Dr. Murat Özveri: İşçi sınıfı birlik olmadan, örgütlenmeden haklarını kullanamaz

Evrensel Yazarı Dr. Murat Özveri’nin, “Anayasa ve Yasalarda İşçi Hakları” başlıklı sunumu, Lüleburgaz Kadın Akademisi Salonu’nda yapıldı. Sunuma belediye, gıda, tekstil ve cam işçileri katıldı.

Sunum öncesi Gıda-İş Trakya Bölge Temsilcisi Cengiz Atlı işçilere, birlikte olunması gerektiğini, birlikte olunduğunda hakların alındığını, buna dair birçok örnek olduğunu, bu sunumun da buna hizmet etmesini umduğunu söyledi.

Dr. Murat Özveri yaptığı sunumda, anayasaların, kanunlar hiyerarşisi içinde en üst sıralarda olduğunu, anayasa ve yasaların, toplumla devlet ilişkilerini düzenlediğini, toplumla devlet arasında gerçekleştirilen bir sözleşme metni olduğunu, demokratik olup olmadığını ya da ne kadar demokratik ne kadar demokratik olmadığını, ülkelerdeki rejimlerin niteliğine göre değiştiğini belirterek, bizim anayasamızın da böyle olduğunu, topluma ve toplumun değişik kesimlerine, sınıflarına çeşitli haklar verdiğini, bu kesim ve sınıfların devletle olan özel ilişkilerini düzenlediğini anlattı.

Anayasada, angaryanın yasaklanması, çalışma ve sözleşme hürriyeti, çalışma hakkı ve ödevi, çalışma şartları ve dinlenme hakkı, adaletli bir ücret alma hakkı gibi genel hak ve hükümlerin yanında, işçilere yönelik de özel düzenlemelerin yer aldığını ifade eden Özveri, bunların başında sendika hakkı, grev hakkı, toplusözleşme hakkı gibi hakların geldiğine vurgu yaptı.

"GREV HAKKI YOKSA, TOPLUSÖZLEŞME HAKKI İŞLEMİYORSA SENDİKA HAKKI İŞE YARAMAZ"

İşçi haklarının, genellikle, ‘kolektif haklar’ olduğunu belirten Özveri, “Örneğin; sendika hakkı olmuş, grev hakkı yoksa, toplusözleşme hakkı işlemiyorsa, bu hak bir işe yaramaz. Bu nedenle kolektif haklar bir bütündür. Birlikte ele alınmalı, birlikte kullanılmalıdır. Ancak o zaman işçilerin yararına işleyen bir yanı olur” dedi.

Bizim Anayasamızda da bu hakların birçoğunun yer aldığını, yasalarsa buna dair düzenlemelerin yapıldığını, ancak yargının, “ama”larla bu hakların kullanılmasını, işleyişini önlediğini, kullanılamaz hale getirdiğini söyledi.

Örneğin, grevin, Anayasada bir hak olarak tanımlandığını, ancak yasalarda, “ama”lar kullanılarak, sadece toplusözleşme görüşmeleri sonucu yapılan grevlerin ‘kanuni grev’ sayıldığını, diğer bütün grevlerin, ‘yasadışı grev’ olarak tanımlandığını, böylece işçilerin meşru hak arama yollarını tıkadığını vurgulayan Murat Özveri, greve giden süreçte işletilen prosedürün çok uzun olduğunu, grevi engellemek için her şeyin yapıldığını anlatarak, “Erteleme kelimesinin anlamı, sonra yapılmak üzere başka bir zamana atmak, ilerdeki günlere bırakmaktır. Ama Türkiye’de böyle midir? Hayır… Türkiye’de grevin ertelenmesi, grevin yasaklanması demektir. Bu durumda Anayasada verilen hak, kullanılamadıktan sonra neye yarar? Grev erteleme veya yasaklama, ‘genel sağlık’ ve ‘güvenlik’ olarak belirlenirken son yıllarda bunlara bir de ‘ekonomik durum’ eklendi. Ekonomiye zarar vermeyen grevin yaptırım gücü olur mu?​” diye sordu.

"HAKLARIN KULLANILMASI ENGELLENİYOR"

Son yıllarda dünyada, ‘barışçı toplu eylem hakkı’ diye bir kavramın kullanılmaya başlandığını, bu kavramın, sendikaların da baskısı ve çabasıyla anayasa ve uluslararası yasalara girdiğini, bizim ülkemizde de buna dair düzenlemelerin yapıldığını ama çok yavaş ilerlediğine vurgu yapan Özveri, burada da ‘ama’ların kullanıldığını, hakların kullanılmasının engellendiğini söyledi.

Özveri, birlik olmadan, örgütlenmeden, demokratik yollardan meşru direnme ve mücadele etme hakkını kullanmadan, yasa yapıcıları ve uygulayıcıları etkileyecek güce erişmeden, işçi sınıfının Anayasa ve yasalardaki haklarını kullanmasının, yeni haklar almasının mümkün olmadığını söyledi.

Sunum, işçilerin sorularıyla sona erdi. (Lüleburgaz/EVRENSEL)