415 milyondan fazla çocuk çatışma ortamında yaşıyor

Mahmut ALGÜNERHAN
Oslo

İngilteree merkezli Save The Children (Çocukları Kurtar) adlı kuruluş “Çocuklara yönelik savaşı durdurun” başlıklı uluslararası yeni bir rapor açıkladı. Raporda, dünyada 415 milyondan fazla çocuğun, çatışmaların yaşandığı bölgelerde yaşadığı belirtildi. Bu çocukların 149 milyonu yüksek yoğunluklu çatışma bölgelerinde, yani yılda binin üzerinde savaşa bağlı ölümlerin gerçekleştiği bölgelerde yaşıyor.

Dikkat çeken bir veri ise çatışma bölgelerinde yaşayan çocuk sayısı azalırken, çatışmalardan etkilenen çocuk sayısının artması. Bunun gerekçesi de çatışan tarafların çocukları savaşta daha aktif kullanarak çocuk istismarını artırdıklarını gösteriyor.

ÖLEN VE YARALANAN ÇOCUK SAYISI ARTIYOR

Rapora göre, 2018’de savaşta en az 12 bin 125 çocuk öldürüldü ya da yaralandı; bu da bir önceki yıla göre yüzde 13 bir artış anlamına geliyor. Ayrıca, 2017’den 2018’e kadar yüzde 32 artışla, bin 892 okul ve hastaneye saldırı düzenlendi.

Çatışmalarda çocukların karşı karşıya kaldıkları sorunların başında “öldürme ve sakatlama, silahlı gruplara alma, cinsel şiddet, kaçırma, okullara ve hastanelere yönelik saldırılar ile hayat kurtarıcı yardımların önlenmesi” geliyor.

Birleşmiş Milletler (BM) verilerine ve PRIO-Oslo Barış Araştırmaları Enstitüsünün yeni analizlerine dayanan rapora göre, çocuklara yönelik savaş yoğunlaşıyor. Çatışmalardan etkilenen bölgelerde yaşayan çocuk sayısı bir önceki yıla göre biraz daha azalsa da, bu bölgelerde yaşayan çocuklar eskisine oranla daha fazla şiddet riski altında yaşıyorlar. 

KIZ ÇOCUKLARI PATLAYICI, ERKEK ÇOCUKLARI SİLAHLA ÖLDÜRÜLÜYOR

Save The Children’nın raporuna göre, erkek ve kız çocukları savaş ve çatışmalarda farklı şekillerde etkileniyorlar. Redd-Barna’nın Siyaset ve Toplum Bölümü Başkanı Gunvor Knag Fylkesnes, 13 ila 17 yaş arasındaki çocuklar arasında kız çocuklarından dört kat daha fazla erkek çocuğun çatışmada öldürüldüğüne dikkat çekiyor.

Gunvor Knag Fylkesnes’e göre yaşamını yitiren kız çocuklarının dörtte üçü, patlayıcılar (bombalar, el bombaları, vb.)  ile ölürken, erkek çocukları çoğunlukla el silahlarıyla öldürülüyor. Ayrıca erkek çocukları çatışan taraflar tarafından kaçırılıyor ve silah altına alınıyor. Buna göre, 2018’de silahlı güçler ve gruplar tarafından kaçırılanların yüzde 80’i erkek çocuklardan oluşuyor.

ÇATIŞMA BÖLGELERİNDE ÇOCUK İSTİSMARI GİDEREK ARTIYOR

Savaşta çocukları istismarın son yıllarda daha da güçlendiğini söyleyen Fylkesnes, bir önceki yıla göre biraz düşüşle 2018’de dünya çapında yaklaşık 415 milyon çocuğun çatışmalardan etkilenen bölgelerde yaşadığını, bu düşüşün olumlu bir eğilim olduğu, ancak daha geniş bir zaman perspektifinde bakıldığında, durumun rahatsız edici olduğunu söylüyor ve son 30 yılda silahlı çatışmalarda çocuklara yönelik ciddi istismarların sayısında önemli ölçüde artış olduğunu belirtiyor.

Gunvor Knag Fylkesnes, “Bunun birkaç nedeni olabilir. Günümüzde şehir ve kasabalar gibi çocukların yaşadığı kalabalık yerleşim yerlerinde birçok silahlı çatışma yaşanıyor. Çocuklar savaşta eskiye oranla daha aktif olarak kullanılıyor ve özellikle erkek çocuklar eskiye oranla daha sık silahlı güç alanına alınıyor. Üçüncü bir etken, bugün sadece birbiriyle çatışan iki güç değil, genellikle çatışan birçok tarafın olması olabilir. Örneğin Suriye’de birbirleriyle silahlarla savaşan yaklaşık bin farklı grup var” diyor.

Raporda, bunun bir sonucu olarak, savaş bölgelerindeki çocukların daha savunmasız hale geldiği belirtilirken, sadece bilinen yönüyle çocuklara yönelik ciddi suç vakalarının 2010 yılından bu yana yüzde 170 arttığına vurgu yapılıyor.

ÇOCUKLARA YÖNELİK CİNSEL ŞİDDET

Öte yandan 2005 ile 2018 sonu arasında 20 bin çocuk için cinsel şiddet vakası rapor edilmiş. Ancak erkek çocuklarına yönelik cinsel şiddetin çok az kayıt altına alındığına dikkat çekiliyor.

Gunvor Knag Fylkesnes, “Rapor, bize erkek ve kız çocuklarının nasıl etkilendiğine dair yeni bilgiler sunuyor. Savaş ve çatışma alanlarında çocukları korumak ve onlara yardım etmek için alınan önlemlerin çocukların cinsiyetine çok daha fazla adapte edilmesi gerektiğini söylüyor” diyor. 

ÇOCUKLARIN EN KÖTÜ ETKİLENDİĞİ ÜLKELER

Redd-Barna raporunda, savaş ve çatışmaların yaşandığı ve çocukların en kötü etkilendiği ülke şöyle sıralanıyor: Afganistan, Yemen, Güney Sudan, Orta Afrika Cumhuriyeti, Demokratik Kongo Cumhuriyeti (DRC), Suriye, Irak, Mali, Nijerya ve Somali.

Raporda Suriye, çok sayıda ciddi çocuk ihlaliyle öne çıkıyor.  Suriye’de yaşayan çocukların yüzde 99’u devam eden savaştan etkileniyor. Çocuk öldürme ve sakatlamada Afganistan, cinsel şiddet olayında Somali ve çocuk askerlerin işe alınmasında ise Nijerya en yüksek rakamlara sahip.

Savaş en çok çocukları vurdu: 2018'de 12 bin çocuk öldü ya da yaralandı