18 Mart 2020 08:32

Patronlar işçiyle ‘teması’ kesti, işçiye maske bile yok

Liman-İş İstanbul Bölge Başkanı Sinan Ceviz Evrensel'e yazdı: Olup biteni kaygıyla izlemek yerine birlik olmalı ve tedbirlerin alınmadığı işyerlerinde grev hakkımızı kullanmalıyız.

Fotoğraf: Pixabay

Paylaş

Sinan CEVİZ
Liman-İş İstanbul Bölge Başkanı
İstanbul İşçi Sendikaları Şubeler Platformu Dönem Sözcüsü

Koronavirüs ve etkileri ile ilgili çeşitli tartışmalar yapılmaya devam ederken, işçi sınıfımızın en çok sorguladığı konuları bir kez daha ifade etmek istedim. Patronlar işyerlerine gelmez ve uzaktan yönetirken, işçilerin çalıştıklarını hatta bazı yerlerde üretim olmadığı halde dahi işçilerin işe getirildiğini görüyoruz. Birçok işyerinden, yönetim kadrosu ile beyaz yakalıların çalıştığı ‘idari binalara’ işçi girişinin engellendiği yönünde haberler de geliyor. Her yerde izolasyon ve az temas uyarıları yapılırken, eğlence merkezleri, kafeler vb. yerler kapatılırken, yüzlerce, binlerce insanın çalıştığı işyerleri ve fabrikalarda ciddi tedbirlerin alınmadığını belirtmek gerekir.

Sendikaların çağrılarına, durumun daha da kritik bir hal almasına rağmen, fabrikalarda, hizmet üretiminin yapıldığı işyerlerinde de durum değişmiş değil. Örneğin birçok anne ve baba çocuklarını kreş veya farklı eğitim kurumlarına gönderdiği için kendilerine işe gitme imkanı sağlıyordu. Oysa tüm eğitim kurumlarının eğitime ara vermesi ile birlikte en azından çalışan annelere de ücretli izin verilmesi gerekirken bu konuda hiçbir adım atılmadı.

5 BİN İŞÇİNİN ÇALIŞTIĞI YERDE TEK ÖNLEM DEZENFEKTAN

Yine Esenyurt’ta LCW depolarında çalışan işçilerin aktardıkları vahim. 3 bin işçinin bir arada, 2 bin işçinin de birbirine yakın diğer depolarda, toplamda 5 bin işçinin yan yana sayılabilecek şekilde çalıştığı bir yerde alınan tek önlem belli noktalara dezenfektanların konulması olmuş. Ne eldiven, ne maske, hiçbir tedbir yok. Üstelik işçilerin el yıkamaları, kişisel temizlik ihtiyaçları gibi nedenler için de molalarda düzenleme dahi yapılmamış. 2 saatte bir mola verilmesi önerileri varken, bunların hiçbiri dikkate alınmış değil. Virüsün 5 bin kişiden birinde olması halinde tüm İstanbul’u etkileyeceği gün gibi ortada olan bir işyerinden bahsediyoruz. Yine aynı şekilde bu şirketin mağaza çalışanları da tedirgin ve aynı tehdidi mağaza çalışanları için de söyleyebiliriz.

İŞÇİLERE YILLIK İZİN DAYATMASI

Deyim yerindeyse işyerinin aldığı tek tedbir “işler düşüyor” denilerek işçilere “yıllık izin” dayatması olmuş. Bu dayatmadan sonra LCW işçileri, durumun daha ağırlaşması halinde iş akitlerinin sonlandırılacağından endişe ediyor.

LİMAN İŞÇİLERİ KORUMASIZ: TERMAL KAMERA YOK

Bir başka sektöre ve işyerine bakalım. 6 bin işçinin çalıştığı Ambarlı Limanı. Bu limanda birçok firma çalışıyor ve özellikle dış ticaretin, yani uluslararası gemilerin gelip demir attığı bir liman burası. Yani virüsün yayılma olasılığının çok yüksek olduğu, hatta normal koşullarda termal kameralarla izlenmesi gereken bir limandan bahsediyoruz.

Ancak burada da eldiven ve maske dağıtılmasının dışında kayda değer tedbirlerin alınmadığını söyleyebiliriz. Aldığımız bilgilere göre, limanda da patronların tartıştığı konu: Yıllık izinlerin kullandırılması. Ayrıca işçiler için bu yıllık izinlerden sonrası ise meçhul. Limanda çalışan işçiler, iş yükünün yüzde 20 azaldığını ve daha da azalacağını ifade ediyor.

MAĞAZALARDA ELDİVEN VE MASKE YOK

Bu süreçte herkesin gündeminde olan market ve mağaza çalışanlarına bir bakalım. Son günlerde alışveriş yaptığımız yerlerde işçilerin, kasiyerlerin korunmasız olduğunu gördük, görüyoruz. En azından bu yazı yazılana kadar. Örneğin, Migros işçileri eldivensiz ve maskesiz çalışıyorlardı. On binlerce insanın günlük olarak temas ettiği kişilerin can güvenliği ve dolayısıyla toplumun can güvenliği kâr uğruna hiçe sayılmış durumda.

Çeşitli gıda ve metal fabrikalarından da henüz kitlesel olmasa da üretim daralması gerekçesiyle işçi çıkışlarının yaşandığı bilgisi gelmeye başladı. Özellikle ihracat firmalarında virüs tehdidi ile birlikte işlerin durma noktasına geldiği görülüyor ve işten atmaların yayılacağı da gözlemleniyor. Fabrikalarda da genellikle tedbirlerin alınmadığı görülüyor. Özelikle çağ dışı bir uygulama olan tuvalete dakika ile gitme, mola dışında lavaboların kullanılmasının yasak olması gibi uygulamalar virüs koşullarında da devam ediyor. Yani fabrikalar, işyerleri virüs tehdidi altında işçilerini çalıştırıyor ve tüm bunlar yeterli önlemler alınmadan yapılıyor.

Tüm bu akıl dışı uygulamalar karşısında tek çare birlik olmak.

Elbette sendikalı birçok işyerinin daha iyi durumda olduğunu söylemeliyiz. Buralarda, eldiven, maske, dezenfektan dağıtımının ve ateş ölçümünün yapıldığını görmek mümkün. Az sayıda olumlu örneğe rağmen, milyonlarca işçinin çalışma koşulları oldukça kötü.

Herkesin gördüğü bir diğer gerçek ise yakın zaman da toplu işçi kıyımlarının yaşanabileceği…

Bu konuda birçok öneri var:

İşçi sınıfı olarak olup biteni kaygı ile izlemek yerine birlik olmalı ve alınması gereken tedbirlerin alınmadığı işyerlerinde yasal ve meşru hakkımız olan grev hakkımızı kullanmalıyız.
Sendikalı ya da sendikasız hiçbir işyerinde can güvenliği tedbirleri alınmadan işçiler çalıştırılamaz. 6331 sayılı yasada da bu durum açıkça belirtilmiştir.
Bu alınması gereken tedbirlere işçilerin taşındığı servisler de dahildir. Bu duruma en iyi örneği İspanya’da Mercedes işçileri vermiştir. İşçiler koronavirüse dair gerekli önlemler alınmadığı için grev yapmışlardır.
Gerekli önlemler arasında işin geçici süre durdurulması ve işçilerin ücretli izne çıkarılması da vardır. En etkin yöntemin ne olacağını bilim insanlarının önerileri ile birlikte işçiler belirlemelidir.
İşyeri ve fabrikaların denetimi ve bu insanlık dışı uygulamaların sonlandırılması için gerekli bakanlıklar vakit kaybetmeden harekete geçmelidirler.
İşçiler, üretim varken hiçbir şekilde ölüm riskine ve virüsün her an bulaşması riskine karşı tedbirsiz çalıştırılamayacağı gibi, üretim durduğunda ya da düştüğünde de işine son verilerek açlığa mahkum edilemez.

HIZLICA ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER

Tüm bu olup bitenler ile ilgili İstanbul İşçi Sendikaları Şubeler Platformu'nun önerilerini bir kez daha hatırlamakta fayda var.

Bütün bu süreç düşünüldüğünde işyerlerinde hızlıca şu önlemler alınmalıdır:

Koronavirüs salgını süresince işten çıkarmalar yasaklanmalıdır. Ücretli izin uygulaması yaygınlaştırılmalıdır. Korona virüs kapsamında verilen ücretli izinler, yıllık ücretli izin hakkından mahsup edilmemelidir.
Tüm işyerleri için risk değerlendirmesinin yenilenmesi ve ayrıca “Acil Eylem Planı” hazırlanması gerekmektedir. Tüm işyerlerinde korona virüse karşı işçi sağlığı ve iş güvenliği komiteleri oluşturularak çalışmalara başlanmalıdır.
İşyerlerinde korona virüse karşı nasıl önlem alınacağına dair, üretim süreçlerinde eğitim verilmeli. İşçi sağlığı ve iş güvenliğinin bir parçası olarak işyerlerinin hijyeni sağlanmalı ve dezenfekte çalışmaları yapılmalıdır.
Tuvalet, yemekhane, kantin, servisler, duş alma yerleri gibi işçilerin ortak kullandığı ve bir arada bulundukları alanlar dezenfekte edilip hijyen acilen sağlanmalıdır.
İşyerlerinde sağlıklı beslenme için hijyenik koşullarda, bağışıklık sistemini güçlendirici gıdalar verilmelidir.
İşçiler her iki saatte bir olmak üzere 15 dakika hava almaya çıkarılmalı, yemek saatleri uzatılmalı, koruyucu maske verilmeli, iş kıyafetlerinin temizliğine önem verilmeli, dezenfektan ürünleri işçilere ücretsiz dağıtılmalı, her türlü koruyucu malzeme işverenlerce sağlanmalıdır.
Fabrika ve işyerlerinde periyodik sağlık kontrol birimleri olmalı ve bu önlemler işçilerin de dahil edildiği bir denetimle yapılmalıdır.
Asgari ücretle çalışanlar başta olmak üzere tüm işçilerin evlerine belli bir miktar su, elektrik ve doğalgaz ücretsiz olarak verilmelidir. Hanelerin kesilmiş olan su, elektrik ve doğalgaz gibi temel ihtiyaçları açılmalıdır.
Toplu taşımada da halk sağlığı tedbirleri sıkı bir şekilde alınmalıdır.