İki deprem, iki benzeşen senaryo

Zelal Sahidenur SARİ

Van Yeni Yüzyıl Üniversitesi

"Deprem tatbikatı yapıldı mı?" Bu soruyu ilk defa ilkokulda duymuştum. Temel yaşamsal eğitimler ilkokuldan verilmeye başlanıyordu. Ama verilen yaşamsal eğitimler bir o kadar da yaşamdan kopuktu. Evrim, cinsel eğitim, yangın ve deprem tatbikatları vb. 15 yaşına gelene kadar sayısız deprem tatbikatı gördüm. Bu tatbikatların yaşamdan ne kadar kopuk olduğunu ise Van depreminde anladım. Eğer bir binanın kolonları onu taşıyacak kuvvette değilse, kolonların betonundan çalınmışsa, deprem bölgesi yerlere çok katlı binalar yapılmışsa, deprem anında toplanılacak alanlar bırakılmamışsa, deprem yardımları yağmalanıyorsa ve deprem vergileri depremzedelere harcanmıyorsa verilen yaşamsal eğitimler, yapılan tüm tatbikatlar önemsizdir.

Van’da 2011 yılında on beş gün arayla iki deprem yaşadı. Resmi kayıtlara 7.2 ve 5.8 olarak geçti. 4 binden fazla kişi yaralandı ve 600'den fazla kişi de öldü. Bu resmi bilgilere ulaşıldığı esnada ise Van depreminin akıllara kazınan olayları yaşandı. Yağmalanan yardım tırları, yakılan depolar, aniden kirası artan daireler, günlerce sağlanamayan elektrik, 2 saate yakın kurulamayan telefon şebekeleri, toplanan yardım gelirlerinin aktarıldığı vakıflar, yanan çadırlar, evine kilometrelerce uzak konteyner kentlere verilen insanlar, bütün dağlarına inşa edilen ve 9 yıldır hala sıkıntıları çözülemeyen TOKİ’ler ve travma yaşayan onca insan bu depremin simgeleri haline geldi. Simge olmanın ötesinde ise bunlar Van depreminin görünmeyen hatta üzeri kapatılmak istenen gerçekleriydi.

Bugün ise Van'ın 468 km ötesinde Elazığ'da deprem oldu. Van depremi kadar büyük bir deprem olmamasının ötesinde aralarında birçok benzerlik vardı. Ağır hasarlı konut sayısı çok diye orta hasarlı evlerin kiraları yükselirken müdahale etmiyorlar, termometrelerin eksi 10'u gösterdiği bir yerde çadırkent kurup ısıtıcı vermiyorlar, merkez kadar görünmediğinden köylere yardım gitmiyor ve Van depreminde olduğu gibi onlarca yardım toplanmasına rağmen daha yaraları sarmadan yapılacak konut sayısını belirtiyorlar. Bugün yaşananlar bundan sonra olacak bütün doğal afetlerde yaşanacakları az çok gösteriyor. Halk ise tüm baskılara rağmen dayanışmayı unutmuyor. 600'ün üzerinde yaşamını yitirenlerin olduğu depremi yaşayanlar 50'ye yakın kişinin yaşamını yitirdiği depremi yaşayanlara destek olmak için her gün birden fazla gruplar halinde yola çıkıyor. Ve yaşadıklarından deneyimleyerek yardımlarını tüm engellemelere rağmen kendi elleriyle ulaştırıyorlar.