"Yerli otomobil" tanıtıldı: Sürdürülebilirlik de yerlilik de muamma
Makina Mühendisleri Odası Başkanı Yunus Yener, yerli otomobilin otonom üretimi için yeterli altyapının var olup olmadığının muamma olduğu söyledi.
Fotoğraf: Murat Çetinmühürdar/AA
Kocaeli Gebze’deki Bilişim Vadisi’nde düzenlenen törenle ‘yerli otomobil’ kamuoyuna tanıtıldı.
“Türkiye’nin 58 yıl önce yarım kalan yerli otomobil hayali gerçek oluyor” sloganıyla gerçekleştirilen törende ‘yerli otomobil’ üretimine ilişkin detaylar netlik kazandı. Anadolu Grubu, BMC, Kıraç Holding, Turkcell Grubu ve Zorlu Holding’in oluşturduğu TOGG tarafından seri üretime hazırlanan ‘yerli araç’ elektrikli olacak. Yerli otomobil üretim tesisi Bursa Gemlik’de kurulacak. Üstlenici firmaya alım garantisi dahil pek çok devlet desteği sağlanacak.
Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu (TOGG) tarafından üretilecek elektrikli otomobile ilişkin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan şu sözleri sarf etti: “Bugün tarihi bir güne, Türkiye'nin 60 yıllık rüyasının gerçeğe dönüşmesine şahitlik ediyoruz.”
Erdoğan’ın bu sözlerine rağmen İtalya’da dizayn edilmiş, Pininfarina stüdyosunda tasarlanmış projenin ‘yerliliği’ tartışmalı. Tartışma yaratan ise dışarıda tasarlanmış olması değil, otomobilde kullanılacak batarya gibi ana parçalardaki dışa bağımlılığın düzeyi.
"YERLİ" DENİLEBİLMESİ İÇİN...
“Elektrikli araç” hedefinin konmasıyla doğru bir iş yapıldığını belirten Makina Mühendisleri Odası Başkanı Yunus Yener, sürecin pek çok muammayı beraberinde getirdiğini vurguladı.
Elektrikli araçta önemli unsurun batarya teknolojisi olduğunu söyleyen Yener, “Bu şirketlerin batarya ve otonom araç altyapısında ne kadar hakimiyeti var bilemiyoruz. Batarya Türkiye’de tasarlanmadıysa yerlilik zaten bitmiş demektir. O yüzden soru işaretleri var. Süreç açık işlememektedir” dedi.
Yerli otomobille ilgili herhangi bir patent başvurusu yapılıp yapılmadığı, fikri mülkiyetin yerli firmaya ait olduğunun garantiye alınıp alınmadığı bilinmiyor.
"KURTLAR SOFRASINDA DANS İÇİN ALTYAPI HAZIR MI?"
Elektrikli araç piyasasının "kurtlar sofrası olduğunu" söyleyen Yunus Yener otonom bir üretim için altyapının hazır olup olmadığını şu verilen eşliğinde sorguladı:
“Elektrikli araçların piyasaya sürülmesi hep öne çekiliyor. 2030’lardan başladı ve bu 2020’lere çekildi. Bununla ilgili olarak Fiat, Renault’ya ortaklık teklif etti. Kabul edilmedi. Fiat sırf elektirkli ve otonom araçlarda AR-GE faaliyetlerini ortaklaştırma adına Peugeot ve Citroen ile yüzde 50 ortak oldu. Ford ve Wolksvagen bu alanda çalışmalarını ortaklaştırmak için anlaşma imzaladı, bütçeleri 12 milyar dolar. Piyasa böyleyken, piyasaya giriş yapmanız, tutunmanız zor. İç piyasada rakamlar düşüyor. Türkiye’de 2018 yılı boyunca satılan toplam araç sayısı 486 bin. Bu yılın ilk 11 ayında ise bu sayı sadece 316 bin. Wolksvagen Türkiye’ye fabrika kursun diye yıllık garantiler veriyorsunuz. Toyota’nın sadece Corolla modeli 1 milyon 181 bin satılıyor. Piyasa böylesi bir durumda.”
HENÜZ ORTADA BİR FABRİKA YOK
Henüz bir fabrika inşaatı yok. Cumhurbaşkanı Erdoğan konu hakkında, “Gemlikte Silahlı Kuvvetlerimize ait olan büyükçe bir yerimiz var. yaklaşık 4 milyon metrekarelik bu alanın inşallah şu anda 1 milyon metrekaresini buraya tahsis edeceğiz ve süratle de inşallah fabrikamızın orada yapımına başlayacağız” dedi.
YATIRIM TUTARI 22 MİLYAR LİRA
Yatırımın süresi, başlangıç tarihi olan 30 Ekim 2019 tarihinden itibaren 13 yıl olarak belirlendi. Bu süre içerisinde 5 ayrı modelden yılda 175 bin otomobilin üretilmesi öngörülüyor. Belirlenen hedefin süre içerisinde tamamlanamaması halinde ise Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca sürenin yarısı kadar daha ek süre tanınabilecek. Yatırımın toplan tutarı ise 22 milyar lira olarak tespit edildi.
30 BİN OTOMOBİLLİK ALIM GARANTİSİ
TOGG’un gerçekleştireceği yatırıma, 30 bin otomobillik alım garantisi verildi. Garanti çerçevesinde, Devlet Malzeme Ofisi (DMO) tarafından 31 Aralık 2035 tarihine kadar 30 bin elektrikli otomobil alınacak. Yerli otomobile devlet tarafından sağlanacak destekler şunlar:
- Gümrük Vergisi muafiyeti
- Katma Değer Vergisi (KDV) istisnası
- Vergi indirimi
- Azami tutar sınırı olmaksızın 10 yıllık sigorta primi işveren hissesi desteği
- 10 yıllık Gelir Vergisi stopajı desteği
- Azami 360 milyon liralık nitelikli personel desteği
- Faiz ve kâr payı desteği
- Yatırım yeri tahsisi
- Alım garantisi
(EKONOMİ SERVİSİ)