AYM, polis şiddeti iddiasının araştırılmamasını hak ihlali saydı
AYM, kolluk güçlerinin sokağa çıkma yasaklarını protesto edenlere yönelik "orantısız güç kullanılması" şikayetlerinin araştırılmamasına dair ilk kez ihlal kararı verdi.
Fotoğraf: Cem Öksüz/AA
Anayasa Mahkemesi, toplumsal gösterilerde kolluk güçlerinin "orantısız güç kullanması" ve "kötü muamele" şikayetlerinin etkin bir şekilde araştırılmadan takipsizlik kararı verilmesine ilişkin emsal niteliğinde bir karara imza attı.
AYM, Diyarbakır’da polisin attığı gaz fişeğiyle yaralanan ve gözaltına alınarak darbedilen Serhat Ölğen’in şikayetine ilişkin "etkin bir soruşturma" yürütmediği gerekçesiyle savcılığın aldığı "takipsizlik" kararının ortadan kaldırılmasına karar verdi.
Merkez Bağlar ilçesi Emek Caddesi’nde üzerinde 50-60 kişilik bir grubun, çöp konteynırlarını yakıp trafiği kapatarak yaptığı eylem sırasında, evinin önünde başına gaz fişeği isabet ederek yaralanan Serhat Ölğen, gözaltına alınıp tutuklandı. Hakkında dava açılan Ölğen, ilk duruşmada "her türlü şüpheden uzak delil" bulunmadığı gerekçesiyle beraat etti.
TAKİPSİZLİK KARARI
Ölğen, gözaltına alındığı sırada darbedildiğini, gaz fişeğinin başına isabet etmesiyle kanaması olduğu halde hastaneye geç sevk edilerek acı çekmesine neden olduğu gerekçesiyle şikayette bulundu. Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, olay yerindeki mobese kayıtlarını, sağlık raporlarını, 122 Acil Servis kayıtlarını, yaralanmanın nasıl meydana geldiğine ve olayın meydana geldiği yeri araştırmaksızın Ölğen’i gözaltına alan polislerden sadece birinin ifadesi doğrultusunda soruşturmaya dair "takipsizlik" kararı verdi. Ölğen’in avukatı Mehdi Özdemir, polis memurları hakkında verilen kararın kaldırılması talebiyle Diyarbakır 2. Sulh Ceza Hakimliğine başvuruda bulundu. Hakimlikçe talebi reddedilen Ölğen’in Avukatı Mehdi Özdemir, Anayasa Mahkemesine başvurdu.
"DEĞERLENDİRMENİN ÖLÇÜTLERİ ANLAŞILAMAMAKTADIR"
AYM, kararında iç ve uluslararası hukukta “işkence ve kötü muamele yasağı” hükümlerine işaret ederek, AİHM’nin bu yöndeki kararlarına atıfta bulunarak, bir üyenin şerhine karşı başvuruyu kabul edilebilir buldu. AYM kararında savcılık tarafından orantılılık değerlendirmesinin hangi ölçütlere göre yapıldığının anlaşılmadığı belirtilerek şu tespitlere yer verdi:
"Öncelikle başvurucunun yaralanmasına neden olan gaz fişeğini atan kolluk görevlisinin tespit edilmesi, atışın hangi mesafeden hangi açıyla yapıldığının, başvurucunun özellikle hedef alınıp, alınmadığının ve atış saikinin belirlenmesi gerekir. Bu nedenle başvurucuyu yaralı halde yakalayıp zırhlı araca götüren kolluk görevlilerinin gerektiği takdirde şüpheli sıfatıyla ifadelerinin alınması, ayrıca olay yerindeki işyerlerinin güvenlik kamerası görüntülerinin ve MOBESE kayıtlarının tespiti, zaruret halinde keşif yapılması, varsa olay yerinde bulunan kişilerin tanık olarak dinlenmesi olayın delillendirilmesinde önem arz etmektedir. Savcılık tarafından yapılan soruşturmada, belirtilenler doğrultusunda herhangi bir işlem yapılmadığı görülmektedir. Dolayısıyla somut olayda soruşturmanın etkili olması için soruşturma makamlarının kötü muamele iddiasını aydınlatabilecek ve sorumluların belirlenmesini sağlayabilecek bütün delilleri tespit etmeleri gerekliliğinin sağlandığı söylenemez. Başvuru konusu olayda, kapsamlı bir inceleme ve araştırma gerçekleştirilmemesi nedeniyle etkili bir soruşturma yürütülmediği sonucuna ulaşılmıştır"
AYM, kararın bir örneğinin "kötü muamele" yasağı ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden soruşturma yapılmak üzere Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine karar verdi. Karar bir aleyhte oya karşı oy çokluğuyla alındı.
Kararı değerlendiren Ölğen’in Avukatı Mehdi Özdemir, "Anayasa Mahkemesinin bu emsal kararı ile birlikte, olayın yaşandığı dönem ve sonrasında yaşanan süreç itibarıyla, orantısız şiddet vakıalarında etkin bir soruşturma yürütülmesi gerekir" dedi. (Diyarbakır/MA)
