Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu: Paket emekçileri korumuyor sendikalar harekete geçmeli
Erdoğan’ın patron örgütlerinin temsilcileriyle birlikte açıkladığı programı Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu Evrensel'e değerlendirdi.
Fotoğraf: Murat Çetinmühürdar/AA
Şerif KARATAŞ
İstanbul
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın koronavirüs salgınına karşı açıkladığı ekonomik programı değerlendiren Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, salgından en çok mağdur olan emekçilere yönelik bir uygulamanın olmadığını söyledi. Fedakarlığın yine emekçilerden istendiğine dikkat çeken Kozanoğlu, sendikalar abu konu da görev düştüğünü söyledi.
Dünyayı sarsan koronavirüse karşı AKP hükümetinin ekonomik programını AKP Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Saray’da değil, Çankaya Köşkü’nde açıkladı. Erdoğan’ın patron örgütlerinin temsilcileriyle birlikte açıkladığı programı Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu ile konuştuk.
Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu
Fotoğraf: Şerif Karataş / Evrensel
OLAYIN VAHAMETİNDEN UZAK
Cumhurbaşkanının açıklamalarının olayın vahametinden uzak olduğunu anlatan Hayri Kozanoğlu devamında şunları söyledi: “Bütün dünya bu tarz açıklamalar yapılırken Trump gibi egosu çok yüksek bir başkan bile, durgunluğun geldiğini işlerin çok sarpa sardığını itiraf ediyor. Erdoğan ise Türkiye’nin buradan çok daha güçlenerek çıkacağı gibi bir böbürlenme içerisinde, bu da işin ciddiyetinin henüz Türkiye’deki rejim tarafından kavranamadığını gösteriyor. Öncelikle bütün dünyada, uyguladıkları programları eleştirdiğimiz neoliberal ülkelerde de açıklanan önlemler, süreçten zarar görecek olan geniş kitleleri korumaya yönelik. Örneğin ABD gibi bir ülkede dahi öğrenci borçlarının faizleri siliniyor. Borçlar erteleniyor. Almanya’da işsiz çalışma ödeneğinin süresi uzatılıyor. Böyle önlemler alınırken, bizde açıklanan önlemlerde, geniş emekçi kitlelere yönelik hiçbir uygulama yok.”
"FATURALAR ERTELENEBİLİRDİ"
Halka sokağa çıkma denildiğini hatırlatan Kozanoğlu, “Hayat bir anlamda donduğuna göre, ödemeler açısından da insanların nakit akışları tamamen dondurulabilirdi” dedi. Türkiye’de işsizlik oranının çok yüksek olduğuna dikkat çeken Kozanoğlu, değerlendirmesini şöyle sürdürdü: “Bu koşullarda çalışan insanların işsiz kalması söz konusuyken işsizlerin iş bulma şansı sıfıra yakın görünüyor. İşsiz yurttaşlara yönelik işsizlik ödeneğinin hem süresinin uzatılması hem de miktarının yükseltilmesi gibi önemler alınabilirdi. Emeklilere bir parmak bal çalmak dışında hiçbir uygulama bu anlamda yok. Çünkü insanlar evden çıkmasın dendiğine göre insanların eline para verip de harcamaları teşvik etmek yerine zorunlu harcamalarından nakit çıkışını engellemek gerekirdi. Yani, elektrik, doğalgaz, su faturaları, kredi kartları borçları, ihtiyaçları kredi borçları, öğrenci kredisi, çiftçi borçları gibi borçların ertelenmesi, faizlerin silinmesi gibi uygulamalar bunu getirirdi.”
PROGRAMDA AYRIMCILIK VE BELİRSİZLİK VAR
Kozanoğlu, programdaki ayrıma dikkat çekerek, “Büro işi yapanlar, beyaz yakalılar evlerinden çıkmayarak bu süreçte kendilerini daha korunaklı kılmış olacaklar. Mavi yakalılar, hizmet sektöründe çeşitli düzeylerde işletmelerde çalışanlar ise kendilerini riske atmış olacaklar. Böyle bir gerçekle de karşı karşıyayız” değerlendirmesinde bulundu. Küçük, orta işletmelere borcunu ödemekte güçlük çekenlere yönelik yapılan düzenlemelerin belirsizlikler olduğunu söyleyen Kozanoğlu, “İşlerin olumsuz olduğunu beyan etmek, deniliyor. Herkes beyan eder üç ay ertelenecekse. Nakit akışı sorunu yaşayan, diyor. Bunu kim tespit edecek? Buralarda bankların eğer-ki öyle olacağı tahmin edilebilir- bütün işletmelerin bu talepte bulunmaları halinde, bankların bilançoları çok sıkışacak. Bunun altından nasıl kalkacaklar? Bu bir kamu desteğiyle olur. Buna ilişkin bir bilgide verilmemiş durumda. O açıdan işveren kesimine yönelik uygulamalarda belirsizlikler içeriyor” diye konuştu.
Dünyada açıklanan benzer paketlerde toplam yükünün ne olacağının ifade edildiğini belirten Kozanoğlu, “Bu rakamlar tam tutmayabilir. Ama ekonomi politikasını yönetenlerin bir planları programları olduğu, bunun şeffaf bir şekilde topluma ifade edildiği anlamına geliyor. Burada hiçbir rakamsal bir şey toplam olarak bütçeye ne yük getirecek, bu yok. Çünkü bütçede ciddi bir şekilde açıklar var” diye konuştu.
"SERVET VERGİSİ KONULABİLİR"
Sosyal programları uygulamak için varlık sahiplerinden belirli fedakarlıkların istenebileceğine vurgu yapan Hayri Kozanoğlu, “Belirli vergiler konur servete yönelik. Çünkü olağanüstü dönemlerden geçiyoruz. Kapitalizmin içinde de dahil bu anlaşılır. Hiç kimseden bir fedakarlık istemeden bunun yükününün ne olacağı bütçeye belirtilmeden çok ucu açık vaatler içeriyor. Sade yurttaşı memnun edecek, emeklilere ikramiyesini ödemek, birer kolonya göndermek dışında ne yazık ki hiç olumlu bir adım görememiş olduk” ifadelerini kullandı.
"SENDİKALAR EMEKÇİLERİN TALEPLERİNİ YÜKSELTMELİ"
Sendikaların kendi üyelerini ve emekçileri koruyacak talepleri yükseltmek durumunda olduğuna vurgu yapan Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu şunları söyledi: “Telafi çalışma süresi dört aya çıkartılacak, deniliyor. Çalışanlar kendileriyle ilgili olmayan kendileri dışında bir mücbir sebep nedeniyle işten uzak kalırlarsa daha sonra dört ay müddetle daha uzun süreler çalışarak, fazla mesai yaparak telafi edilecek. Burada da gene emek kesiminden çok ciddi bir fedakarlık istenmiş oluyor. Halbuki burada kamu bunu bir ölçüde bütçeden karşılayarak, insanların uzun saatler çalıştırılması engellenebilir.”
"SEYAHAT TEŞVİKİ TIBBİ RİSKİ ARTIRIR"
Programdaki çelişkiye vurgu yapan Kozanoğlu, “İnsanlara sokağa çıkmamayı salık verirken, öbür yandan konaklama vergisini kasıma kadar erteliyor. Havayollarında iç hatlar taşımacılığında KDV indiriliyor. Böylece insanlar seyahate, bulundukları yerden memleketlerine gitmeye teşvik ediliyor. Tehlike geçtikten sonra hayat normale girdikten sonra böyle bir uygulamaya gidilir. Bugünden uygulamaya sokulması demek tıbbi anlamda riski artırma tehlikesini taşıyor” değerlendirmesinde bulundu.
