15 Ocak 2020 14:14

Asgari ücretlinin geliri yok gider çok

Mardin ve Van'da yurttaşlar ve esnaflar zor günler yaşıyor. Derinleşen ekonomik krizle birlikte artan faturalar altında ezilen yurttaşlar, "Gelir yok ama gider çok" diyor.

Fotoğraf: MA

İŞÇİ-SENDİKA

Paylaş

Van'ın İpekyolu ilçesi Hacıbekir Mahallesi'nde yaşayan 43 yaşındaki Sadık Duman bir fırında asgari ücretle çalışarak, 9 kişilik ailesini geçindirmeye çalışıyor. Her ay ev kirasına 300 TL veren Duman, mutfak masraflarına en az 1000, elektriğe 200, tüpe 130, çocuk maması ve bezi için 230, okula giden 5 çocuğuna 1500 TL harçlık veriyor. Aylık ortalama 3 bin 360 TL gideri olan Duman, iş yerine her ay düzenli olarak 956 TL borçlu kalıyor. 26 yıldır ev kirası ödeyen Duman, kas erimesi hastalığı bulunan 2 çocuğunu da yılda bir defa Ankara'ya götürmek zorunda.

"İNŞAATTA ÇALIŞTIM, ÇOBANLIK YAPTIM"

1994 yılında Hakkari’nin Kavaklı köyünden Van'a göç etmek zorunda kalan Duman MA'dan Yunus Duman'a konuştu. Duman uzun yıllar inşaatlarda çalıştığını ve çobanlık yaptığını anlattı. Etrafında bulunan birçok kişiden borç alarak geçinmeye çalıştığını dile getiren Duman, "26 yıldır evliyim ama bir evim yok. İnşaatlarda çalıştım, çobanlık yaptım ama yine de olmadı. Etrafımdan borç para alarak çocuklarımı hastaneye götürüyorum. Yaşanan Van depreminden sonra da bir arkadaşımın vesilesi ile fırın işinde çalışmaya başladım” dedi.

Sadık Duman elinde hesap defterini gösteriyor — Fotoğraf: MA

"BUNA GEÇİNMEK DENİYORSA"

Yılda bir kez gitmek zorunda kaldıkları hastane için en az 4 bin TL harcadığını dile getiren Duman, "6 tane çocuğum var, bunlardan 5’i okula gidiyor. Bir çocuğum dershaneye gidiyor. Öbürleri de ilkokula gidiyor. Asgari ücretle ailemin geçimini sağlamaya çalışıyorum. Eğer buna geçinmek deniliyorsa ben de geçinmeye çalışıyorum” diye belirtti.

"KIŞLIK ODUN VE KÖMÜR ALAMIYORUZ"

Ailesinin aylık giderlerini kalem kalem sayan Duman, şöyle devam etti: “Dershaneye giden çocuğuma günlük 20 TL veriyorum, öbür 4'üne ise günlük 5 TL veriyorum. Bunları hesapladığında aylık 1500 TL yapıyor. Ben aylık 2 bin 400 TL alıyorum. Fakat aylık ailemin gideri toplamda 3 bin 360 TL. Her ay çalıştığım iş yerine borçlu kalıyorum. Aylık ev kirasına 300 TL veriyorum. 200 TL elektrik parası, bir aylık mutfak masrafı bin TL, aylık 1500 TL öğrencilerin harçlığına veriyorum. 130 TL tüp parası, 150 TL süt parası, 80 TL de torunumun bez parasına veriyorum. Geçen ayın elektrik faturası 340 TL geldi. Ben bu parayla hangi sıkıntıya çözüm bulabilirim? Bize bu ücreti reva görenler düşünsünler biraz. Kışlık odun ve kömürü dahi alamıyoruz.”

"KİTAP YERİNE FATURA ÖDEYİP, YEMEK ALIYORLAR"

İktisat mezunu ancak iş bulamadığı için kitapevi açan Sabri Başçı, kriz nedeniyle insanların birçok ihtiyacından feragat etmek zorunda kaldığını söyledi. Başçı, “Kitaplar da insanların ilk feragat ettiği ihtiyaçlardan birisi. İnsanlar artık kitap almıyor. Kitap yerine yemek almak, elektrik su faturasını ödemek mecburiyetinde kalıyorlar” diye belirtti.

"İNSANLAR İŞSİZLİKLE BOĞUŞUYOR"

Ülkenin üretimde dışa bağımlı olduğunu ve ekonomik krizin daha da derinleştiğini ifade eden Başçı, mevcut ekonomiyi "savaş ekonomisi" olarak nitelendirdi. Başçı, "Sürekli bir savaş ekonomisi altındayız. Daha önce Suriye’ye yapılan bir operasyon yapıldı. Yakın zamanda da Libya’ya asker gönderme durumu oldu. Devlet ekonomisinin sürekli bu tarafa çekilmiş olması ekonomik varlığı da azaltıyor" ifadelerini kullandı.

İnsanların işsizlikle boğuştuğuna dikkat çeken Başçı, şöyle devam etti: "Devlet paraya sıkıştığı durumlarda kendi elindeki şirketleri özel sermayeye satıyor. Böylece istihdam sorunu çıkıyor. Bunların insanlar üzerindeki etkisi çok büyük. Onlarca insanın intihar ettiği bir toplumda yaşıyoruz."

"İŞSİZLİK ÇOK"

Kaynakçı dükkanı bulunan kaynakçı Ahmet Sırdaş da, zamlara “Her sene bir önceki seneye göre geriliyoruz. Geçen sene 100 TL’ye aldığımız şeyleri bu yıl 300 TL'ye alabiliyoruz. Her şeye zam gelmiş. Hayat zamlar ile daha da pahalılaştı" sözleriyle tepki gösterdi.

Asgari ücrete yapılan zamma da tepki gösteren Sırdaş, "Asgari ücrete çalışacak yer yok. Çünkü iş yok. İşler durduğu için işverenler bu parayı bile vermiyor. İşsizlik çok" diye konuştu.

"GELİR YOK AMA GİDER ÇOK"

Zeki Örnek adlı yurtta ise, içerisinde bulundukları yaşam koşullarının kendilerini "felç" ettiğini ifade etti. Geçinmekte zorlandıklarını söyleyen Örnek, "Her şey pahalılaşmış. Bu günün 100 TL’si iki sene öncekinin 10 TL’si gibi oldu. Gelir yok ama gider çok. İnsanlar aç. Ailemiz ile bir hafta pikniğe çıkmak imkânsız. Çocuklar ve ben çalışıyoruz ama yine de geçinemiyoruz” dedi. (İŞÇİ-SENDİKA SERVİSİ)