tabii Fransa, İtalya ve Rusya’yı davet ettiler. Rusya’ya da pay verdiler. Dolayısıyla da daha geniş bir blok oluşturdular. Türkiye hep bu süreçlerin dışında kaldı. Kendisi buraya iki tane sondaj gemisi gönderip bunun üzerinden siyaset yürütmeye çalışıyor”  diye konuştu.  

"AB TÜRKİYE’NİN KARŞISINDA"

Avrupa Birliği’nin de bölgede Türkiye’nin karşısında olduğunu belirten Uzgel, şöyle devam etti: AB orada Yunanistan, Kıbrıs Rum yönetimi ve İsrail ile çalışıyorlar. Yine Akdeniz’in iki önemli gücü Fransa ve İtalya burada. Fransa ve İtalya’nın hem Akdeniz’de hem de Libya’da önemli yatırımları var. Doğal olarak da hem Akdeniz’de hem de Libya’da Türkiye tam karşısında bir pozisyonda yer alıyorlar.

"ROLLER DEĞİŞTİ"

Libya’da yaşanan sorunların Türkiye-Rusya ilişkilerine olası yansımalarını da değerlendiren Uzgel, Türkiye ve Rusya’nın burada doğrudan karşı karşıya geldiğinin altını çizdi. Rusya’nın bölgeye paralı askerler gönderdiğini sözlerine ekleyen Uzgel, şunları söyledi: Ama iki ülke de açıkçası bunu pek dert etmiyor. Biliyorsunuz Rusya ve Türkiye daha önce de Suriye’de karşı karşıya gelmişti. Ama bunu bir şekilde tolere ettiler. Rusya bir şekilde Türkiye’yi sahada tutmaya çalıştı. Şimdi iki ülke Libya’daki rollerini değiştirdiler. (MA)

İhsan Çaralan

Libya iç savaşına resmen müdahale için hazırlık yapılıyor

İhsan Çaralan

‘Libya’ya asker gönderme’nin arkasında ne var?

Libya Ulusal Ordusu, Türkiyeli mürettebatı olan gemiye el koydu